An Táidsíceastáin

Is é An Táidsíceastáin ceann do na tíortha is luath i lár na h-Áise. Fadó úsáidtear an focal Táidsíc chun caint faoi daoine a labhair an teanga Peirseach san réigiún i gcomparáid le cainteoirí teangeanna Tuirceach. Chruithaíodar An Táidsíceastáin i linn na 1920í de bharr polaisí náisiúnachas Stalin, agus dá bharr sin, i dtús barra ba tír bréige í. Do coiméadtar dhá chathaireacha Táidsíc, Samarkand agus Bukhara San Úisbéiceastáin, cé go cuirtear a lán Úisbéic (tuairim is 20% do lucht Táidsíceastáin féin) isteach san tír, go h-áirithe san tuaisceart i Sughd. Chomh maith le sinn, do dúirt na Sóivéitigh go raibh daoine ó oirthair an tír, sna Sléibhte Pamairí, Táidsíc chomh maith, cé go labhraíonn siad teangeanna Peirseach difriúil.

Cé go bhain na Rúisigh cuid mór do na phostanna teicniciúla san tír in aimsir an Aontacht na bPoblacht Sóivéideach Sóisialta (APSS), tar éis 1945, do tháinig grúpa Táidsíc isteach san rialtais, agus tháinig formhór dóibh ó deisceart na tíortha - ó cathair Leninabad.

Le linn am an APSS ba é Táidsíceastáin ceann do na tíortha i bochta san Aontacht. Is tír ann Sléibhteach í, agus le rith an Ghreitheadh tá sé an deachair dul ó áit go h-áit. Bíonn cuild maith do na daoine ina chónaí i ghleanna éagsiúla, agus do bharr sin, níl ceangailt láidir stairiúla eathru.

Do bhain an tír neamhsplachais amach i 1991, ach díreach ina dhiaidh sin do thosaigh troid idir dhá grúpaí - Na "Nua-Sóivéitigh" a tháinig go fórmhór ó Leninabad san tuaisceart agus ón Kulyab san deisceart, agus na daonlathaigh agus Islámaigh a tháinig ó Badakhsháin (sna Pámirí) san oirthear agus ón Ghairm. Do lean an troid ar aghaidh go dtí 1997, cé go raibh an lámh in uachtair ag na Nua-Sóivéitigh (le cabhair ón Rúis agus Úisbéicistáin) go luath san troid.

Féach ar

• An Áise