An difríocht idir athruithe ar: "An Oraimis"

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Content deleted Content added
No edit summary
Dáileadh Tíreolaíoch
Líne 6: Líne 6:
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;'''Oraimis'''<br />|teanga_oifigiúil_ginideach=Níl sí ina teanga oifigiúil in áit ar bith|rialtóir=Rialtóir ar bith|iso1=om|iso2=orm|iso3=orm}}
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;'''Oraimis'''<br />|teanga_oifigiúil_ginideach=Níl sí ina teanga oifigiúil in áit ar bith|rialtóir=Rialtóir ar bith|iso1=om|iso2=orm|iso3=orm}}
[[Íomhá:Map of the Oromo language.svg|clé|mion|Léarscáil ceantair a bhfuil an Oraimis á labhairt.]]
[[Íomhá:Map of the Oromo language.svg|clé|mion|Léarscáil ceantair a bhfuil an Oraimis á labhairt.]]
Is teanga [[Na teangacha Cúiseacha|Chúiseach]] a labhraítear san [[An Aetóip|Aetóip]] í an '''Oraimis'''(nó Afaan Oromo ina dteanga féin). Is í an chéad teanga Chúiseach is mó a labhraítear ar domhan agus í an cheathrú teanga is mó a labhraítear san [[An Afraic|Afraic]] í (i ndiaidh an [[An Araibis|Araibis]], [[an Svahaílis]] agus [[An hásais|an Hásais]]). Go príomha, labhraíonn na h[[Na hOramaigh|Oramaigh]] an teanga mar theanga dúchais in [[Oromiyaa]], réigiún eitneach san Aetóip. Cé go bhfuil níos mó cainteoirí ná an [[An Amáiris|Amáiris]] aici, níl stadas oifigiúil aici san Aetóip ach in Oromiyaa agus sa [[Príomhchathair|phríomhchathair]] [[Adas Ababa]].<ref>https://www.journalducameroun.com/en/ethiopia-afan-oromo-to-serve-as-working-language-in-addis-official/ {{En}}</ref> Tá leathmhilliún cainteoirí ag an teanga sa [[An Chéinia|Chéinia]] freisin.
Is teanga [[Na teangacha Cúiseacha|Chúiseach]] a labhraítear san [[An Aetóip|Aetóip]] í an '''Oraimis'''(nó Afaan Oromo ina dteanga féin). Is í an chéad teanga Chúiseach is mó a labhraítear ar domhan agus í an cheathrú teanga is mó a labhraítear san [[An Afraic|Afraic]] í (i ndiaidh an [[An Araibis|Araibis]], [[an Svahaílis]] agus [[An hásais|an Hásais]]). Go príomha, labhraíonn na h[[Na hOramaigh|Oramaigh]] an teanga mar theanga dúchais in [[Oromiyaa]], réigiún eitneach san Aetóip. Cé go bhfuil níos mó cainteoirí ná an [[An Amáiris|Amáiris]] aici, níl stádas oifigiúil aici san Aetóip ach in Oromiyaa agus sa [[Príomhchathair|phríomhchathair]] [[Adas Ababa]].<ref>https://www.journalducameroun.com/en/ethiopia-afan-oromo-to-serve-as-working-language-in-addis-official/ {{En}}</ref> Tá leathmhilliún cainteoirí ag an teanga sa [[An Chéinia|Chéinia]] freisin.


Usáidtear an [[Aibítir Laidineach|Aibitír Laidineach]] sa teanga ón mbliain 1991. Beidh an ''[[BBC]] World Service'' ar fáil san Oraimis go luath.<ref>http://www.bbc.com/news/world-asia-41389030 {{En}}</ref>
Usáidtear an [[Aibítir Laidineach|Aibitír Laidineach]] sa teanga ón mbliain 1991. Beidh an ''[[BBC]] World Service'' ar fáil san Oraimis go luath.<ref>http://www.bbc.com/news/world-asia-41389030 {{En}}</ref>
Líne 18: Líne 18:
* ''Orma'' le timpeall 66,000 cainteoir
* ''Orma'' le timpeall 66,000 cainteoir
* ''An Oraimis Thiar-Lá''r le timpeall 25 milliún cainteoir.
* ''An Oraimis Thiar-Lá''r le timpeall 25 milliún cainteoir.

