An difríocht idir athruithe ar: "Polaimiailíteas"
No edit summary |
m Róbat: Athruithe cosmaideacha |
||
Líne 7: | Líne 7: | ||
]] |
]] |
||
[[Galar]] [[Víreas|víreasach]] a ionsaíonn damhna liath [[Corda an dromlaigh|chorda an dromlaigh]] go tobann is ea '''Polaimiailíteas''' (nó '''póilió'''). |
[[Galar]] [[Víreas|víreasach]] a ionsaíonn damhna liath [[Corda an dromlaigh|chorda an dromlaigh]] go tobann is ea '''Polaimiailíteas''' (nó '''póilió'''). Tá an téarma díorthaithe ón n[[Gréigis]] πολίός "liath", , µυελός "corda an dromlaigh", agus -iteas, a sainchiallíonn "athlasadh". Tolgtar an víreas ó bhia nó uisce truaillithe, agus cuireann sé isteach ar pháiste go príomha. Ionsaíonn sé na cealla i líneáil na stéige ar dtús, agus faigheann an páiste [[buinneach]]. Ansin, i dtimpeall 1% de na cásanna, gluaiseann sé isteach i gcealla néarón luadrach i gcorda an dromlaigh, na néaróga a sholáthraíonn na matáin ar fud na colainne. Má mhilltear na cealla sin, cuirfidh sin tús le [[pairilis]] a fhéadfaidh cur isteach ar ghéag. Más néaróin a sholáthraíonn na [[Scamhóg|scamhóga]] a mhilltear, is féidir go mbeidh sé sin marfach. Mharaigh is mhíchumasaigh an galar an-chuid páistí is daoine fásta sa chéad leath den [[20ú haois|20ú céad]], nuair a thugtaí an naíonphairilis air agus nach raibh aon leigheas air. D'fhionn Jonas Salk an chéad vacsaín i gcoinne polaimiailítis i [[1953]], agus le vacsaíní is feabhsuithe i sláinteachas, is ar éigin nach bhfuil deireadh curtha leis faoi seo. |
||
[[Íomhá:Polio sequelle.jpg|left|thumb|180px|Toradh an ionfhabhtaithe, páiste le chos seargtha.]] |
[[Íomhá:Polio sequelle.jpg|left|thumb|180px|Toradh an ionfhabhtaithe, páiste le chos seargtha.]] |
Leagan ó 19:38, 2 Nollaig 2013
Galar víreasach a ionsaíonn damhna liath chorda an dromlaigh go tobann is ea Polaimiailíteas (nó póilió). Tá an téarma díorthaithe ón nGréigis πολίός "liath", , µυελός "corda an dromlaigh", agus -iteas, a sainchiallíonn "athlasadh". Tolgtar an víreas ó bhia nó uisce truaillithe, agus cuireann sé isteach ar pháiste go príomha. Ionsaíonn sé na cealla i líneáil na stéige ar dtús, agus faigheann an páiste buinneach. Ansin, i dtimpeall 1% de na cásanna, gluaiseann sé isteach i gcealla néarón luadrach i gcorda an dromlaigh, na néaróga a sholáthraíonn na matáin ar fud na colainne. Má mhilltear na cealla sin, cuirfidh sin tús le pairilis a fhéadfaidh cur isteach ar ghéag. Más néaróin a sholáthraíonn na scamhóga a mhilltear, is féidir go mbeidh sé sin marfach. Mharaigh is mhíchumasaigh an galar an-chuid páistí is daoine fásta sa chéad leath den 20ú céad, nuair a thugtaí an naíonphairilis air agus nach raibh aon leigheas air. D'fhionn Jonas Salk an chéad vacsaín i gcoinne polaimiailítis i 1953, agus le vacsaíní is feabhsuithe i sláinteachas, is ar éigin nach bhfuil deireadh curtha leis faoi seo.
Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir. |
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |