An difríocht idir athruithe ar: "Ailéin de Diúc"
m Róbat: Athruithe cosmaideacha |
|||
| Líne 6: | Líne 6: | ||
|réamhtheachtaí1 =[[John Bruton]] |
|réamhtheachtaí1 =[[John Bruton]] |
||
|comharba1 =[[Máire Uí Ruairc]] |
|comharba1 =[[Máire Uí Ruairc]] |
||
|teideal2 =Ceannaire Fine Gael<br>(Ceannaire an Fhreasúra) |
|teideal2 =Ceannaire Fine Gael<br />(Ceannaire an Fhreasúra) |
||
|dátaí2 =[[1987]]–[[1990]] |
|dátaí2 =[[1987]]–[[1990]] |
||
|réamhtheachtaí2 =[[Gearóid Mac Gearailt]] |
|réamhtheachtaí2 =[[Gearóid Mac Gearailt]] |
||
| Líne 27: | Líne 27: | ||
|líonláithreán = |
|líonláithreán = |
||
|}} |
|}} |
||
Is polaiteoir [[Éire |
Is polaiteoir [[Éire]]annach é '''Ailéin de Diúc''' (Béarla: Alan Dukes) a rugadh ar an [[20 Aibreán]] [[1945]]. Is iar-cheannaire [[Fine Gael|Fhine Gael]] é agus iar-[[Teachta Dála|Theachta Dála]] do [[Cill Dara|Chill Dara]] agus do Chill Dara Theas. |
||
==Tús a shaoil== |
== Tús a shaoil == |
||
Rugadh de Diúc i n[[Droimneach]]. Ba é státseirbhíseach sinsear ó [[Contae Chiarraí|Chontae Chiarraí]] a athair. Rugadh a mháthair gar do [[ |
Rugadh de Diúc i n[[Droimneach]]. Ba é státseirbhíseach sinsear ó [[Contae Chiarraí|Chontae Chiarraí]] a athair. Rugadh a mháthair gar do [[Béal an Átha|Bhéal an Átha]] i g[[Contae Mhaigh Eo]]. |
||
Fuair sé a chuid scolaíochta ag [[Coláiste Mhuire]] (Scoil na m[[Bráithre Críostaí]]) i gCearnóg Parnell. Tairgeadh roinnt scoláireachtaí dó agus é ag fágail na scoile, scólaireacht Gaeilge ina measc. Lean a shuim sa Ghaeilge ar fad a shaol agus cloistear go rialta é ar chláir Gaeilge. |
Fuair sé a chuid scolaíochta ag [[Coláiste Mhuire]] (Scoil na m[[Bráithre Críostaí]]) i gCearnóg Parnell. Tairgeadh roinnt scoláireachtaí dó agus é ag fágail na scoile, scólaireacht Gaeilge ina measc. Lean a shuim sa Ghaeilge ar fad a shaol agus cloistear go rialta é ar chláir Gaeilge. |
||
==Roimh na polaitíochta== |
== Roimh na polaitíochta == |
||
Fuair sé post mar eacnamaí le [[Feirmeoirí Aontaithe na hÉireann]] (an '''IFA'') sa bhliain [[1969]]. Chuaigh Éire isteach sa [[Comhmhargadh]] sa bhliain [[1973]] agus bhog de Diúc go dtí [[An Bhruiséil]] mar chuid de thoscaireacht an IFA. Chaith sé tamall ag obair mar cheann foirne an Choimisinéara Eorpach ó Éirinn, [[Risteard de Búrca]]. |
Fuair sé post mar eacnamaí le [[Feirmeoirí Aontaithe na hÉireann]] (an '''IFA'') sa bhliain [[1969]]. Chuaigh Éire isteach sa [[Comhmhargadh]] sa bhliain [[1973]] agus bhog de Diúc go dtí [[An Bhruiséil]] mar chuid de thoscaireacht an IFA. Chaith sé tamall ag obair mar cheann foirne an Choimisinéara Eorpach ó Éirinn, [[Risteard de Búrca]]. |
||
==An Pholaitaíocht== |
== An Pholaitaíocht == |
||
Sheas de Diúc mar iarrthóir de Pháirtí Fhine Gael i ndáilcheantar na [[Mumhan]] sa bhliain [[1979]] ach níor éirigh leis. Bhí tacaíocht láidir aige ón lucht feirmeoireachta go dtí gur tháinig ceannaire na bhfeirmeoirí, [[T.J. Maher]], isteach sa rás. Toghadh Maher. |
Sheas de Diúc mar iarrthóir de Pháirtí Fhine Gael i ndáilcheantar na [[Mumhan]] sa bhliain [[1979]] ach níor éirigh leis. Bhí tacaíocht láidir aige ón lucht feirmeoireachta go dtí gur tháinig ceannaire na bhfeirmeoirí, [[T.J. Maher]], isteach sa rás. Toghadh Maher. |
||
Sheas sé ar son Fhine Gael in olltoghchán na bliana [[1981]] i ndáilcheantar Chill Dara. Toghadh é agus ceapadh é mar Aire Talmhaíochta ar a chéad lá sa Dáil. Ba é [[Gearóid Mac Gearailt]] an [[Taoiseach]] nua a thug an ceapachán dó. |
Sheas sé ar son Fhine Gael in olltoghchán na bliana [[1981]] i ndáilcheantar Chill Dara. Toghadh é agus ceapadh é mar Aire Talmhaíochta ar a chéad lá sa Dáil. Ba é [[Gearóid Mac Gearailt]] an [[Taoiseach]] nua a thug an ceapachán dó. |
||
Níor mhair an rialtas (comhrialtas idir Fhine Gael agus [[ |
Níor mhair an rialtas (comhrialtas idir Fhine Gael agus [[Páirtí an Lucht Oibre (Éire)|Pháirtí an Lucht Oibre]]) ach go dtí mí Feabhra [[1982]]. Chaill an rialtas vóta buiséid sa Dáil tar éis [[cáin bhreisluacha|cánach bhreisluacha]] a chur ar bhróga páistí. |
||
Bhí olltoghchán eile níos déanaí sa bhliain 1982 agus bhunaigh Fine Gael agus Páirtí an Lucht Oibre comhrialtas nua. Ceapadh de Diúc mar Aire Airgeadais. |
Bhí olltoghchán eile níos déanaí sa bhliain 1982 agus bhunaigh Fine Gael agus Páirtí an Lucht Oibre comhrialtas nua. Ceapadh de Diúc mar Aire Airgeadais. |
||
| Líne 48: | Líne 48: | ||
Bhí saothar crua aige mar Aire Airgeadais. Bhí fiacha troma ar an stát agus bhí ráta ard dífhostaíochta agus ráta ard eisimirce. Bhí easaontas idir pháirtithe an rialtais ar an slí cheart chun dul i ngleic le fadhbanna na tíre. D'éirigh Páirtí an Lucht Oibre as an rialtas sa bhliain [[1986]] agus ceapadh de Diúc mar Aire Cirt. |
Bhí saothar crua aige mar Aire Airgeadais. Bhí fiacha troma ar an stát agus bhí ráta ard dífhostaíochta agus ráta ard eisimirce. Bhí easaontas idir pháirtithe an rialtais ar an slí cheart chun dul i ngleic le fadhbanna na tíre. D'éirigh Páirtí an Lucht Oibre as an rialtas sa bhliain [[1986]] agus ceapadh de Diúc mar Aire Cirt. |
||
==Ceannaire Fhine Gael== |
== Ceannaire Fhine Gael == |
||
Chaill Fine Gael 20 suíochán in olltoghchán na bliana [[1987]] agus d'éirigh Gearóid MacGearailt as mar cheannaire. Toghadh de Diúc mar chomharba do MhacGearailt. Bhí [[Seán de Briotún]] agus [[Peadar de Barra]] san iomaíocht freisin. |
Chaill Fine Gael 20 suíochán in olltoghchán na bliana [[1987]] agus d'éirigh Gearóid MacGearailt as mar cheannaire. Toghadh de Diúc mar chomharba do MhacGearailt. Bhí [[Seán de Briotún]] agus [[Peadar de Barra]] san iomaíocht freisin. |
||
Ba é [[Cathal Ó hEochaidh]], ceannaire [[Fianna Fáil|Fhianna Fáil]], Taoiseach ag an am seo. I rith feachtais toghchánaíochta roimh an olltoghcháin, gheall Fianna Fáil go gcaithfidís siad níos mó airgid agus d'ionsaigh siad go géar na gearraithe siar a bhí ar bun ag Fine Gael. Ach, tar éis an olltoghcháin, d'athraigh siad a bport agus thosaigh siad leis a ngearraithe siar féin. |