== Dáileadh tíreolaíoch ==
De réir an daonáireamh 2007, bhí an Oraimis an máthairtheanga ag 24,930,424 duine san Aetóip.<ref name="2007census">{{Cite web|url=http://www.csa.gov.et/index.php?option=com_rubberdoc&view=doc&id=264&format=raw&Itemid=521|publisher=[[Central Statistical Agency (Ethiopia)|Central Statistical Agency]]|year=2007|accessdate=2011-08-12|pages=91–92|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121113000000/http://www.csa.gov.et/index.php?option=com_rubberdoc&view=doc&id=264&format=raw&Itemid=521|archivedate=2012-11-13|df=|teideal=Statistical Tables for the 2007 Population and Housing Census of Ethiopia: Country Level}}</ref> Taispeáineann an tábla seo cá bhfuil cainteoirí na hOraimise ina gcónaí.

{| class="wikitable"
|+
!Ainm an réigiún
!'''Líon na gCainteoirí'''
!Céatadán
|-
|'''An Aetóip'''<ref name="2007census" />
|
|
|-
|''Kilil Tigrāy''
|3,794
|0.09%
|-
|''Qafar''
|5,552
|0.4%
|-
|''An Amáir''
|456,601
|2.65%
|-
|''Oromiyaa''
|23,495,364
|87.04%
|-
|''Deegaanka Soomaalida''
|22,696
|0.51%
|-
|''Benishangul-Gumuz''
|138,742
|17.69%
|-
|''Réigiún pobail an deiscirt''
|207,777
|1.39%
|-
|''Gambela''
|14,901
|4.85%
|-
|''Harari''
|104,263
|56.86%
|-
|[[Adas Ababa|''Adas Ababa'']]
|293,741
|10.72%
|-
|''Dire dawa''
|163,920
|47.95%
|-
|'''An Chéinia'''<ref>https://www.ethnologue.com/country/KE/languages {{En}}</ref>
|{{#expr:278000+66300+12600}}
|{{#expr:356900/38600000*100round2}}%
|-
|'''''An tSomáil'''''<ref>https://www.ethnologue.com/country/SO/languages {{En}}</ref>
|41,600
|0.37%
|}


== Tagairtí ==
== Tagairtí ==

Leagan ó 19:06, 8 Feabhra 2018

Teimpléad:Teanga

Léarscáil ceantair a bhfuil an Oraimis á labhairt.

Is teanga Chúiseach a labhraítear san Aetóip í an Oraimis(nó Afaan Oromo ina dteanga féin). Is í an chéad teanga Chúiseach is mó a labhraítear ar domhan agus í an cheathrú teanga is mó a labhraítear san Afraic í (i ndiaidh an Araibis, an Svahaílis agus an Hásais). Go príomha, labhraíonn na hOramaigh an teanga mar theanga dúchais in Oromiyaa, réigiún eitneach san Aetóip. Cé go bhfuil níos mó cainteoirí ná an Amáiris aici, níl stádas oifigiúil aici san Aetóip ach in Oromiyaa agus sa phríomhchathair Adas Ababa.[1] Tá leathmhilliún cainteoirí ag an teanga sa Chéinia freisin.

Usáidtear an Aibitír Laidineach sa teanga ón mbliain 1991. Beidh an BBC World Service ar fáil san Oraimis go luath.[2]

Canúintí

Is cantanam canúna í an Oraimis. Is minic nach mbíonn na canúintí comhintuigthe le chéile.

Dár le Ethnologue, tá ceithre chanúint mhór ag an Oraimis:

  • An Oraimis Theas le timpeall ceithre mhilliún cainteoir
  • An Oraimis Thoir le timpeall 4.5 mhilliún cainteoir
  • Orma le timpeall 66,000 cainteoir
  • An Oraimis Thiar-Lár le timpeall 25 milliún cainteoir.

Dáileadh tíreolaíoch

De réir an daonáireamh 2007, bhí an Oraimis an máthairtheanga ag 24,930,424 duine san Aetóip.[3] Taispeáineann an tábla seo cá bhfuil cainteoirí na hOraimise ina gcónaí.

Ainm an réigiún Líon na gCainteoirí Céatadán
An Aetóip[3]
Kilil Tigrāy 3,794 0.09%
Qafar 5,552 0.4%
An Amáir 456,601 2.65%
Oromiyaa 23,495,364 87.04%
Deegaanka Soomaalida 22,696 0.51%
Benishangul-Gumuz 138,742 17.69%
Réigiún pobail an deiscirt 207,777 1.39%
Gambela 14,901 4.85%
Harari 104,263 56.86%
Adas Ababa 293,741 10.72%
Dire dawa 163,920 47.95%
An Chéinia[4] 356900 0.92%
An tSomáil[5] 41,600 0.37%

Tagairtí