An difríocht idir athruithe ar: "Síciatracht"
m r2.7.3) (róbat ag suimiú: af, ar, arz, as, ast, az, be, be-x-old, bg, bn, ca, cs, da, de, el, en, eo, es, et, eu, fa, fi, fr, gl, he, hi, hr, hu, hy, ia, id, io, it, ja, jv, ka, kn, ko, ku, ky, la, lt, lv, mk, ms, my, mzn, ne, nl, nn, no, pl, ps, pt,... |
m Bot: Migrating 73 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q7867 (translate me) |
||
Líne 20: | Líne 20: | ||
{{Nasc AR|ro}} |
{{Nasc AR|ro}} |
||
[[af:Psigiatrie]] |
|||
[[ar:طب نفسي]] |
|||
[[arz:طب نفسى]] |
|||
[[as:মনো ৰোগ বিজ্ঞান]] |
|||
[[ast:Psiquiatría]] |
|||
[[az:Psixiatriya]] |
|||
[[be:Псіхіятрыя]] |
|||
[[be-x-old:Псыхіятрыя]] |
|||
[[bg:Психиатрия]] |
|||
[[bn:মনোরোগবিদ্যা]] |
|||
[[ca:Psiquiatria]] |
|||
[[cs:Psychiatrie]] |
|||
[[da:Psykiatri]] |
|||
[[de:Psychiatrie]] |
|||
[[el:Ψυχιατρική]] |
|||
[[en:Psychiatry]] |
|||
[[eo:Psikiatrio]] |
|||
[[es:Psiquiatría]] |
|||
[[et:Psühhiaatria]] |
|||
[[eu:Psikiatria]] |
|||
[[fa:روانپزشکی]] |
|||
[[fi:Psykiatria]] |
|||
[[fr:Psychiatrie]] |
|||
[[gl:Psiquiatría]] |
|||
[[he:פסיכיאטריה]] |
|||
[[hi:मनोरोग विज्ञान]] |
|||
[[hr:Psihijatrija]] |
|||
[[hu:Pszichiátria]] |
|||
[[hy:Հոգեբուժություն]] |
|||
[[ia:Psychiatria]] |
|||
[[id:Psikiatri]] |
|||
[[io:Psikiatrio]] |
|||
[[it:Psichiatria]] |
|||
[[ja:精神医学]] |
|||
[[jv:Psikiatri]] |
|||
[[ka:ფსიქიატრია]] |
|||
[[kn:ಮನೋವೈದ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ (ಸೈಕಿಯಾಟ್ರಿ)]] |
|||
[[ko:정신의학]] |
|||
[[ku:Psîkiyatrî]] |
|||
[[ky:Психиатрия]] |
|||
[[la:Psychiatria]] |
|||
[[lt:Psichiatrija]] |
|||
[[lv:Psihiatrija]] |
|||
[[mk:Психијатрија]] |
|||
[[ms:Psikiatri]] |
|||
[[my:စိတ်ရောဂါပညာ]] |
|||
[[mzn:روان پزشکی]] |
|||
[[ne:मनोरोग विज्ञान]] |
|||
[[nl:Psychiatrie]] |
|||
[[nn:Psykiatri]] |
|||
[[no:Psykiatri]] |
|||
[[pl:Psychiatria]] |
|||
[[ps:سادرملنه]] |
|||
[[pt:Psiquiatria]] |
|||
[[ro:Psihiatrie]] |
|||
[[ru:Психиатрия]] |
|||
[[sh:Psihijatrija]] |
|||
[[si:මනෝ වෛද්යවේදය]] |
|||
[[simple:Psychiatry]] |
|||
[[sk:Psychiatria]] |
|||
[[sl:Psihiatrija]] |
|||
[[sr:Психијатрија]] |
|||
[[sv:Psykiatri]] |
|||
[[te:మనోరోగచికిత్స]] |
|||
[[th:จิตเวชศาสตร์]] |
|||
[[tl:Sikiyatriya]] |
|||
[[tr:Psikiyatri]] |
|||
[[uk:Психіатрія]] |
|||
[[ur:طب نفسی]] |
|||
[[vi:Tâm thần học]] |
|||
[[yi:פסיכיאטריע]] |
|||
[[zh:精神病学]] |
|||
[[zh-min-nan:Cheng-sîn-i-ha̍k]] |
Leagan ó 10:00, 11 Márta 2013
Is é atá sa síciatracht ná an chraobh den leigheas a bhaineann leis an meabhar agus le galar meabhar nó galar intinne. Tugtar síciatraí ar dhochtúir leighis a chleachtann síciatracht. Tugtar síceolaí ar dhuine a traenáladh i ngnáth-shíceolaíocht agus i síceolaíocht galra meabhar, de ghnáth gan traenáil sa leigheas. Tugtar néareolaí ar dhochtúr leighis a chleachtann le hothair a bhfuil galra néaracha orthu nach gnáthach galra intinne a thabhairt orthu, m.sh. titeamas, galar Pharkinson nó stróc.