Ba é [[Cathal Ó hEochaidh]], ceannaire [[Fianna Fáil|Fhianna Fáil]], Taoiseach ag an am seo. I rith feachtais toghchánaíochta roimh an olltoghcháin, gheall Fianna Fáil go gcaithfidís siad níos mó airgid agus d'ionsaigh siad go géar na gearraithe siar a bhí ar bun ag Fine Gael. Ach, tar éis an olltoghcháin, d'athraigh siad a bport agus thosaigh siad leis a ngearraithe siar féin. |
||
In óráid a thug sé i d[[Tamhlacht]] ar an [[2 Meán Fómhair]] [[1987]], d'fhógair de Diúc an '''Stráitéis Tamhlachta'''. |
In óráid a thug sé i d[[Tamhlacht]] ar an [[2 Meán Fómhair]] [[1987]], d'fhógair de Diúc an '''Stráitéis Tamhlachta'''. Thacódh Fine Gael leis an rialtas dá mbeadh siad ag cur polasaithe Fhine Gael i gcrích. Ba rud nua i bpolaitaíocht na tíre an polasaí seo. |
||
Tugadh deis don rialtas dul i ngleic le fadhbanna bhuiséadacha na tíre. Ba é an straitéis ba chúis le rathú gheilleagar an stáit sna [[1990í]]. Níor bhain de Diúc mórán tairbhe as, áfach. Ghair Ó hEochaidh olltoghchán sa bhlain [[1989]] agus ní bhfuair Fine Gael ach 5 shuíochán sa bhreis. D'fhan Ó hEochaidh mar Thaoiseach i gcomhrialtas leis an b[[ |
Tugadh deis don rialtas dul i ngleic le fadhbanna bhuiséadacha na tíre. Ba é an straitéis ba chúis le rathú gheilleagar an stáit sna [[1990í]]. Níor bhain de Diúc mórán tairbhe as, áfach. Ghair Ó hEochaidh olltoghchán sa bhlain [[1989]] agus ní bhfuair Fine Gael ach 5 shuíochán sa bhreis. D'fhan Ó hEochaidh mar Thaoiseach i gcomhrialtas leis an b[[An Páirtí Daonlathach (Éire)|Páirtí Daonlathach]]. |
||
==Toghchán Uachtaránachta 1990== |
== Toghchán Uachtaránachta 1990 == |
||
Bhí míshástacht i bhFine Gael tar éis olltoghcháin 1989. Cheap roinnt Teachtaí Dála go raibh gá de cheannaire nua. Thug toradh an toghcháin uachtaránaigh sa bhliain [[1990]] deis dóibh. Chríochnaigh iarrthóir Fhine Gael, [[Austin Currie]], sa triú áit, an toradh is measa riamh ag iarrthóir ón bpáirtí. Bhí ar de Diúc éirí as mar cheannaire go luath i ndiaidh an tubaiste agus tháinig [[Seán de Briotún]] i gcomharbacht air. |
Bhí míshástacht i bhFine Gael tar éis olltoghcháin 1989. Cheap roinnt Teachtaí Dála go raibh gá de cheannaire nua. Thug toradh an toghcháin uachtaránaigh sa bhliain [[1990]] deis dóibh. Chríochnaigh iarrthóir Fhine Gael, [[Austin Currie]], sa triú áit, an toradh is measa riamh ag iarrthóir ón bpáirtí. Bhí ar de Diúc éirí as mar cheannaire go luath i ndiaidh an tubaiste agus tháinig [[Seán de Briotún]] i gcomharbacht air. |
||
==Rialtas an Bhogha== |
== Rialtas an Bhogha == |
||
Ba cúlbhinseoir é de Diúc tar éis an chennaireacht a chaiiiúnt ach d'fhill sé go dtí an Bínse Tosaigh sa bhliain [[1992]]. Rinneadh iarracht an cheannaireacht a bhaint de de Briotún sa bhlain [[1994]]. Ghlac de Diúc páirt san iarracht agus bhí air filleadh go na cúlbhinsí. Ceapadh de Briotún mar Thaoiseach ''Rialtas an Bhogha'' (comhrialtas idir Fhine Gael, Pháirtí an Lucht Oibre agus an [[Daonlathas Clé]]) ach níor tugadh aireacht do de Diúc. |
