An difríocht idir athruithe ar: "An Chuileog"

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Content deleted Content added
m Robot: en:Musca is a good article; athruithe cosmaideacha
m Bot: Fixing redirects
Líne 1: Líne 1:
:''Le haghaidh an ghéineis bhitheolaígh ''Musca'', féach [[Cuil]].''
:''Le haghaidh an ghéineis bhitheolaígh ''Musca'', féach [[Cuileog|Cuil]].''
{{BoscaEolaisRéaltbhuíon|
{{BoscaEolaisRéaltbhuíon|
íomhá = Musca |
íomhá = Musca |
Líne 38: Líne 38:


== Stair ==
== Stair ==
Ba iad an bheirt mhairnéalach [[An Ollainn|Ollannacha]] [[Pieter Dirkszoon Keyser]] agus [[Frederick de Houtman]] a chruthaigh réaltbhuíon na Cuileoige idir na blianta [[1595]] agus [[1597]]. Ar an [[2 Aibreán]] [[1595]] chuir ceithre long chun na farraige ó [[Texel]] san Ollainn; ba é sin an chéad loingeas Ollannach a thaistil ar na hIndiacha Thoir. Bhí Keyser mar ardmháta agus ardphíolóta ar bord na loinge ''Hollandia'' sa loingeas.
Ba iad an bheirt mhairnéalach [[An Ísiltír|Ollannacha]] [[Pieter Dirkszoon Keyser]] agus [[Frederick de Houtman]] a chruthaigh réaltbhuíon na Cuileoige idir na blianta [[1595]] agus [[1597]]. Ar an [[2 Aibreán]] [[1595]] chuir ceithre long chun na farraige ó [[Texel]] san Ollainn; ba é sin an chéad loingeas Ollannach a thaistil ar na hIndiacha Thoir. Bhí Keyser mar ardmháta agus ardphíolóta ar bord na loinge ''Hollandia'' sa loingeas.


Roimhe sin, áfach, rinne an ministir [[Flóndras|Pléimeannach]] [[Petrus Plancius]] teagmháil leis. Bhí Plancius ar cheann de bhunaitheoirí [[Comhlacht Dúitseach na hIndia Thoir|Chomhlacht Dúitseach na hIndia Thoir]], ach bhí sé ina [[Réalteolaíocht|réalteolaí]] agus a [[Cairtghrafaíocht|chairtghrafaí]] chomh maith. Sa bhliain [[1589]] rinne sé cruinneog neamhaí, ach níorbh fhéidir leis réigiún an phoil neamhaí theas a líonadh toisc nach raibh mórán eolais ar fáil i dtaobh cheantar sin na spéire. Mar sin de, thug sé gléasra réalteolaíoch do Keyser agus mhúin sé é conas é a úsáid chun réaltléarscáil a tharraingt den leathsféar neamhaí theas.
Roimhe sin, áfach, rinne an ministir [[Flóndras|Pléimeannach]] [[Petrus Plancius]] teagmháil leis. Bhí Plancius ar cheann de bhunaitheoirí [[Comhlacht Dúitseach na hIndia Thoir|Chomhlacht Dúitseach na hIndia Thoir]], ach bhí sé ina [[Réalteolaíocht|réalteolaí]] agus a [[Cairtghrafaíocht|chairtghrafaí]] chomh maith. Sa bhliain [[1589]] rinne sé cruinneog neamhaí, ach níorbh fhéidir leis réigiún an phoil neamhaí theas a líonadh toisc nach raibh mórán eolais ar fáil i dtaobh cheantar sin na spéire. Mar sin de, thug sé gléasra réalteolaíoch do Keyser agus mhúin sé é conas é a úsáid chun réaltléarscáil a tharraingt den leathsféar neamhaí theas.
Líne 44: Líne 44:
Fuair Keyser bás sa bhliain [[1596]], ach chríochnaigh a chúntóir Frederick de Houtman (in éineacht le mairnéalach eile, Vechter Willemsz) an léarscáil. Sa bhliain [[1597]] tháinig an loingeas ar ais go dtí an Ollainn, agus thug de Houtman an learscáil neamhaí agus réaltchatalóg do Plancius. Bhí 12 réaltbhuíon nua ar an léarscáil agus 135 réalta ar an gcatalóg. Sa bhliain [[1592]] rinne Plancius cruinneog neamhaí nua a thug isteach na réaltaí agus na réaltbhuíonta nua (chomh maith le réaltbhuíon eile a chruthaigh sé féin, .i. [[an Colm]]). Sa bhliain [[1603]] tháinig na réalthbhuíonta nua amach i gcló don chéad uair ar réaltatlas ''[[Uranometria]]'' de chuid an réalteolaí amaitéaraigh Gearmánaigh [[Johann Bayer]].
Fuair Keyser bás sa bhliain [[1596]], ach chríochnaigh a chúntóir Frederick de Houtman (in éineacht le mairnéalach eile, Vechter Willemsz) an léarscáil. Sa bhliain [[1597]] tháinig an loingeas ar ais go dtí an Ollainn, agus thug de Houtman an learscáil neamhaí agus réaltchatalóg do Plancius. Bhí 12 réaltbhuíon nua ar an léarscáil agus 135 réalta ar an gcatalóg. Sa bhliain [[1592]] rinne Plancius cruinneog neamhaí nua a thug isteach na réaltaí agus na réaltbhuíonta nua (chomh maith le réaltbhuíon eile a chruthaigh sé féin, .i. [[an Colm]]). Sa bhliain [[1603]] tháinig na réalthbhuíonta nua amach i gcló don chéad uair ar réaltatlas ''[[Uranometria]]'' de chuid an réalteolaí amaitéaraigh Gearmánaigh [[Johann Bayer]].


