Húicéirí na Gaillimhe

Stair

Ó thús ama ba gnáthach le daoine bealaí a fháil chun iad féin a choinneál ar snámh. Leis an méid sin óileáin timpeall ar chósta na hÉireann bhí daoine i gcónaí ag braith ar bháid. Téann ceird an saortha bád síor go dtí aimsir na Gréigigh agus na Rómánaigh. Tá sé ráite go ndeachaigh Colmcille go hAlbain i gcurach thart ar (521-597 A.D.) Tá an Húicéir dén déanamh céanna agus an “carvel” a bhíodh á n-úsáid sa mheán Mhuir agus an “clinker” a bhain le tuaisceart na hEorpa. Tá sé scríobhta ag John de Courcey Ireland 1986 go bhfuil tagairt don Húicéir ar chóstaí an iarthair agus an deisceirt ag deireadh an seachtú aois déag. I rith réimh an bhainríon Eilís bhí achtanna ann i gcoinne longa na hÉireann. Níor tugadh mórán aird ar na soithigh beaga a bhí le fail ar fud cósta an iarthair mar cheap na hudaráisí nach raibh aon contabhairt ag baint leo. Ansin ó 1790 I leith tháinig méadú ar an Húicéir mar atá sí inniú. I 1776 bhí siad idir 4-6 tonna ach ó 1790 d’fhéadfadh said a bheith idir 8-10 tonna nó fiú suas le 12-15 tonna.

Húicéirí na Gaillimhe

Íomhá:Cladaigh Chonamara-www.TG4.ie-5904058877 65d4bc76c3 o.jpg

Clár “Cladaigh Chonamara” ó TG4

Bhíodh a lán cineál Húicéirí ann, mar Húicéir na Gaillimhe, Dún Na nGall, Cionn tSáile, Cathair Na Mairt, agus Boston. Bhíodh na tréithe céanna acu, cé go bhfuil difríochtaí suantasach eadartú freisin. Tá sé an deachair a chréidiúnt anois gurbh í Hiúcéir Na Gaillimhe an t-aon ceann atá le feiceál san aois seo. Ceann de na fathanna go bhfuil sé mar sin ná gur mhair ceird an saortha bád san iarthair. I gclann na Húicéara tá an “Gleoiteóg”, an “Púcán” agus an “Bád Mhór.

Obair na Mbád

Bhíodh na báid seo ag obair I dtús an naoiú aois déag mar ní bhíodh aon rud ar siúl ar bhóithre idir Gaillimh agus Connamara, mar sin bhíodh na daoine ar chósta iarthair na hÉireann ag braith orthu. Bhíodh said ag iompair feamainn isteach go Gaillimh agus móin go Co. An Chláir chomh maith le earraí eile a mbíodh á thabhairt amach ó Ghaillimh. Bhíodh úinéirí na soithigh seo tógtha suas le cúrsaí farraige ach thagadh spailipíní le obair ar an talamh. Bhíodh an bhlian roinnte acu ina chúig nó sé seisiúr ag braith ar chéard a bhíodh ar siúl. Tógadh na Húicéirí deirneach sna naoi déag fichéidí. Ansin bhíodh na saortha bád ag tógáil bád iascaireachta agus currachaí. Lean an ceird ar aghaidh go deireadh naoi déag seachtú.

An Saortha Bád

Ceird an tabhachtach a bhí ag an saortha bád le fada an lá. Thóg sé seacht mbliana ag obair le máistir sa cheird sin sula mbeadh tú cáilithe. Bhí freagracht an mhór ort, soitheach a dhéanamh a bheadh sábháilte agus láidir. Bhí na saortha bád go maith as ag an am sin, ar aon dul leis an ghabha, an siúinéir nó an táilliúr. Tá seanfhocal ann a deireann “ceapann mná gan chiall go bhfuil óir ag saortha bád”. Tá ceirdeanna eile ag taisteáil freisin, an ghabha, na daoine a dhéanann na rópaí agus na seolta.

The Galway Hooker Association

Thosaigh athbheothain na Húicéirí I 1978 nuair a tháinig grúpa le chéile a raibh suim acu sna Húicéirí agus an seoltóireacht agus bhunaigh said “The Galway Hooker Association”. Is iad na haidhmeanna atá acu ná sean Húicéirí a ath chóiriú agus a dheisiú, chomh maith le cinn nua a thógáil. Treoireacha a leagan amach chun na báid a thógáil sa stíl dúchasach. Geallta agus rásaí a eagrú. Gradaim agus duaiseanna a chuir ar fáil do dhaoine a thugann seirbhís don eagras Nuachtlitir a fhoilsiú. http://www.galwayhookerassociation.ie

Conclúid

Ceann de na radharcanna is deise atá le feiceáil sa lá atá inniú ann ná na soithigh álainn, maorga seo na Húicéirí-Púcáin, Gleoiteóigí, agus na báid mhóra ag treabhadh na tonnta lena seolta cróchta. Tá ár mbuíochas ag dul do na saortha bád a choinnigh an cheird beo, agus a thug oidhreacht an thabhachtach don ghlúin atá ann inniú. Ní amháin go bhfuil na báid seo le feiceál ar chósta iarthair na tire ach tá said ag seoladh go bródúil go dtí an Eoraip agus fiú amháin go Meiriceá Thuaidh. Tá seans ag an domhain mhór na báid seo ón sean saol a fhéiceál.

Féile Mhic Dara 2005