In Éirinn, i ndiaidh traenála ghinearálta san ollscoil i ndámh an leighis, is gá traenál ar feadh 4-6 bhliana sa bhreis agus scrúdaithe Choláiste Ríoga na Síciatraithe a phasáil chun cleachtadh mar chomhairlitheoir síciatrach.
Déanann síciatrigh áirithe speisialtiacht le hobair le gasúir agus leanaí, le sean-aoisigh, leo siúd atá trioblóid acu a bhaineann le drogaí nó le biotáille, nó leo siúd atá i dtrioblóid leis an dlí. Déanann cuid eile speisialacht ag obair le daoine a bhfuil tinnis coirp orthu, nó leo siúd atá i ndiaidh bheith i dtionóisc nó a raibh meall san inchinn acu a rinne dochar don inchinn.
Cuireadh tús leis an gcóras rangú atá inniu againn ag deireadh an 19ú haois, nuair a rinne Kraepelin na Gearmáine idirdhealú idir mire thaghdach agus dementia praecox. Is éard atá i gceist le dementia praecox ná meabharghalar a thosaíonn go luath agus lena dtéann an duine i léig de réir a chéile, go minic le mealladh (delusion an Bhéarla) nó bréagchéadfaí (hallucinations an Bhéarla). Cuireadh leis an obair seo nuair a scríobh faoin hebephrenia agus Kahlbaum faoin katatonia. Freisin, rinne Schneider cur síos an-úsaideach ar siomptaim an dementia praecox, cur síos a húsáidtear go dtí an lá atá inniu ann. scitsifréine (Schizophrenia) an t-ainm a thugtar inniu ar an gcuid is mó díobh siúd a mbíodh dementia praecox orthu.
Ba á Sigmund Freud a chuir an sícanailís ar bun i Vín na hOstaire ag tús an 20ú Aois, córas teiripe a bhí an-tábhachtach i bhforbairt na síciatrachta, agus a bhaintear feidhm fós as, go háirithe ag teiripithe agus ag dochtúirí príobháideacha.
Ar feadh i bhfad ina dhiaidh sin, ní raibh morán leigheas cheart ar mheabhar ghalar, ach an duine a bhí tinn a chur in oispidéal nó in institiúd eile. Ach 'sna 1950aí, thángathas ar chlorpromazine , nó Largactil, sa bhFrainc, an chéad cheann des na drogaí frith-mhire, agus chuir sé sin athrú mór ar chleachtadh an síciatracht.
Seachas galar meabhar ar nós schizophrenia nó mire thaghdach, bíonn freastal ag síciatrithe orthu siúd a mbíonn trioblóid míshuaimhneachas, trioblóid clainne, pósta nó cúpla orthu, chomh maith leo siúd a mbíonn dementia (gealtachas le cailliúnt scileanna agus cuimhne) nó mallintinneacht orthu.
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |