Minsc

Is í Minsc (Менск as Bealarúisis de réir cheartlitriú Branisłaŭ Taraškievič, Miensk an leagan Laidinithe den cheartlitriú seo; Мінск an leagan a úsáidtear i gceartlitriú na gCoimeasár Pobail, nó Narkomaŭka) príomhchathair na Bealarúise, agus í ar an gcathair is mó sa tír fosta. Tá Minsc suite cois an dá abhainn úd Śvisłač agus Niamiha, i dtír-raon cnocach, agus í timpeallaithe ag coillte móra na Bealarúise. I Minsc atá ceanncheathrú Chomhlathas na Stát Neamhspleách, a tháinig i gcomharbas ar an Aontas Sóivéadach. Ós í Minsc an phríomhchathair, tá stádas ar leith aici ó thaobh an rialtais áitiúil de, agus í ina príomhchathair ar chúige (вобласьць/vobłaść) Mhinsc agus ar cheantar (раён/rajon) Mhinsc chomh maith. Sa bhliain 2008, bhí cónaí ar 1,830,000 duine i Minsc.

Rinneadh an chéad trácht ar Mhinsc thiar sa bhliain 1067, agus í ina baile beag taobh istigh de theorainneacha Phrionsacht Połack. Sa bhliain 1242, shealbhaigh Ard-Diúcacht na Liotuáine an áit, agus bronnadh cairt cathrach ar Mhinsc sa bhliain 1499. Rinneadh príomhchathair a vóvadachta féin de Mhinsc sa bhliain 1569. Is éard a bhí i gceist leis an vóvadacht seo ná réigiún riaracháin de chuid Chomhlathas na Polainne agus na Liotuáine. Nuair a chuaigh an Dara Críochdheighilt ar an bPolainn sa bhliain 1793, ba í Impireacht na Rúise a shealbhaigh Minsc. Sna blianta 1919-1991, ba í Minsc príomhchathair na Bealarúise Sóivéadaí.

Bratach.

Iompar agus bonneagar

Iompar áitiúil

Tá córas fairsing iompair phoiblí i Minsc. Fóntar 8 líne trambhealach, níos mó ná 70 líne bus tralaí agus níos mó ná 100 líne bus do phaisinéirí. Ba é tramanna an chéad iompar poiblí a úsáideadh i Minsc (tram capaill ó 1892, agus tram leictreach ó 1929). Úsáideadh busanna poiblí i Minsc ó 1924 agus busanna tralaí ó 1952.

Is é Minsktrans, cuideachta iompair neamhbhrabúis atá cistithe ag an rialtas agus faoi úinéireacht an rialtais, a fheidhmíonn gach iompar poiblí. Ó mhí Eanair 2008, úsáideadh 1.420 bus, 1.010 bus tralaí agus 153 carráiste trambhealach ag Minsktrans i Minsc.

D’fhoraithin rialtas cathrach Mhinsc sa bhliain 2003 ba cheart leibhéal íosta sholáthar an iompair phoiblí a shuí ag 1 feithicil (bus, bus tralaí nó tram) in aghaidh 1.500 cónaitheora. Tá lion na bhfeithiclí a úsáidtear ag Minsktrans 2,2 uair níos airde ná an leibhéal íosta.

Mearionad

Is é Minsc an t-aon chathair amháin i mBealarúis le córas meitreo faoi thalamh. Thosaigh tógáil an mheitreo sa bhliain 1977, gan mhoill ina dhiaidh go raibh níos mó ná milliún daoine ina gcónaí sa chathair, agus osclaíodh an chéad líne a raibh 8 stáisiún leis sa bhliain 1984. Ón am sin, tá an córas tar éis fairsingiú agus anois tá dhá líne ann: Moskovskaya agus Avtozavodskaya, atá 12,2 agus 18,1 km (7,6 mi agus 11,2 mi) ar fad agus atá 11 agus 14 stáisiún leo, faoi seach. Ar an 7 Mí na Samhna 2007, osclaíodh dhá stáisiún nua ar an Líne Moskovskaya. Tá obair ag leanúint ar aghaidh ar shíneadh de 5,2 km (3,2 mi), agus tá pleananna ann chun 3 stáisiún nua a oscailt sa bhliain 2011.

Tá pleananna ann, chomh maith, chun greasán le trí líne a thógáil agus, de réir na bpleananna fairsingithe láithreacha, beidh an t-iarnród 58,3 km (36,2 mi) ar fad agus beidh 45 stáisiún agus 3 iosta traenach leis. Chun é sin a chur i gcrích, ba cheart go ngearrfadh tríú líne an chathair ar ais idir Tuaisceart is Deisceart, arna thrasnú an dhá líne atá ann cheana agus, mar sin, leagan amach tipiciúil chóras meitreo Sóivéadach a chruthú. Meastar go dtosnóidh tógáil ar an tríú líne sa bhliain 2011 agus beidh an chéad chéim curtha i gcrích ag deireadh an deich mbliana. Déantar tuairimíocht, i roinnt pleananna áirithe, go rachadh ceathrú líne ó mhicrea-rayon Vyasnyanka go dtí micrea-rayon Serabranka.

Ón mbliain 2007, bhí 25 stáisiún agus 33 km d’iarnród sa mheitreo i Minsc. Úsáidtear 243 gnáthcharráiste meitreo Rúiseach ag na traenacha. Ar ghnáthlá, taistilíonn timpeall 800.000 paisinéirí ar mheitreo Minsc. Sa bhliain 2007, thaistil 262,1 milliún paisinéirí ar mheitreo Mhinsc, agus mar sin, ba é an cúigiú meitreo ba gnóthaí san Iar-Aontas Sóivéadach. Le linn buaicuaireanta, ritheann traenacha gach 2–2,5 nóiméad. Tá 3.200 foireann fostaithe ag an ngreasán meitreo.

Faoi láthair, tá an chuid is mó den iompar uirbeach á athchóiriú agus á uasghradú toisc go mbeidh caighdeáin nua-aimseartha ann. Mar shampla, tá ardaitheoirí do phaisinéirí, a théann ó ardán an stáisiúin go dtí leibhéal na sráide, ag gach stáisiún meitreo a tógadh ón mbliain 2001, agus mar sin is féidir le paisinéirí le míchumais úsáid a bhaint as na stáisiúin sin.