Sa lá atá inniu ann, glacann an [[Aontas Réalteolaíoch Idirnáisiúnta|tAontas Réalteolaíoch Idirnáisiúnta]] le gach ceann de na réaltbhuíonta a chruthaigh Keyser agus de Houtman (féach an bosca thíos) – agus an Chuileog san áireamh. Is é an t-ainm [[Ollainnis]]e a thug an bheirt mhairnéalach ar an réaltbhuíon seo ná '''De Vlieghe'''. An rud is aisti faoi, níor thug Plancius aon ainm ar an réaltbhuíon seo nuair a tharraing sé í ar chruinneog neamhai sa bhliain [[1598]]. '''Apis''' (an focal [[Laidin]]e ar ''beach'') a thug Johann Bayer uirthi. Ceaptar go ndearna Bayer macasamhail di ó chruinneog neamhaí a rinne [[Jodocus Hondius]] sna blianta [[1600]] agus [[1601]], ach d'aithin Bayer mar bheach seachas cuileog í.
Sa lá atá inniu ann, glacann an [[Aontas Réalteolaíoch Idirnáisiúnta|tAontas Réalteolaíoch Idirnáisiúnta]] le gach ceann de na réaltbhuíonta a chruthaigh Keyser agus de Houtman (féach an bosca thíos) – agus an Chuileog san áireamh. Is é an t-ainm [[An Ollainnis|Ollainnise]] a thug an bheirt mhairnéalach ar an réaltbhuíon seo ná '''De Vlieghe'''. An rud is aisti faoi, níor thug Plancius aon ainm ar an réaltbhuíon seo nuair a tharraing sé í ar chruinneog neamhai sa bhliain [[1598]]. '''Apis''' (an focal [[An Laidin|Laidine]] ar ''beach'') a thug Johann Bayer uirthi. Ceaptar go ndearna Bayer macasamhail di ó chruinneog neamhaí a rinne [[Jodocus Hondius]] sna blianta [[1600]] agus [[1601]], ach d'aithin Bayer mar bheach seachas cuileog í.


== Miotaseolaíocht ==
== Miotaseolaíocht ==

Leagan ó 00:53, 15 Aibreán 2014

Le haghaidh an ghéineis bhitheolaígh Musca, féach Cuil.
An Chuileog
an Chuileog
an Chuileog
Ainm Laidine (IAU)Musca
NodMus
Ginideach LaidineMuscae
Siombalaíochtan Chuileog
Dronairde12 h
Diallas−70°
Achar138 céim cearnach
Céim 77ú
Líon na réaltaí
(amharcmhéid < 3)
1
Réalta is gileα Mus
(méid 2.69)
Réaltbhuíonta
ar theorainn leista
Infheicthe sna leithid idir +10° agus −90°
Sárfheicthe i rith na míosa seo: Bealtaine an infheictheacht is fearr

an Chuileog ar cheann de na réaltbhuíonta miona atá le feiceáil ar an sféar neamhaí theas. Tá an réaltbhuíon seo ar cheann den dá réaltbhuíon déag a chruthaigh Pieter Dirkszoon Keyser agus Frederick de Houtman idir na blianta 1595 agus 1597 ar son an réalteolaí Phléimeanaigh Petrus Plancius. Thug an réalteolaí amaitéarach Gearmánach Johann Bayer isteach ina léarscáil neamhaí Uranometria í sa bhliain 1603.

Príomhghnéithe


Réada suntasacha domhainspéire


Stair

Ba iad an bheirt mhairnéalach Ollannacha Pieter Dirkszoon Keyser agus Frederick de Houtman a chruthaigh réaltbhuíon na Cuileoige idir na blianta 1595 agus 1597. Ar an 2 Aibreán 1595 chuir ceithre long chun na farraige ó Texel san Ollainn; ba é sin an chéad loingeas Ollannach a thaistil ar na hIndiacha Thoir. Bhí Keyser mar ardmháta agus ardphíolóta ar bord na loinge Hollandia sa loingeas.

Roimhe sin, áfach, rinne an ministir Pléimeannach Petrus Plancius teagmháil leis. Bhí Plancius ar cheann de bhunaitheoirí Chomhlacht Dúitseach na hIndia Thoir, ach bhí sé ina réalteolaí agus a chairtghrafaí chomh maith. Sa bhliain 1589 rinne sé cruinneog neamhaí, ach níorbh fhéidir leis réigiún an phoil neamhaí theas a líonadh toisc nach raibh mórán eolais ar fáil i dtaobh cheantar sin na spéire. Mar sin de, thug sé gléasra réalteolaíoch do Keyser agus mhúin sé é conas é a úsáid chun réaltléarscáil a tharraingt den leathsféar neamhaí theas.

Fuair Keyser bás sa bhliain 1596, ach chríochnaigh a chúntóir Frederick de Houtman (in éineacht le mairnéalach eile, Vechter Willemsz) an léarscáil. Sa bhliain 1597 tháinig an loingeas ar ais go dtí an Ollainn, agus thug de Houtman an learscáil neamhaí agus réaltchatalóg do Plancius. Bhí 12 réaltbhuíon nua ar an léarscáil agus 135 réalta ar an gcatalóg. Sa bhliain 1592 rinne Plancius cruinneog neamhaí nua a thug isteach na réaltaí agus na réaltbhuíonta nua (chomh maith le réaltbhuíon eile a chruthaigh sé féin, .i. an Colm). Sa bhliain 1603 tháinig na réalthbhuíonta nua amach i gcló don chéad uair ar réaltatlas Uranometria de chuid an réalteolaí amaitéaraigh Gearmánaigh Johann Bayer.

Sa lá atá inniu ann, glacann an tAontas Réalteolaíoch Idirnáisiúnta le gach ceann de na réaltbhuíonta a chruthaigh Keyser agus de Houtman (féach an bosca thíos) – agus an Chuileog san áireamh. Is é an t-ainm Ollainnise a thug an bheirt mhairnéalach ar an réaltbhuíon seo ná De Vlieghe. An rud is aisti faoi, níor thug Plancius aon ainm ar an réaltbhuíon seo nuair a tharraing sé í ar chruinneog neamhai sa bhliain 1598. Apis (an focal Laidine ar beach) a thug Johann Bayer uirthi. Ceaptar go ndearna Bayer macasamhail di ó chruinneog neamhaí a rinne Jodocus Hondius sna blianta 1600 agus 1601, ach d'aithin Bayer mar bheach seachas cuileog í.

Miotaseolaíocht

Ós rud é gur réaltbhuíon nua-aimseartha í an Chuileog, ní bhaineann aon mhiotaseolaíocht léi.

Réaltaí

Féach fosta

Naisc sheachtracha

Tagairtí

  • Burnham, Robert Jr. (1966, 1978). Burnham's Celestial Handbook: An Observer's Guide to the Universe Beyond the Solar System, v.2. General Publishing Company, Ltd., Toronto. ISBN 0-486-23673-0.


An 12 réaltbhuíon a chruthaigh Pieter Dirkszoon Keyser agus Frederick de Houtman idir 1595 agus 1597 agus a thug isteach Johann Bayer ina léarscáil neamhaí Uranometria sa bhliain 1603

an Caimileon | an Colgán | an Chorr | an Chuileog | Éan Parthais | an Féinics | an tIasc Eitilte | an tIndiach | | an Phéacóg | an Phéist Bheag | Triantán an Deiscirt | an Túcán


Na 88 réaltbhuíon nua-aimseartha
an Abhainn | an tAerchaidéal | an Altóir | Andraiméide | an tAoire | an tAonbheannach | an tAra | an Béar Beag | an Béar Mór | an Bodach | an Caimileon | Caiseoipé | an Capall Beag | Ceiféas | an Ceinteár | an Chíle | an Clog | an Colgán | an Colm | an Compás | Compás an Mhairnéalaigh | Coróin an Deiscirt | Coróin an Tuaiscirt | an Chorr | an Chros | an Chuileog | an Cupán | an Cúpla | an Dealbhóir | an Deilf | Deireadh na Loinge | an Dragan | an Eala | Éan Parthais | Earcail | na hÉisc | an Faolchú | Fear na bPéisteanna | an Féinics | an Fhoirnéis | Folt Bheirnicé | an Gabhar | an Giorria | Iasc an Deiscirt | an tIasc Eitilte | an tIndiach | an tIolar | an Laghairt | an Leon | an Leon Beag | an Lir | an Lincse | an Líontán | an Madra Beag | na Madraí Fiaigh | an Madra Mór | an Mhaighdean | an Mheá | an Micreascóp | an Míol Mór | an tOchtamhán | an Phéacóg | Peigeasas | an Péintéir | Peirséas | an Phéist | an Phéist Bheag | an Phéist Uisce | an Portán | an Préachán | an Reithe | an Riail | an Saighdeoir | an tSaighead | an Scairp | an Sciath | an Seiseamhán | na Seolta | an Sionnach | an Sioráf | an Siséal | an Tábla | an Tarbh | an Teileascóp | an Triantán | Triantán an Deiscirt | an Túcán | an tUisceadóir

Teimpléad:Link GA