An difríocht idir athruithe ar: "Teirbiam"
m r2.7.3) (róbat ag suimiú: br:Terbiom |
m Bot: Migrating 90 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1838 (translate me) |
||
Líne 27: | Líne 27: | ||
[[Catagóir:Dúile ceimiceacha]] |
[[Catagóir:Dúile ceimiceacha]] |
||
[[Catagóir:Lantanóidigh]] |
[[Catagóir:Lantanóidigh]] |
||
[[am:ተርቢየም]] |
|||
[[ar:تيربيوم]] |
|||
[[az:Terbitium]] |
|||
[[be:Тэрбій]] |
|||
[[be-x-old:Тэрб]] |
|||
[[bg:Тербий]] |
|||
[[bn:টারবিয়াম]] |
|||
[[br:Terbiom]] |
|||
[[bs:Terbij]] |
|||
[[ca:Terbi]] |
|||
[[ceb:Terbyo]] |
|||
[[ckb:تێربیۆم]] |
|||
[[co:Terbiu]] |
|||
[[cs:Terbium]] |
|||
[[cv:Терби]] |
|||
[[cy:Terbiwm]] |
|||
[[da:Terbium]] |
|||
[[de:Terbium]] |
|||
[[el:Τέρβιο]] |
|||
[[en:Terbium]] |
|||
[[eo:Terbio]] |
|||
[[es:Terbio]] |
|||
[[et:Terbium]] |
|||
[[eu:Terbio]] |
|||
[[fa:تربیم]] |
|||
[[fi:Terbium]] |
|||
[[fr:Terbium]] |
|||
[[fur:Terbi]] |
|||
[[gl:Terbio]] |
|||
[[gv:Çherbium]] |
|||
[[hak:Thi̍t (鋱)]] |
|||
[[he:טרביום]] |
|||
[[hi:टर्बियम]] |
|||
[[hif:Terbium]] |
|||
[[hr:Terbij]] |
|||
[[hu:Terbium]] |
|||
[[hy:Տերբիում]] |
|||
[[ia:Terbium]] |
|||
[[id:Terbium]] |
|||
[[io:Terbio]] |
|||
[[it:Terbio]] |
|||
[[ja:テルビウム]] |
|||
[[jbo:jinmrterbi]] |
|||
[[jv:Terbium]] |
|||
[[ka:ტერბიუმი]] |
|||
[[kn:ಟೆರ್ಬಿಯಮ್]] |
|||
[[ko:터븀]] |
|||
[[kv:Тербий]] |
|||
[[la:Terbium]] |
|||
[[lb:Terbium]] |
|||
[[lij:Terbio]] |
|||
[[lt:Terbis]] |
|||
[[lv:Terbijs]] |
|||
[[mk:Требиум]] |
|||
[[ml:ടെർബിയം]] |
|||
[[mr:टर्बियम]] |
|||
[[mrj:Тербий]] |
|||
[[ms:Terbium]] |
|||
[[my:တာဘီယမ်]] |
|||
[[nl:Terbium]] |
|||
[[nn:Terbium]] |
|||
[[no:Terbium]] |
|||
[[pl:Terb]] |
|||
[[pnb:ٹربیم]] |
|||
[[pt:Térbio]] |
|||
[[qu:Terbyu]] |
|||
[[ro:Terbiu]] |
|||
[[ru:Тербий]] |
|||
[[sah:Тербиум]] |
|||
[[scn:Terbiu]] |
|||
[[sh:Terbijum]] |
|||
[[simple:Terbium]] |
|||
[[sk:Terbium]] |
|||
[[sl:Terbij]] |
|||
[[sr:Тербијум]] |
|||
[[stq:Terbium]] |
|||
[[sv:Terbium]] |
|||
[[ta:டெர்பியம்]] |
|||
[[th:เทอร์เบียม]] |
|||
[[tr:Terbiyum]] |
|||
[[ug:تېربىي]] |
|||
[[uk:Тербій]] |
|||
[[ur:ٹربیئم]] |
|||
[[vep:Terbii]] |
|||
[[vi:Terbi]] |
|||
[[war:Terbyo]] |
|||
[[xal:Тербиүм]] |
|||
[[yo:Terbium]] |
|||
[[zh:铽]] |
|||
[[zh-yue:鋱]] |
Leagan ó 06:42, 10 Márta 2013
Teimpléad:Dúil cheimiceach bosca eolais Is é an teirbiam dúil cheimiceach uimhir a 65, agus is é an tsiombail cheimiceach a sheasann dó ná Tb. Ceann de na lantanóidigh é, agus cosúil le trí lantanóideach eile fuair sé a ainm ó Ytterby sa tSualainn, áit a raibh an-ról aici i bhfionnachtain na lantanóideach.
Miotal lonrach é an teirbiam agus é chomh bog is gur féidir é a ghearradh le scian. Níl teacht ar an teirbiam glan sa dúlra, ach cé gur ceann de na "tearcithreacha" é, níl sé róthearc i ndiaidh an iomláin. Tá teirbiam le fáil in éineacht leis na tearcithreacha eile i mianraí cosúil leis an monaisít, an bhastnaeisít, an xéinitím agus an eoixéinít. Is as an tSín is mó a thagann an teirbiam atá le ceannach ar an margadh domhanda.
Ba é an ceimiceoir Sualannach Carl Gustaf Mosander ba luaithe a d'aithin an teirbiam mar dhúil ar leith. Rinne sé taighde ar ocsaíd itriam Y2O3 agus fuair sé amach go raibh an ocsaíd truaillithe le dúil anaithnid - teirbiam a bhí ann. Níor éirigh le haon cheimiceoir teirbiam a aonrú mar dhúil ghlan ach réasúnta deireanach, nuair a tháinig modhanna nua-aimseartha ianmhalartaithe ar an bhfód. Tá an t-itriam, an teirbiam agus an diospróisiam an-chosúil le chéile ó thaobh na ceimice de, agus mar sin bíonn sé deacair iad a dhealú ó chéile.
Níl ach aon iseatóp nádúrtha cobhsaí amháin ag an teirbiam, mar atá, teirbiam a 159 (159Tb). Is é an t-iseatóp radaighníomhach is fadsaolaí dá bhfuil aige ná teirbiam a 158, agus é céad agus ceithre scór bliain ar leathré. Is é an cineál meath radaighníomhach is minicí a thagann ar theirbiam a 158 ná an leictreonghabháil.
Dúil sách leictridheimhneach é an teirbiam, is é sin, is dual dó a chuid fiúsleictreon a thabhairt uaidh go réidh agus iain dheimhneacha a dhéanamh. Is iad na huimhreacha ocsaídiúcháin a bhíonn aige ina chuid comhdhúl ná +III agus +IV, agus mar is dual don lantanóideach thipiciúil is é +III an uimhir ocsaídiúcháin is coitianta. Tá an uimhir eile aige sa dé-ocsaíd, TbO2, agus sa teitreafhluairíd, TbF4. Ní mhaireann ach an teirbiam trífhiúsach sa tuaslagán uisce, áfach.
Imoibríonn an teirbiam leis an uisce le hiodrocsaíd teirbiam Tb(OH)3, a dhéanamh. Is féidir é a dhó go hocsaíd mheasctha ina bhfuil idir teirbiam trífhiúsach agus teirbiam teitrifhiúsach, mar atá, Tb4O7.
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |