An difríocht idir athruithe ar: "Teangeolaíocht"

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Content deleted Content added
m róbat ag suimiú: krc:Лингвистика
Colin Ryan (plé | dréachtaí)
No edit summary
Líne 1: Líne 1:
Go ginearálta, ciallaíonn an '''teangeolaíocht''' an stáidéar eolaíoch a dhéantar ar an[[Caint|gcaint]]. Tugtar '''teangeolaí''' ar dhuine a dhéanann an saghas stáidéir seo.
{{glanadh}}


== Ceisteanna bunúsacha na teangeolaíochta==
Go ginearálta, ciallaíonn an '''teangeolaíocht''' an stáidéar eolaíoch a dhéantar ar [[caint|chaint]] daonna. Tugtar '''teangeolaí''' ar dhuine a dhéanann an saghas stáidéir seo.


San alt seo, ba chóir na ceisteanna is bunúsaí sa ghné seo den eolas a chlúdach--ábhair ar mhaith linn ailt a bheith orthu go luath.

== Ceisteanna Bunúsacha ==

''Céard iad na ceisteanna bunúsacha a chuirtear sa teangeolaíocht?''
# Céard is teanga ann?
# Céard is teanga ann?
# Conas ar fhorás conas a fhorásann ?
# Cén chaoi ar fhás teangacén chaoi a bhfuil sí ag fás?
# Conas a dhéanann teanga beart mar mhodh cumarsáide?
# Cén chaoi a n-oibríonn teanga mar mhodh cumarsáide?
# Conas a dhéanann teanga beart mar mhodh smaointe?
# Cén chaoi a n-oibríonn teanga mar mhodh smaointe?
# Céard atá i gcoiteann ag na teangacha go léir?
# Cén chosúlacht atá idir teangacha?
# Cé na difríochtaí atá idir teangacha?
# Conas atá teangacha éagsúil óna chéile?


D'fhéadfadh na freagraí a bheith casta go leor.
(Ní gá gur bhunúsach nó gur éasca tuiscint iad na freagraí.)


== Coincheapanna bunúsacha (gluais de théarmaí bunúsacha) ==
== Téarmaí bunúsacha==


''Céard iad na coincheapanna agus na téarmaí bunúsacha ar ghá dom cur ar m´eolas chun an teangeolaíocht a phlé?''
* [[Moirféim]]
* [[Moirféim]]
* [[Fóinéim]]
* [[Fóinéim]]
Líne 26: Líne 20:
* [[Séimeantaic]]
* [[Séimeantaic]]


== Stair na teangeolaíochta==
== Sruth ama ar aimsiú na gcoincheap bunúsacha ==


* Gramadóirí Sainscritise
''Cathain ar cuireadh síos ar dtús ar na coincheapanna bunúsacha agus cérbh iad a rinne an cur síos?''
* Léann teanga na nGréige
* Gramadóirí Sanskrit sa sean-am
* An saothrú a rinne na Rómhánach ar léann teanga na Gréige
* Seanléann Gréagach ar theanga
* Léann fealsúnach na meánaoiseanna i Laidin
* Leathnú Rómhánach ar an léann Gréigeach
* Tús na teangeolaíochta nua-aoisí sa 19ú haois
* Saothar meánaoiseach ar an bhfealsúnacht i Laidin
* Iompraíochas agus teoiric an ''tabula rasa''
* Tús na teangeolaíochta nuaaoisí sa 19ú Aois
* Chomsky agus an ''feidhmeachas''
* Iompraíochas agus hipotéis [[meabhar|meabhrach]] ''tabula rasa''
* Gramadach ghiniúnach, fóineolaíocht ghiniúnach agus séimeantaic ghiniúnach
* Chomsky agus ''functionalism''
* Teangacha comharthaí
* Taispeánann gramadach giniúnach an tslí do phonology giniúnach agus semantics giniúnach
* Anailísí malartacha comhréireacha
* Giniúint na Teangan Comharthaí Nicaraguach
* Teangeolaíocht ríomhaireachta
* Tagann Córais Alternate syntactic ar aghaidh sna 80í
* Néaratheangeolaíocht agus bunús bitheolaíoch na feasa
* Féadtar tosú le Teangeolaíocht Ríomhaireachta go déanach 'sna 80í
* Néaratheangeolaíocht agus bunús bitheolaíochta na feasa
* [[Idirtheangeolaíocht]] - an chumarsáid idirnáisiúnta trí theangacha eitneacha agus trí theangacha pleanáilte mar [[Esperanto]].
* [[Idirtheangeolaíocht]] - an chumarsáid idirnáisiúnta trí theangacha eitneacha agus trí theangacha pleanáilte mar [[Esperanto]].
* Iomrá faoi choincheap [[Pirahã]] na n-uimhreacha
* Coincheap [[Pirahã]] na n-uimhreacha


