An difríocht idir athruithe ar: "An Chríostaíocht"
No edit summary |
No edit summary |
||
Líne 1: | Líne 1: | ||
{{glanadh}} |
{{glanadh}} |
||
[[Íomhá:Sacred-heart-of-jesus-ibarraran.jpg|thumb|upright|Íomhá den [[Croí Rónaofa]]. Is minic a bhíonn an íomhá seo le feiceáil i dtithe Críostaí, go háirithe i dtithe [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Caitliceacha]].]] |
[[Íomhá:Sacred-heart-of-jesus-ibarraran.jpg|thumb|upright|Íomhá den [[Croí Rónaofa]]. Is minic a bhíonn an íomhá seo le feiceáil i dtithe Críostaí, go háirithe i dtithe [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Caitliceacha]].]] |
||
Is [[creideamh]] aondiach í '''an Chríostaíocht''' atá bunaithe ar [[Beatha|shaol]] agus ráitis [[Íosa Críost|Íosa Chríost]] sa [[Tiomna Nua]]. |
|||
⚫ | |||
Na trí dreamanna sa domhan Críostaí ná an [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach]], na eaglaisí [[Ceartchreidmheachas]] agus na sainchreidimh éagsúla [[An Protastúnachas|Protastúnachas]]. |
|||
⚫ | Thosaigh an Chríostaíocht sa [[1ú haois|chéad aois]] mar sheict [[An Giúdachas|Ghiúdach]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
Creideann Críostaithe gurb é Íosa an Slánaitheoir. Mar thoradh air sin, tugann siad an t-ainm ''An Críost'' air. Teagasc an Chríostaíocht go bhfuil Íosa Mac Dé, d'éirigh [[Dia]] ina [[Duine|dhuine]] agus Slánaitheoir an daonnacht. Mar thoradh, tharchuir Críostaithe go coitianta go Íosa mar Chríost nó [[Meisias]]. |
|||
== Stair == |
|||
Teagasc an Chríostaíocht go bhfuil Íosa Mac Dé, d'éirigh Dia ina dhuine agus Slánaitheoir an daonnacht. Mar thoradh, tharchuir Críostaithe go coiteanta go Íosa mar Chríost no Meisias. Na trí dreamanna sa domhan Críostaí ná an [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach]], na eaglaisí [[Ceartchreidmheachas]] agus na sainchreidimh éagsúla [[An Protastúnachas|Protastúnachas]]. Scoilt an Caitliceach Rómhánach agus Ceartchreidmheachas na Oirthear as a chéile sa Siosma Mór na 1054 AD, agus tháinig Protastúnachas ina saol i rith an Reifirméisean Protastúnach sa 16ú aois, ag scoilteadh as an Eaglais Caitliceach Rómhánach. |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
Is sacraimint í, sa creidiúint agus cleachtadh [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Chaitliceach]], ná siombail nó deasghnáth go minic cé a léirionn grás diagach, beannacht nó naofacht den Chríostaí cé í a ghlacadh. Samplaí sacraimintí ná Baisteadh agus an [[Aifreann]]. Thógtha an focal as an [[An Laidin|Laidin]] ''sacramentum'', cé a raibh é úsádte a aistriú an focal [[An Ghréigis|Gréigis]] den 'rúndiamhair'. |
|||
⚫ | Thosaigh an Chríostaíocht sa [[1ú haois|chéad aois]] mar sheict [[An Giúdachas|Ghiúdach]]. Roinneann sí a lán téacsanna reiligiúnacha leis an [[An Giúdachas|Ghiúdachas]], go háirithe an [[Sean-Tiomna|Sean Tiomna]]. Cosúil leis an [[An Giúdachas|Ghiúdachas]] agus an t[[An tIoslam|Ioslam]], aicmítear an Chríostaíocht mar reiligiún Abrahámach ós rud é go bhfuil na trí chreideamh bunaithe ar an traidisiún faoi [[Abrahám]]. |
||
An dá sacraimintí úsáidte go rialta den cuid is mó ná Baisteadh agus an [[Eocairist]]. Rinne an formhór Caitlicigh úsáid den seacht Sacraimintí: Baisteadh, an tumadh deasghnách de iarrthóir chun fáilte a chur roimhe iad san Eaglais. |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
=== |
===Na Meánaoiseanna === |
||
⚫ | |||
Scoilt an [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach]] agus [[Ceartchreidmheachas]] na Oirthear as a chéile sa [[Siosma Mór 1054|Siosma Mór]] na 1054 AD. |
|||
=== An Reifirméisean === |
|||
Tháinig [[An Protastúnachas|Protastúnachas]] ina saol i rith an [[Reifirméisean]] Protastúnach sa [[16ú haois]], ag scoilteadh as an Eaglais Caitliceach Rómhánach. |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
Samplaí sacraimintí ná an [[Baisteadh Íosa|baisteadh]], an [[Aifreann]] agus an [[Eocairist]]. Tháinig an [[focal]] as an [[An Laidin|Laidin]] ''sacramentum'', cé a raibh é úsáidte a aistriú an focal [[An Ghréigis|Gréigis]] den 'rúndiamhair'. |
|||
== Ballraíocht == |
|||
⚫ | |||
⚫ | Tá tuairim is 2.1 billiún Críostaí timpeall an domhain, rud a fhágann gurb í an chreideamh is mó sa [[An Chruinne|chruinne]] í. Tá sí ar an bpríomh-reiligiún sa [[Meiriceá Thuaidh|Mheiriceá Thuaidh]], sa [[Meiriceá Theas|Mheiriceá Theas]], san [[An Eoraip|Eoraip]], sna [[Na hOileáin Fhilipíneacha|hOileáin Fhilipíneacha]], san [[An Aigéine|Aigéine]] agus i bpáirt mhóra na [[an Afraic|hAfraice]]. Tá an Críostaíocht ag fás go tapa san [[An Áise|Áise]], go háirithe sa [[An tSín|tSín]], sa [[An Chóiré Theas|Chóiré Theas]], agus san [[An Afraic Thuaidh|Afraic Thuaidh]]. |
||
== Tagairtí == |
|||
⚫ | |||
{{Reflist}} |
|||
{{síol}} |
{{síol}} |
Leagan ó 11:32, 23 Nollaig 2017
Ní mór an t-alt seo a ghlanadh, ionas go mbeidh caighdeán níos fearr ann.
