An difríocht idir athruithe ar: "Príosún Chill Mhaighneann"
m robot Modifying: en:Kilmainham Gaol |
Guliolopez (plé | dréachtaí) m →Stair: Nasc -> Ainmneacha |
||
Líne 3: | Líne 3: | ||
== Stair == |
== Stair == |
||
Bunaíodh an príosún i gCill Mhaighneann, in aice leis an chathair, i 1796. Ar dtús, tugadh an t-ainm "an príosún nua" air, mar bhí seanphríosún eile in aice leis. Ó 1796 go dtí 1924, ba é seo an príosún inar cuireadh (agus a lámhachadh go minic) réabhlóidithe agus polaiteirí a bhí ag troid ar son saoirse na hÉireann. Mar shampla, [[Réabhlóid na nÉireannach Aontaithe]] i [[1798]], éirí amach [[Robert Emmet]] i [[1803]], [[An Gorta Mór]] ó [[1845]] go dtí [[1851]], [[Éirí |
Bunaíodh an príosún i gCill Mhaighneann, in aice leis an chathair, i 1796. Ar dtús, tugadh an t-ainm "an príosún nua" air, mar bhí seanphríosún eile in aice leis. Ó 1796 go dtí 1924, ba é seo an príosún inar cuireadh (agus a lámhachadh go minic) réabhlóidithe agus polaiteirí a bhí ag troid ar son saoirse na hÉireann. Mar shampla, [[Réabhlóid na nÉireannach Aontaithe]] i [[1798]], éirí amach [[Robert Emmet]] i [[1803]], [[An Gorta Mór]] ó [[1845]] go dtí [[1851]], [[Éirí Amach na nÉireannach Óga]] i [[1848]], [[Éirí Amach na bhFíníní]] i [[1867]], [[Cogadh na Talún]] sna [[1880í]], [[Éirí Amach na Cásca]] i [[1916]], [[Cogadh na Saoirse]] ó [[1919]] go dtí [[1921]], agus [[Cogadh Cathartha na hÉireann]] sna [[1920í]]. Coinníodh agus lámhachadh ceannairí Éirí Amach 1916 ann, agus ba é [[Eamon de Valera]] an príosúnach deireanach a bhí faoi choinneáil i gCill Mhaighneann. Dhún rialtas an tSaorstáit é mar phriosún i 1924. |
||
I measc na bpríosúnach cáiliúla bhí: |
I measc na bpríosúnach cáiliúla bhí: |
||
Líne 16: | Líne 16: | ||
*[[Michael Davitt]] |
*[[Michael Davitt]] |
||
*[[Pádraig Mac Piarais]], [[1916]] |
*[[Pádraig Mac Piarais]], [[1916]] |
||
*[[ |
*[[Séamus Ó Conghaile]], [[1916]] |
||
*[[ |
*[[Constance Gore-Booth Markiewicz]], [[1916]] |
||
*[[Eamon de Valera]], [[1916]] |
*[[Eamon de Valera]], [[1916]] |
||
*[[Joeseph Plunkett]], [[1916]] |
*[[Joeseph Plunkett]], [[1916]] |
Leagan ó 20:35, 21 Samhain 2006
Foirgneamh i mBaile Átha Cliath, Éire is ea é Príosún Cill Mhaighneann. Príosún ab ea é ó 1796 go dtí 1924, ach is músaem é anois. áit thábachtach i stair na hÉireann is ea é. Osclaíodh é ag an am Acht an Aontais, agus dúnadh é tar éis bhunú Saorstát Éireann. Mar sin, suíomh tábhachtach ab ea é sa tréimshe tábhachtach seo i stair na hÉireann Poblacht na hÉireann.
Stair
Bunaíodh an príosún i gCill Mhaighneann, in aice leis an chathair, i 1796. Ar dtús, tugadh an t-ainm "an príosún nua" air, mar bhí seanphríosún eile in aice leis. Ó 1796 go dtí 1924, ba é seo an príosún inar cuireadh (agus a lámhachadh go minic) réabhlóidithe agus polaiteirí a bhí ag troid ar son saoirse na hÉireann. Mar shampla, Réabhlóid na nÉireannach Aontaithe i 1798, éirí amach Robert Emmet i 1803, An Gorta Mór ó 1845 go dtí 1851, Éirí Amach na nÉireannach Óga i 1848, Éirí Amach na bhFíníní i 1867, Cogadh na Talún sna 1880í, Éirí Amach na Cásca i 1916, Cogadh na Saoirse ó 1919 go dtí 1921, agus Cogadh Cathartha na hÉireann sna 1920í. Coinníodh agus lámhachadh ceannairí Éirí Amach 1916 ann, agus ba é Eamon de Valera an príosúnach deireanach a bhí faoi choinneáil i gCill Mhaighneann. Dhún rialtas an tSaorstáit é mar phriosún i 1924. I measc na bpríosúnach cáiliúla bhí:
- Henry Joy McCracken, 1796
- Robert Emmet, 1803
- Anne Devlin, 1803
- Michael Dwyer, 1803
- William Smith O'Brien, 1848
- Thomas Francis Meagher, 1848
- Jeremiah O'Donovan Rossa, 1867
- Charles Stewart Parnell, 1881
- Michael Davitt
- Pádraig Mac Piarais, 1916
- Séamus Ó Conghaile, 1916
- Constance Gore-Booth Markiewicz, 1916
- Eamon de Valera, 1916
- Joeseph Plunkett, 1916
Músaem
Is séadchomhartha náisiúnta é an príosún anois. Mar sin, rinneadh a lán oibre ar an fhoirgnimh, agus osclaíodh é mar mhúsaem náisiúnachais. Insionn an músaem an scéal faoin bhóthar trioblóideach go saoirse na hÉireann. Thug 160,000 daoine cuairt ar an músaem i 1999.
Scannáin
Rinneadh roinnt scannán san fhoirgneamh freisin, mar shampla: