An difríocht idir athruithe ar: "Géineolaíocht"

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Content deleted Content added
m Spaces?
mNo edit summary
Líne 1: Líne 1:
[[Image:DNA Overview2.png|thumb|right|upright| [[ADN]], bunús móilíneacha na n-oidhreachtúlachta. Mar chaslíne dhúbailte a shamhlaítear structúr aigéid núicléasaigh. Bíonn sé cosúil le dréimire solúbtha atá casta timpeall air féin arís agus arís eile.Is éard a bhíonn o gcuaillí an dréimire ná dha shlabhra atá déanta de chodanna fosfáiteacha agus siúcrúla, ceangailte dá chéile le naisc cheimiceacha.]]
[[Image:DNA Overview2.png|thumb|right|upright| [[ADN]], bunús móilíneacha na n-oidhreachtúlachta. Mar chaslíne dhúbailte a shamhlaítear structúr aigéid núicléasaigh. Bíonn sé cosúil le dréimire solúbtha atá casta timpeall air féin arís agus arís eile.Is éard a bhíonn i gcuaillí an dréimire ná dhá shlabhra atá déanta de chodanna fosfáiteacha agus siúcrúla, ceangailte dá chéile le naisc cheimiceacha.]]


Is disciplín bitheolaíochta í '''an Ghéineolaíocht''' (ón Sean-Ghréigis γενετικός ''genetikos'', "ginideach" agus ó γένεσις ''genesis'' "bunús" <ref>[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2321880 Genetikos, Henry George Liddell, Robert Scott, "A Greek-English Lexicon", at Perseus]</ref><ref>[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2321873 Genesis, Henry George Liddell, Robert Scott, "A Greek-English Lexicon", at Perseus]</ref><ref>[http://www.etymonline.com/index.php?search=Genetic&searchmode=none Online Etymology Dictionary]</ref>), ina ndéantar staidéar ar [[oidhreacht]] agus [[éagsúlach|éagsúlachtaí]].<ref name=griffiths2000sect60>{{cite book |editor1-first=Anthony J. F. |editor1-last=Griffiths |editor2-first=Jeffrey H. |editor2-last=Miller |editor3-first=David T. |editor3-last=Suzuki |editor4-first=Richard C. |editor4-last=Lewontin |editor5-first=William M. |editor5-last=Gelbart |title=An Introduction to Genetic Analysis |year=2000 |isbn=0-7167-3520-2 |edition=7th |publisher=W. H. Freeman |location=New York |chapterurl=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.60 |chapter=Genetics and the Organism: Introduction}}</ref><ref name=Hartl_and_Jones>Hartl D, Jones E (2005)
Is disciplín bitheolaíochta í '''an Ghéineolaíocht''' (ón Sean-Ghréigis γενετικός ''genetikos'', "ginideach" agus ó γένεσις ''genesis'' "bunús" <ref>[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2321880 Genetikos, Henry George Liddell, Robert Scott, "A Greek-English Lexicon", at Perseus]</ref><ref>[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2321873 Genesis, Henry George Liddell, Robert Scott, "A Greek-English Lexicon", at Perseus]</ref><ref>[http://www.etymonline.com/index.php?search=Genetic&searchmode=none Online Etymology Dictionary]</ref>), ina ndéantar staidéar ar [[oidhreacht]] agus [[éagsúlach|éagsúlachtaí]].<ref name=griffiths2000sect60>{{cite book |editor1-first=Anthony J. F. |editor1-last=Griffiths |editor2-first=Jeffrey H. |editor2-last=Miller |editor3-first=David T. |editor3-last=Suzuki |editor4-first=Richard C. |editor4-last=Lewontin |editor5-first=William M. |editor5-last=Gelbart |title=An Introduction to Genetic Analysis |year=2000 |isbn=0-7167-3520-2 |edition=7th |publisher=W. H. Freeman |location=New York |chapterurl=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.60 |chapter=Genetics and the Organism: Introduction}}</ref><ref name=Hartl_and_Jones>Hartl D, Jones E (2005)

Leagan ó 06:57, 1 Aibreán 2010

ADN, bunús móilíneacha na n-oidhreachtúlachta. Mar chaslíne dhúbailte a shamhlaítear structúr aigéid núicléasaigh. Bíonn sé cosúil le dréimire solúbtha atá casta timpeall air féin arís agus arís eile.Is éard a bhíonn i gcuaillí an dréimire ná dhá shlabhra atá déanta de chodanna fosfáiteacha agus siúcrúla, ceangailte dá chéile le naisc cheimiceacha.

Is disciplín bitheolaíochta í an Ghéineolaíocht (ón Sean-Ghréigis γενετικός genetikos, "ginideach" agus ó γένεσις genesis "bunús" [1][2][3]), ina ndéantar staidéar ar oidhreacht agus éagsúlachtaí.[4][5] Bhí an fhíric go bhfaigheann orgánaigh bheo tréithe oidhreachtúla óna dtuismitheoirí úsáidte ó am réamhstairiúil chun feabhas a chur ar phlandaí agus ainmhithe trí phórú roghnaíoch. Mar sin féin, cuireadh tús leis an eolaíochta nua-aimseartha, sé sin an Ghéineolaíocht, a dhéanann iarracht tuiscint a fháil ar phróiseas an oidhreachtúlachta, le hobair Gregor Mendel i lár an naoú haois déag. [6] Cé nach raibh bun fisiciúil na hoidhreachta ar eolas aige, thug Mendel faoi deara go bhfaigheann orgánaigh tréithe trí aonaid discréideacha oidhreachtúla, a dtugtar anois géinte orthu. Fhreagraíonn na géinte do réigiúin laistigh den aigéad dí-ocsairibeanúicléasach (ADN), móilín comhdhéanta de shlabhra le ceithre chineálacha éagsúla núicléitídí - bíonn fáisnéis ghéiniteach na n-órgánach a fhaightear le hoidhreacht ionchódaithe i seicheamhna na núicléitídí seo. Tarlaíonn ADN go nádúrtha i bhfoirm chaslíne dhúbailte, le núicléitídí i ngach caslíne comhlántach ar a chéile. Is féidir le gach caslíne gníomhú mar teimpléad le haghaidh sraith comhpháirtí nua a chruthú-is é seo an modh fisiciúil ina gcóipeáilter géinte inoidhreachta. Aistríonn cealla seicheamh núicléitídí na géine chun slabhraí aimínaigéid, agus déantar próitéiní- bíonn caidreamh idir ord na n-aimínaigéad sa phróitéin agus ord na núicléitídí sa ghéin. Tugtar an cód géiniteach ar an gcomhchaidreamh áirithe seo. Socraíonn na haimínaigéid sa phróitéine an tslí ina fhilltear é i gcruth tríthoiseach; bíonn an struchtúr seo, ina dhiaidh sin, freagrach as feidhm na próitéine. Comhlíonann próitéiní na feidhmeanna go léir beagnach a bhíonn riachtanach chun beatha na gceall.

Stair

Réimsí taighde

Amlíne

Leathanaigh eile

Tagairtí

  1. Genetikos, Henry George Liddell, Robert Scott, "A Greek-English Lexicon", at Perseus
  2. Genesis, Henry George Liddell, Robert Scott, "A Greek-English Lexicon", at Perseus
  3. Online Etymology Dictionary
  4. "An Introduction to Genetic Analysis" (2000). New York: W. H. Freeman. 
  5. Hartl D, Jones E (2005)
  6. "Historical study: Johann Gregor Mendel 1822–1884." (1991). American journal of medical genetics 40 (1): 1–25; discussion 26. doi:10.1002/ajmg.1320400103. PMID 1887835. 

Teimpléad:Nasc AR Teimpléad:Nasc AR