An difríocht idir athruithe ar: "Uachtarán na hÉireann"

← Gabh chuig an difear roimhe seo An chéad dhifear eile →

Content deleted Content added

Inline

Leagan ó 00:30, 23 Deireadh Fómhair 2017

Is é ceann stáit na hÉireann an tUachtarán. Bunaíodh an post seo le Bunreacht na bliana 1937 nuair a cuireadh post an Ghobharnóra, a bhí ina ionadaí ag Rí Shasana in Éirinn agus í ina ballstát de Chomhlathas na Breataine, ar ceal.

Is beag cumhachta atá ag an Uachtarán i ndáiríre ach amháín i gcás go bhfuil amhras air nó uirthi faoi dhlíthe a reachtaíonn an Dáil. Is é Mícheál D. Ó hUiginn an tUachtarán reatha.

Toghadh

Príomhalt: Toghchán uachtaránachta na hÉireann

De réir Airteagal 12 de Bhunreacht na hÉireann tá tosach ag an Uachtarán ar gach uile dhuine sa Stát, 'agus ní foláir dó na cumhachtaí agus na feidhmeanna a bheirtear don Uachtarán leis an mBunreacht seo agus le dlí a oibriú agus a chomhlíonadh'. Toghthar an tUachtarán trí vóta díreach an phobail ar mhodh an Aonvóta Inaistrithe agus ceart ag gach saoránach de chuid na hÉireann vótáil sa toghchán. Tréimhse seacht mbliana a chaitheann Uachtarán in oifig, agus is féidir é a atoghadh ar feadh tréimhse amháin eile de sheacht mbliana. Cónaíonn an tUachtarán in Áras an Uachtaráin i bPáirc an Fhíonuisce, Baile Átha Cliath.

Dualgais

Is é an tUachtarán a cheapann an Taoiseach (Príomh-Aire) agus baill eile an Rialtais de réir molta nó ainmnithe ó Dháil Éireann. Is é chomh maith a achtaíonn gach dlí de chuid an Oireachtais agus atá in ardcheannas ar na Fórsaí Cosanta. Chaith Eamon de Valera, Seán T. Ó Ceallaigh agus Pádraig Ó hIrighile dhá thréimhse san Áras agus chaith Máire Mhic Ghiolla Íosa dhá thréimhse ann leis.

Cumhachtaí

I measc cumhachtaí an Uachtaráin tá:

Baill an Rialtais, chomh maith le breithimh agus oifigigh eile a cheapadh
An Dáil a chomóradh agus a lánscoir
An tOireachtas a chomóradh
Ionadaíocht a dhéanamh ar son na ndaoine
Billí a shíniú agus a chur faoi bhreith na Cúirte Uachtaraí
Feidhmiú mar Ardcheannasaí na bhFórsaí Cosanta (Óglaigh na hÉireann)

Uachtaráin na hÉireann 1938-

Ba é Dubhghlas de hÍde, a toghadh gan iomaíocht, an chéad Uachtarán i 1938.

Uimhir	Ainm	Pictiúr	In oifig	As oifig	Páirtí
1.	Dubhghlas de hÍde		25 Meitheamh, 1938	24 Meitheamh, 1945	Ainmniúchán uile-pháirti
2.	Seán T. Ó Ceallaigh		25 Meitheamh, 1945	24 Meitheamh, 1959	Fianna Fáil
3.	Éamon de Valera		25 Meitheamh, 1959	24 Meitheamh, 1973	Fianna Fáil
4.	Erskine H. Childers		24 Meitheamh, 1973	17 Samhain, 1974	Fianna Fáil
5.	Cearbhall Ó Dálaigh		19 Nollaig, 1974	22 Deireadh Fómhair, 1976	Fianna Fáil
6.	Pádraig Ó hIrighile	Íomhá:Hillery.jpg	3 Nollaig, 1976	2 Nollaig, 1990	Fianna Fáil
7.	Máire Mhic Róibín		3 Nollaig, 1990	12 Meán Fómhair, 1997	Lucht Oibre, Páirtí na nOibrithe agus Neamhspleách
8.	Máire Mhic Giolla Íosa		10 Samhain, 1997	10 Samhain, 2011	Fianna Fáil / Neamhspleách
9.	Mícheál D. Ó hUiginn		11 Samhain, 2011	in oifig fós	Lucht Oibre, agus Neamhspleách

Naisc sheachtracha

Suíomh oifigiúil

Leagan ó 18:46, 4 Aibreán 2017 athraigh CommonsDelinker (plé \| dréachtaí) 3,337 edits Ag baint Flag_President_of_Ireland.svg amach, agus ag chur Presidential_Standard_of_Ireland.svg isteach mar ionadúchán. (Scrios [[commons:User:CommonsDelinke... ← Gabh chuig an difear roimhe seo		Leagan ó 00:30, 23 Deireadh Fómhair 2017 athraigh cealaigh Fry1989 (plé \| dréachtaí) 65 edits File renamed. (GlobalReplace v0.6.5) An chéad dhifear eile →
Líne 1:		Líne 1:
	[[Íomhá:~~Presidential~~ ~~Standard~~ of Ireland.svg\|thumb\|Brat an Uachtaráin a thógadh isteach sa bhliain 1945]]		[[Íomhá:Flag of the President of Ireland.svg\|thumb\|Brat an Uachtaráin a thógadh isteach sa bhliain 1945]]
	Is é ceann stáit na h[[Poblacht na hÉireann\|Éireann]] an t'''Uachtarán'''. Bunaíodh an post seo le [[Bunreacht na hÉireann\|Bunreacht]] na bliana [[1937]] nuair a cuireadh post an [[Gobharnóir\|Ghobharnóra]], a bhí ina ionadaí ag [[Rí]] [[Sasana\|Shasana]] in Éirinn agus í ina ballstát de [[Comhlathas na Breataine\|Chomhlathas na Breataine]], ar ceal.		Is é ceann stáit na h[[Poblacht na hÉireann\|Éireann]] an t'''Uachtarán'''. Bunaíodh an post seo le [[Bunreacht na hÉireann\|Bunreacht]] na bliana [[1937]] nuair a cuireadh post an [[Gobharnóir\|Ghobharnóra]], a bhí ina ionadaí ag [[Rí]] [[Sasana\|Shasana]] in Éirinn agus í ina ballstát de [[Comhlathas na Breataine\|Chomhlathas na Breataine]], ar ceal.