Ba cúlbhinseoir é de Diúc tar éis an chennaireacht a chaiiiúnt ach d'fhill sé go dtí an Bínse Tosaigh sa bhliain [[1992]]. Rinneadh iarracht an cheannaireacht a bhaint de de Briotún sa bhlain [[1994]]. Ghlac de Diúc páirt san iarracht agus bhí air filleadh go na cúlbhinsí. Ceapadh de Briotún mar Thaoiseach ''Rialtas an Bhogha'' (comhrialtas idir Fhine Gael, Pháirtí an Lucht Oibre agus an [[Daonlathas Clé]]) ach níor tugadh aireacht do de Diúc. |
||
| Líne 69: | Líne 69: | ||
Thacaigh sé le [[Micheál Ó Nuanáin]] agus é ag iarraidh ceannaireacht an pháirtí a bhuachaint sa bhliain [[2001]]. D'éirigh leis an Nuanánach. |
Thacaigh sé le [[Micheál Ó Nuanáin]] agus é ag iarraidh ceannaireacht an pháirtí a bhuachaint sa bhliain [[2001]]. D'éirigh leis an Nuanánach. |
||
==Tar éis na Polaitaíochta== |
== Tar éis na Polaitaíochta == |
||
Chaill de Diúc in olltoghchán na bliana [[2002]]. Chaill Fine Gael 21 den 54 shuíochán a bhí ag an bpáirtí roimh an olltoghcháin. Dúirt roinnt tráchtairí áitiúla nach raibh sé ag tabhairt a dhóthain aire dá dháilcheantar agus go raibh sé níos tógtha le ceisteanna Eorpacha agus ceisteanna na tíre. |
Chaill de Diúc in olltoghchán na bliana [[2002]]. Chaill Fine Gael 21 den 54 shuíochán a bhí ag an bpáirtí roimh an olltoghcháin. Dúirt roinnt tráchtairí áitiúla nach raibh sé ag tabhairt a dhóthain aire dá dháilcheantar agus go raibh sé níos tógtha le ceisteanna Eorpacha agus ceisteanna na tíre. |
||
| Líne 76: | Líne 76: | ||
Cheap an t-Aire Airgeadais, [[Brian Seosamh Ó Luineacháin|Brian Ó Luineacháin]], é mar stiúrthóir ar leasa an phobail ar [[Banc Angla-Éireannach|Bhanc Angla-Éireannach]] i Mí na Nollag [[2008]]. |
Cheap an t-Aire Airgeadais, [[Brian Seosamh Ó Luineacháin|Brian Ó Luineacháin]], é mar stiúrthóir ar leasa an phobail ar [[Banc Angla-Éireannach|Bhanc Angla-Éireannach]] i Mí na Nollag [[2008]]. |
||
==Saol Pearsanta== |
== Saol Pearsanta == |
||
Tá de Diúc ina chonaí i mbaile [[Cill Dara|Chill Dara]] ón mbliain 1981. Is polaiteoir áitiúil í a bhean, Fionnuala. Tá beirt iníonacha acu. |
Tá de Diúc ina chonaí i mbaile [[Cill Dara|Chill Dara]] ón mbliain 1981. Is polaiteoir áitiúil í a bhean, Fionnuala. Tá beirt iníonacha acu. |
||
[[ |
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1945|de Diúc, Ailéin]] |
||
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann|de Diúc, Ailéin]] |
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann|de Diúc, Ailéin]] |
||
[[Catagóir:Baill den 22ú Dáil|de Diúc, Ailéin]] |
[[Catagóir:Baill den 22ú Dáil|de Diúc, Ailéin]] |
||
Leagan ó 06:15, 16 Feabhra 2011
Teimpléad:Bosca Sonraí Polaiteoir Is polaiteoir Éireannach é Ailéin de Diúc (Béarla: Alan Dukes) a rugadh ar an 20 Aibreán 1945. Is iar-cheannaire Fhine Gael é agus iar-Theachta Dála do Chill Dara agus do Chill Dara Theas.
Tús a shaoil
Rugadh de Diúc i nDroimneach. Ba é státseirbhíseach sinsear ó Chontae Chiarraí a athair. Rugadh a mháthair gar do Bhéal an Átha i gContae Mhaigh Eo.
Fuair sé a chuid scolaíochta ag Coláiste Mhuire (Scoil na mBráithre Críostaí) i gCearnóg Parnell. Tairgeadh roinnt scoláireachtaí dó agus é ag fágail na scoile, scólaireacht Gaeilge ina measc. Lean a shuim sa Ghaeilge ar fad a shaol agus cloistear go rialta é ar chláir Gaeilge.
Roimh na polaitíochta
Fuair sé post mar eacnamaí le Feirmeoirí Aontaithe na hÉireann (an 'IFA) sa bhliain 1969. Chuaigh Éire isteach sa Comhmhargadh sa bhliain 1973 agus bhog de Diúc go dtí An Bhruiséil mar chuid de thoscaireacht an IFA. Chaith sé tamall ag obair mar cheann foirne an Choimisinéara Eorpach ó Éirinn, Risteard de Búrca.
An Pholaitaíocht
Sheas de Diúc mar iarrthóir de Pháirtí Fhine Gael i ndáilcheantar na Mumhan sa bhliain 1979 ach níor éirigh leis. Bhí tacaíocht láidir aige ón lucht feirmeoireachta go dtí gur tháinig ceannaire na bhfeirmeoirí, T.J. Maher, isteach sa rás. Toghadh Maher.
Sheas sé ar son Fhine Gael in olltoghchán na bliana 1981 i ndáilcheantar Chill Dara. Toghadh é agus ceapadh é mar Aire Talmhaíochta ar a chéad lá sa Dáil. Ba é Gearóid Mac Gearailt an Taoiseach nua a thug an ceapachán dó.
Níor mhair an rialtas (comhrialtas idir Fhine Gael agus Pháirtí an Lucht Oibre) ach go dtí mí Feabhra 1982. Chaill an rialtas vóta buiséid sa Dáil tar éis cánach bhreisluacha a chur ar bhróga páistí.
Bhí olltoghchán eile níos déanaí sa bhliain 1982 agus bhunaigh Fine Gael agus Páirtí an Lucht Oibre comhrialtas nua. Ceapadh de Diúc mar Aire Airgeadais.
Bhí saothar crua aige mar Aire Airgeadais. Bhí fiacha troma ar an stát agus bhí ráta ard dífhostaíochta agus ráta ard eisimirce. Bhí easaontas idir pháirtithe an rialtais ar an slí cheart chun dul i ngleic le fadhbanna na tíre. D'éirigh Páirtí an Lucht Oibre as an rialtas sa bhliain 1986 agus ceapadh de Diúc mar Aire Cirt.
Ceannaire Fhine Gael
Chaill Fine Gael 20 suíochán in olltoghchán na bliana 1987 agus d'éirigh Gearóid MacGearailt as mar cheannaire. Toghadh de Diúc mar chomharba do MhacGearailt. Bhí Seán de Briotún agus Peadar de Barra san iomaíocht freisin.
Ba é Cathal Ó hEochaidh, ceannaire Fhianna Fáil, Taoiseach ag an am seo. I rith feachtais toghchánaíochta roimh an olltoghcháin, gheall Fianna Fáil go gcaithfidís siad níos mó airgid agus d'ionsaigh siad go géar na gearraithe siar a bhí ar bun ag Fine Gael. Ach, tar éis an olltoghcháin, d'athraigh siad a bport agus thosaigh siad leis a ngearraithe siar féin.
In óráid a thug sé i dTamhlacht ar an 2 Meán Fómhair 1987, d'fhógair de Diúc an Stráitéis Tamhlachta. Thacódh Fine Gael leis an rialtas dá mbeadh siad ag cur polasaithe Fhine Gael i gcrích. Ba rud nua i bpolaitaíocht na tíre an polasaí seo.
Tugadh deis don rialtas dul i ngleic le fadhbanna bhuiséadacha na tíre. Ba é an straitéis ba chúis le rathú gheilleagar an stáit sna 1990í. Níor bhain de Diúc mórán tairbhe as, áfach. Ghair Ó hEochaidh olltoghchán sa bhlain 1989 agus ní bhfuair Fine Gael ach 5 shuíochán sa bhreis. D'fhan Ó hEochaidh mar Thaoiseach i gcomhrialtas leis an bPáirtí Daonlathach.
Toghchán Uachtaránachta 1990
Bhí míshástacht i bhFine Gael tar éis olltoghcháin 1989. Cheap roinnt Teachtaí Dála go raibh gá de cheannaire nua. Thug toradh an toghcháin uachtaránaigh sa bhliain 1990 deis dóibh. Chríochnaigh iarrthóir Fhine Gael, Austin Currie, sa triú áit, an toradh is measa riamh ag iarrthóir ón bpáirtí. Bhí ar de Diúc éirí as mar cheannaire go luath i ndiaidh an tubaiste agus tháinig Seán de Briotún i gcomharbacht air.
Rialtas an Bhogha
Ba cúlbhinseoir é de Diúc tar éis an chennaireacht a chaiiiúnt ach d'fhill sé go dtí an Bínse Tosaigh sa bhliain 1992. Rinneadh iarracht an cheannaireacht a bhaint de de Briotún sa bhlain 1994. Ghlac de Diúc páirt san iarracht agus bhí air filleadh go na cúlbhinsí. Ceapadh de Briotún mar Thaoiseach Rialtas an Bhogha (comhrialtas idir Fhine Gael, Pháirtí an Lucht Oibre agus an Daonlathas Clé) ach níor tugadh aireacht do de Diúc.
Ceapadh mar Aire é arís i mí Nollag 1996 sa Roinn Iompair, Fuinnimh agus Cumarsáide ach níor aththoghadh an rialtas in olltoghchán na bliana 1997.
Ceapadh de Diúc mar chathaoirleach Ghluaiseacht Eorpach na hÉireann. Mar child dá dhualgaisí sa phost seo, thug sé comhairle do thíortha oirthear na hEorpa a bhí ag iarraidh dul isteach san Aontas Eorpach.
Thacaigh sé le Micheál Ó Nuanáin agus é ag iarraidh ceannaireacht an pháirtí a bhuachaint sa bhliain 2001. D'éirigh leis an Nuanánach.
Tar éis na Polaitaíochta
Chaill de Diúc in olltoghchán na bliana 2002. Chaill Fine Gael 21 den 54 shuíochán a bhí ag an bpáirtí roimh an olltoghcháin. Dúirt roinnt tráchtairí áitiúla nach raibh sé ag tabhairt a dhóthain aire dá dháilcheantar agus go raibh sé níos tógtha le ceisteanna Eorpacha agus ceisteanna na tíre.
D'éirigh sé as an bpolaitaíocht sa bhliain 2002. Ceapadh mar phríomhstiúrthóir Institiúid Gnóthaí Idirnáisiúnta agus Eorpacha. Tá sé gníomhach fós i bhFine Gael agus is Leas-Uachtarán an pháirtí é.
Cheap an t-Aire Airgeadais, Brian Ó Luineacháin, é mar stiúrthóir ar leasa an phobail ar Bhanc Angla-Éireannach i Mí na Nollag 2008.
Saol Pearsanta
Tá de Diúc ina chonaí i mbaile Chill Dara ón mbliain 1981. Is polaiteoir áitiúil í a bhean, Fionnuala. Tá beirt iníonacha acu.