== Daoine ==
== Daoine ==

''Daoine a raibh tionchar tábhachtach acu ar fhorbairt an ábhair seo''


* [[Benjamin Lee Whorf]]
* [[Benjamin Lee Whorf]]
Líne 62: Líne 53:
* [[Rasmus Rask]]
* [[Rasmus Rask]]
* [[Roman Jakobson]]
* [[Roman Jakobson]]
* [[William Jones (philologist)|Sir William Jones]]
* [[William Jones (philologist)|An Ridire William Jones]]


== Fochatagóirí ==
== Fochatagóirí ==


* [[Teangeolaíocht feasach]]
* [[Teangeolaíocht fheasach]]
* [[Teangeolaíocht ríomhaireachta]]
* [[Teangeolaíocht ríomhaireachta]]
* [[Teangeolaíocht comparáideach]]
* [[Teangeolaíocht chomparáideach]]
* [[Canúinteolaíocht]]
* [[Canúinteolaíocht]]
* [[Sanasaíocht]]
* [[Sanasaíocht]]
* [[Teangeolaíocht stairiúil]]
* [[Teangeolaíocht stairiúil]]
* [[Gramadach]]
* [[Gramadach]]
* [[Oideolaíocht teangan]]
* [[Oideolaíocht teanga]]
* [[Foclóireolaíocht]]
* [[Foclóireolaíocht]]
* [[Staitisticí Teangeolaíochta]]
* [[Staitisticí teangeolaíochta]]
* [[Deilbheolaíocht (teangeolaíocht)|Deilbheolaíocht]]
* [[Deilbheolaíocht (teangeolaíocht)|Deilbheolaíocht]]
* [[Foghraíocht]]
* [[Foghraíocht]]
* [[Phonology]]
* [[Fóineolaíocht]]
* [[Pragmatacht]]
* [[Pragmatachas]]
* [[Sícetheangeolaíocht]]
* [[Sícetheangeolaíocht]]
* [[Séimeantaic]]
* [[Séimeantaic]]
* [[Sochtheangeolaíocht]]
* [[Sochtheangeolaíocht]]{{Nasc AR|bn}}

== Scoileanna/Gluaiseanna/Teachta ==

* [[Feidhmiúlacht (teangeolaíocht)|Feidhmiúlacht]]
* [[Scoil na Genéive]]
* [[Scoil Prág]]
* [[Oideas agus Cur síos]]
* [[Teangeolaíocht Sóibhéideach]]
* [[Teangeolaíocht srathaithe]]
* [[Struchtúracht]]
* [[Teangeolaíocht Córasúil]]
* [[SIL Idirnaisiúnta]]
* [http://personal.bgsu.edu/~edwards/tags.html Tagmemics]
{{Nasc AR|bn}}


[[Catagóir:Teangeolaíocht|*]]
[[Catagóir:Teangeolaíocht|*]]

Leagan ó 02:30, 15 Iúil 2010

Go ginearálta, ciallaíonn an teangeolaíocht an stáidéar eolaíoch a dhéantar ar angcaint. Tugtar teangeolaí ar dhuine a dhéanann an saghas stáidéir seo.

Ceisteanna bunúsacha na teangeolaíochta

  1. Céard is teanga ann?
  2. Cén chaoi ar fhás teanga nó cén chaoi a bhfuil sí ag fás?
  3. Cén chaoi a n-oibríonn teanga mar mhodh cumarsáide?
  4. Cén chaoi a n-oibríonn teanga mar mhodh smaointe?
  5. Cén chosúlacht atá idir teangacha?
  6. Cé na difríochtaí atá idir teangacha?

D'fhéadfadh na freagraí a bheith casta go leor.

Téarmaí bunúsacha

Stair na teangeolaíochta

  • Gramadóirí Sainscritise
  • Léann teanga na nGréige
  • An saothrú a rinne na Rómhánach ar léann teanga na Gréige
  • Léann fealsúnach na meánaoiseanna i Laidin
  • Tús na teangeolaíochta nua-aoisí sa 19ú haois
  • Iompraíochas agus teoiric an tabula rasa
  • Chomsky agus an feidhmeachas
  • Gramadach ghiniúnach, fóineolaíocht ghiniúnach agus séimeantaic ghiniúnach
  • Teangacha comharthaí
  • Anailísí malartacha comhréireacha
  • Teangeolaíocht ríomhaireachta
  • Néaratheangeolaíocht agus bunús bitheolaíoch na feasa
  • Idirtheangeolaíocht - an chumarsáid idirnáisiúnta trí theangacha eitneacha agus trí theangacha pleanáilte mar Esperanto.
  • Coincheap Pirahã na n-uimhreacha

Daoine

Fochatagóirí