Cabála

Is éard atá i gceist leis an gCabala ná disciplín nó scoil smaointeoireachta a chuireann béim ar leith ar thaobh misteach an Ghiúdachais Raibínigh, is é sin, ar an teagasc misteach a fhaightear i scríbhinní áirithe diamhra nach nglactar leo mar chuid de chanóin an Ghiúdachais cé go bhfuil baint acu leis an traidisiún Giúdach. Ní féidir a rá gur sainchreideamh nó sainaicme chreidimh é an Cabala, nó bíonn dreamanna éagsúla creidimh ag tarraingt ar an litríocht Chabalach, agus difríochtaí móra idir na cineálacha éagsúla Giúdachais ó thaobh an Chabala de. Is iad na Giúdaigh Hasadacha - saindream misteach creidimh a tháinig ar an bhfód san ochtú haois déag faoi cheannas an raibí Úcránaigh Baal Shem Tov - is mó a dhéanann staidéar ar na téacsaí Cabalacha, agus scríobh smaointeoirí Hasadacha a lán ábhair nua den chineál seo.

Iad siúd a bhíonn ag plé leis an gCabala deir siad gurb í an eochair a mhíneoidh fíor-theachtaireacht an tSean-Tiomna. Cuireann siad béim ar chomh furasta agus atá sé an chiall mhícheart a bhaint as an gCabala, agus go traidisiúnta, ní raibh cead ach ag daoine meánaosta agus níos sine staidéar a dhéanamh ar an ábhar Cabalach. Chaithfidís bheith eolach ar na téacsaí Giúdacha eile, cosúil leis an Sean-Tiomna agus an Talmúd, sula gcromfaidís ar an gCabala.

Inniu, áfach, glactar leis gurb í an popamhránaí Madonna an duine is cáiliúla a bhíonn ag plé leis an gCabala. Fuair sise agus a lán daoine cáiliúla eile i gCalifornia an chéad aithne ar an gCabala tríd an Kabbalah Centre, ionad teagaisc i Los Angeles. Ba iad an raibí Philip Berg agus a bhean chéile Karen a bhunaigh an t-ionad seo, agus iad barúlach nár chóir an Cabala a choinneáil ceilte ar aon duine, smaoineamh nach dtaitníonn le húdaráis sheanbhunaithe an reiligiúin Ghiúdaigh.

• Jewish mysticism and Kabbalah (www.jewfaq.org)
• Scientific refutation of the Bible codes
• Kabbala, kliffot och den goetiska magin, av Thomas Karlsson (Ouroboros 2004)
• Om så kallad autentisk kabbala, Bnei Baruch och Baal HaSulam (Kabbalah.info)