Nua-Eabhrac (cathair)

Is é is ábhar don leathanach seo ná an chathair. Má tá suim agat i gciall eile atá leis an téarma seo, féach Nua-Eabhrac.

Teimpléad:Bosca Sonraí - Cathracha Cathair le 8,008,278 (2000) duine í Cathair Nua-Eabhrac, atá suite ar chósta thoir Stát Aontaithe Mheiriceá (S.A.M.). Is í an chathair is mó daonra i Stáit Aontaithe Mheiriceá. Ina theannta sin, nuair a chuirtear daonra a mbruachbhailte léi, is gaire do 18 milliún atá inti (sa bhliain 2000). Ar oirthear inbhear an Hudson atá sí, le New Jersey ar an dtaobh thiar den abhann. Is í an chathair is mó i stát Nua-Eabhrac.

Sonraí daonna

Bhí tuarastal láir $38,293 in aghaidh an duine sa chathair sa bhliain 2000, agus tuarastal láir $41,887 in aghaidh an líon tí. Bhí tuarastal láir $37,435 ag fir, agus $32,949 ag mná. Bhí méanthuarastal $22,402 ag muintir na cathrach. Bhí 21% den daonra agus 19% de líonta tí faoin líne bhochtaineachta. Ón líon atá ag maireachtáil i mbochtaineacht, bhí 30% faoi bhun aois 18 mbliain agus 18% 65 mbliain nó os a chionn.

Dealbh na Saoirse

Sa bhliain 2000, bhí 8,008,278 duine, 3,021,588 líon tí, agus 1,852,233 clann ag maireachtáil sa chathair. Bhí dlús daonra 10,194/km² (26,403/mi²) ann. Bhí 3,200,912 aonad tís, ag meándlús 4,074.6/km² (10,553/mi²). Maidir le cine, Bhí 45% Bán, 27% Gorm , 0.5% de Mheiriceánaigh Dúchais (Indiaigh Mheiriceá Thuaidh), 10% Áiseach, 13% de chiníocha eile, agus 5% de dhá chine ar a laghad. Bhí 27% den daonra de bhunadh Easpáinneach, a d'fhéadfadh baint le cine ar bith. Bhí thart ar milliún go leath daoine de bhunadh Éireannach i Nua Eabhrac.

Bhí 3,021,588 líon tí, agus bhí leanaí faoi bhun 18 ag maireachtáil le 30% acu. Ba daoine aonair iad 32% de iomlán an uimhir líonta tí, agus bhí duine 65 mbliana ar a laghad ag maireachtáil le 10%. 2.6 an meán líon tí, agus 3.3 an meán líon clainne, tuismitheoirí san áireamh.

Sa chathair bhí 24% faoi bhun aois 18, 10% ó 18 go 24, 33% ó 25 go 44, 21% ó 45 go 64, agus 12% atá 65 bliain ar a laghad. 34 bliain ba ea an lár-aois. Bhí 100 bean in aghaidh gach 90 fear. Bhí 86 fear in aghaidh gach 100 bean os cionn 18 bliana.

Na Cúig Bhuirg

Nua-Eabhrac/Manhattan sa bhliain 1873

Cúig bhuirg le chéile atá i Nua-Eabhrac, agus is contae de chuid stát Nua-Eabhrac gach ceann acu:

• Manhattan – Contae Nua-Eabhrac, ach tugtar 'Manhattan' go hiondúil ar an mbuirg agus ar an oileán ar a bhfuil sé suite, daonra 1,636,268
• An Bronx – Contae Bhronx, daonra 1,438,159
• Brooklyn – Contae an Rí, daonra 2,621,793
• Queens – Contae na Banríona, daonra 2,321,580
• Oileán Staten – Contae Richmond, daonra 473,279

(Is as meastacháin 2014 na huimhreacha seo.)

Toghann gach ceann den chúigear Uachtarán Buirge, ach faoi chairt na cathrach tá cumhacht teoranta ag uachtarán—tá buiséad beag discréideach aige nó aici le caitheamh ar thionscadail laistigh den bhuirg. (Cuireadh deireadh leis an gcumhacht tábhachtach deiridh a bhí acu—ball de Bhord an Oideachais a cheapadh—leis an mbord féin, ar 30 Meitheamh 2002.) Faoi láthair, bíonn uachtaráin na mbuirgí mar bhaill ex officio ar bhoird agus choistí éagsúla.

Tugtar "na Cúig Bhuirg" go minic ar iomlán na cathrach, ag úsáid an téarma "An Chathair" nó "The City" le haghaidh Manhattan, an t-oileán lárnach. Tugtar "na Buirg Lasmuigh" ("the Outer Boroughs") ar na ceithre cinn eile.

Aeráid

Nua-Eabhrac – Aeráid
Mí	Eanáir	Feabhra	Márta	Aibreán	Bealtaine	Meitheamh	Iúil	Lúnasa	Meán Fómhair	Deireadh Fómhair	Samhain	Nollaig	Bliain
Teocht is airde (°C)	22.2	23.9	30	35.6	37.2	38.3	41.1	40	38.9	34.4	28.9	23.9	41.1
Meán-uasteocht an lae (°C)	3.33	5	9.89	15.94	21.61	26.11	29	28	23.72	17.5	11.72	6.06	16.5
Meán-íosteocht na h-oíche(°C)	-3.22	-2.17	1.72	6.78	12.33	17.39	20.44	19.83	15.72	9.78	5	-0.22	8.61
Teocht is ísle (°C)	-21.1	-26.1	-16.1	-11.1	−2.2	6.7	11.1	10	3.9	-2.2	-13.9	-25	−26.1
Meán-bháisteach (mm)	104.9	80	111	108.7	119.1	97.5	117.3	107.2	107.4	97.8	110.7	100.3	1,262.1
Meán-shneachta (cm)	21.1	18.0	8.6	1	0	0	0	0	0	0	1	6.6	56.4
Foinse: NOAA Eanáir 2011

Iompar

Stáisiún subway i Manhattan

Tá calafort mór ar a bruacha, ach tá go leor dá cuid gnó caillte ag Nua-Eabhrac le calafoirt eile, mar Elizabeth i New Jersey. Tá aerphort idirnáisiúnta John F. Kennedy i Nua-Eabhrac, chomh maith le haerfort intíre La Guardia, iad araon in Queens. Tá Aerfort Newark Liberty ar an taobh thiar de abhainn an Hudson, i New Jersey. Tá dhá stáisiún traenach mór inti, Grand Central Station, as a bhfágann traenacha Metro North, agus Stáisiún Pennsylvania, nó Penn Station mar a thugtar air de ghnáth, atá á úsáid ag an Long Island Railroad agus ag an gcóras Amtrak.

Gnó

Is ceantar gnó mór í Nua-Eabhrac. Ar Wall Street, ar dheisceart Manhattan, atá gnó an infheistíochta bunaithe, agus fostaíonn sé na mílte.

Féach freisin

• Nua-Eabhrac (stát)

Naisc sheachtracha

• Wikivoyage - New York (city)
• Suíomh gréasáin oifigiúl NYC

Spéirlíne Chathair Nua-Eabhrac ón Empire State Building.