Tar éis duit an t-alt a ghlanadh, is féidir leat an teachtaireacht seo a bhaint de. Féach ar Conas Leathanach a Chur in Eagar agus an Lámhleabhar Stíle le fáil amach faoin dóigh cheart le feabhas a chur ar alt ciclipéide. |
Is creideamh aondiach í an Chríostaíocht atá bunaithe ar shaol agus ráitis Íosa Chríost sa Tiomna Nua.
Na trí dreamanna sa domhan Críostaí ná an Eaglais Chaitliceach Rómhánach, na eaglaisí Ceartchreidmheachas agus na sainchreidimh éagsúla Protastúnachas.
Diagacht
Creideann Críostaithe gurb é Íosa an Slánaitheoir. Mar thoradh air sin, tugann siad an t-ainm An Críost air. Teagasc an Chríostaíocht go bhfuil Íosa Mac Dé, d'éirigh Dia ina dhuine agus Slánaitheoir an daonnacht. Mar thoradh, tharchuir Críostaithe go coitianta go Íosa mar Chríost nó Meisias.
Stair
An Luath-Eaglais
Thosaigh an Chríostaíocht sa chéad aois mar sheict Ghiúdach. Roinneann sí a lán téacsanna reiligiúnacha leis an Ghiúdachas, go háirithe an Sean Tiomna. Cosúil leis an Ghiúdachas agus an tIoslam, aicmítear an Chríostaíocht mar reiligiún Abrahámach ós rud é go bhfuil na trí chreideamh bunaithe ar an traidisiún faoi Abrahám.
Bhí an t-ainm "Críostaí" (Gréigis: Χριστιανός) curtha ar na deisceabail don chéad uair in Antiógh, de réir Aicteanna 11:26. Deirtear gurb é Iogna ón Antiógh a bhain úsáid as an téarma "Críostaíocht" (Gréigis Χριστιανισμός) i dtús.
Na Meánaoiseanna
Leis an meath agus titim den Impireacht na Róimhe san iarthar, d'éirigh an phápacht imreoir polaitiúil, ag tosú leis gnóthaíocht taidhleoireachta an Pápa Leo leis na Hunaigh agus na Vandail. Thosaigh an eaglais ré fada den miseanach gníomhaíocht agus fairsingiú i measc na treibheanna éagsúla.
Scoilt an Eaglais Chaitliceach Rómhánach agus Ceartchreidmheachas na Oirthear as a chéile sa Siosma Mór na 1054 AD.
An Reifirméisean
Tháinig Protastúnachas ina saol i rith an Reifirméisean Protastúnach sa 16ú haois, ag scoilteadh as an Eaglais Caitliceach Rómhánach.
Sacraimintí
Samplaí sacraimintí ná an baisteadh, an Aifreann agus an Eocairist. Tháinig an focal as an Laidin sacramentum, cé a raibh é úsáidte a aistriú an focal Gréigis den 'rúndiamhair'.
Ballraíocht
Tá tuairim is 2.1 billiún Críostaí timpeall an domhain, rud a fhágann gurb í an chreideamh is mó sa chruinne í. Tá sí ar an bpríomh-reiligiún sa Mheiriceá Thuaidh, sa Mheiriceá Theas, san Eoraip, sna hOileáin Fhilipíneacha, san Aigéine agus i bpáirt mhóra na hAfraice. Tá an Críostaíocht ag fás go tapa san Áise, go háirithe sa tSín, sa Chóiré Theas, agus san Afraic Thuaidh.
Tagairtí
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |