An difríocht idir athruithe ar: "Príosún Chill Mhaighneann"
→Stair: Seosamh Pluincéad |
mNo edit summary |
||
| Líne 1: | Líne 1: | ||
[[Íomhá:Kilmainham.jpg|300px|right|thumb|Príosún Cill Mhaighneann]] |
[[Íomhá:Kilmainham.jpg|300px|right|thumb|Príosún Cill Mhaighneann]] |
||
Foirgneamh i m[[Baile Átha Cliath]], [[Éire]] is ea é '''Príosún Cill Mhaighneann'''. Príosún ab ea é ó [[1796]] go dtí [[1924]], ach is músaem é anois. |
Foirgneamh i m[[Baile Átha Cliath]], [[Éire]] is ea é '''Príosún Cill Mhaighneann'''. Príosún ab ea é ó [[1796]] go dtí [[1924]], ach is músaem é anois. Áit thábachtach i stair na hÉireann is ea é. Osclaíodh é ag an am [[Acht an Aontais]], agus dúnadh é tar éis bhunú [[Saorstát Éireann]]. Mar sin, suíomh tábhachtach ab ea é sa tréimshe tábhachtach seo i stair na hÉireann [[Poblacht na hÉireann]]. |
||
== Stair == |
== Stair == |
||
Leagan ó 15:36, 28 Feabhra 2007
Foirgneamh i mBaile Átha Cliath, Éire is ea é Príosún Cill Mhaighneann. Príosún ab ea é ó 1796 go dtí 1924, ach is músaem é anois. Áit thábachtach i stair na hÉireann is ea é. Osclaíodh é ag an am Acht an Aontais, agus dúnadh é tar éis bhunú Saorstát Éireann. Mar sin, suíomh tábhachtach ab ea é sa tréimshe tábhachtach seo i stair na hÉireann Poblacht na hÉireann.
Stair
Bunaíodh an príosún i gCill Mhaighneann, in aice leis an chathair, i 1796. Ar dtús, tugadh an t-ainm "an príosún nua" air, mar bhí seanphríosún eile in aice leis. Ó 1796 go dtí 1924, ba é seo an príosún inar cuireadh (agus a lámhachadh go minic) réabhlóidithe agus polaiteirí a bhí ag troid ar son saoirse na hÉireann. Mar shampla, Réabhlóid na nÉireannach Aontaithe i 1798, éirí amach Robert Emmet i 1803, An Gorta Mór ó 1845 go dtí 1851, Éirí Amach na nÉireannach Óga i 1848, Éirí Amach na bhFíníní i 1867, Cogadh na Talún sna 1880í, Éirí Amach na Cásca i 1916, Cogadh na Saoirse ó 1919 go dtí 1921, agus Cogadh Cathartha na hÉireann sna 1920í. Coinníodh agus lámhachadh ceannairí Éirí Amach 1916 ann, agus ba é Eamon de Valera an príosúnach deireanach a bhí faoi choinneáil i gCill Mhaighneann. Dhún rialtas an tSaorstáit é mar phriosún i 1924. I measc na bpríosúnach cáiliúla bhí:
- Henry Joy McCracken, 1796
- Robert Emmet, 1803
- Anne Devlin, 1803
- Michael Dwyer, 1803
- William Smith O'Brien, 1848
- Thomas Francis Meagher, 1848
- Jeremiah O'Donovan Rossa, 1867
- Charles Stewart Parnell, 1881
- Michael Davitt
- Pádraig Mac Piarais, 1916
- Séamus Ó Conghaile, 1916
- Constance Gore-Booth Markiewicz, 1916
- Eamon de Valera, 1916
- Seosamh Pluincéad, 1916
Músaem
Is séadchomhartha náisiúnta é an príosún anois. Mar sin, rinneadh a lán oibre ar an fhoirgnimh, agus osclaíodh é mar mhúsaem náisiúnachais. Insionn an músaem an scéal faoin bhóthar trioblóideach go saoirse na hÉireann. Thug 160,000 daoine cuairt ar an músaem i 1999.
Scannáin
Rinneadh roinnt scannán san fhoirgneamh freisin, mar shampla: