An difríocht idir athruithe ar: "Platanam"

← Gabh chuig an difear roimhe seo An chéad dhifear eile →

Content deleted Content added

Inline

Leagan ó 16:38, 15 Lúnasa 2009

Is é an platanam dúil a 78 i dtábla peiriadach na ndúl, agus is é an tsiombail a sheasann dó i bhfoirmlí ceimiceacha ná Pt. Fuair sé a ainm ó na conquistadores Spáinneacha a bhí ag creachadh Mheiriceá Theas ar lorg óir agus airgid ghil, agus ba nós leo platina nó "airgidín", "airgead beag" a thabhairt air. Ar dtús, níor thuig siad gur miotal luachmhar a bhí ann. Inniu, áfach, tá an-ráchairt ar an bplatanam, nó tá sé chomh húsáideach agus atá sé tearc sa dúlra. Úsáidtear é i ndéantús na soithí saotharlainne agus i gcatalú na n-imoibrithe ceimiceacha. Thairis sin, tá sé níos oiriúnaí don tseodóireacht ná miotail eile an ghrúpa.

Miotal geal é an platanam, agus is furasta é a shaoirsiniú, cosúil leis an ór. Ar nós na miotal platanamchosúil go léir, tá sé iontach trom, 21.45 g/cm³ ar dlús. Tá sé díonta go leor ar a lán ocsaídeoirí, ach tuaslagann an aqua regia (meascán an aigéid nítrigh agus an aigéid hiodraclóraigh) é, mar a thuaslagann sé an t-ór. Nuair a imoibreoidh an platanam leis an aqua regia, déanfar ian coimpléascach, heicseaclóraphlatanáit, de (PtCl₆^2-) - is í an uimhir ocsaídiúcháin atá ag an bplatanam san ian seo ná +4.

Tá an platanam nádúrtha comhdhéanta as sé iseatóp: Pt-190 (0.014 % de phlatanam an dúlra), Pt-192 (0.782 %), Pt-194 (32.967 %), Pt-195 (33.832 %), Pt-196 (25.242 %), agus Pt-198 (7.163). Raidiseatóp é Pt-190, an ceann is teirce acu, nó tagann alfa-mheath air, agus é ag claochlú go hoismiam. Tá leathré chomh fada aige agus gur féidir neamhshuim a dhéanamh dá radaighníomhaíocht - 650,000,000,000 bliain. Le fírinne, is dócha go bhfuil Pt-198 radaighníomhach freisin, ach tá a leathré i bhfad níos faide fós, ionas gur féidir dearcadh air mar núiclíd chobhsaí.

Is iad na huimhreacha ocsaídiúcháin is tábhachtaí ná +2 agus +4.

@@ Líne 21: / Líne 21: @@
 [[ar:بلاتين]]
-[[bn:প্লাটিনাম]]
 [[be:Плаціна]]
-[[bs:Platina]]
 [[bg:Платина]]
+[[bn:প্লাটিনাম]]
+[[bs:Platina]]
 [[ca:Platí]]
-[[cv:Платина]]
-[[cs:Platina]]
 [[co:Platinu]]
+[[cs:Platina]]
+[[cv:Платина]]
 [[cy:Platinwm]]
 [[da:Platin]]
 [[de:Platin]]
-[[et:Plaatina]]
 [[el:Λευκόχρυσος]]
 [[en:Platinum]]
-[[myv:Ашо сырне]]
-[[es:Platino]]
 [[eo:Plateno]]
+[[es:Platino]]
+[[et:Plaatina]]
 [[eu:Platino]]
 [[fa:پلاتین]]
+[[fi:Platina]]
 [[fr:Platine]]
 [[fur:Platin]]
-[[gv:Platinum]]
 [[gl:Platino]]
-[[ko:백금]]
+[[gv:Platinum]]
-[[hy:Պլատին]]
+[[he:פלטינה]]
 [[hr:Platina]]
-[[io:Platino]]
+[[ht:Platin]]
-[[id:Platina]]
+[[hu:Platina]]
+[[hy:Պլատին]]
 [[ia:Platino]]
+[[id:Platina]]
+[[io:Platino]]
 [[is:Platína]]
 [[it:Platino]]
-[[he:פלטינה]]
+[[ja:白金]]
+[[jbo:jinmrplati]]
-[[kn:ಪ್ಲಾಟಿನಮ್]]
 [[ka:პლატინა]]
+[[kn:ಪ್ಲಾಟಿನಮ್]]
-[[sw:Platini]]
-[[ht:Platin]]
+[[ko:백금]]
 [[ku:Platîn]]
 [[la:Platinum]]
-[[lv:Platīns]]
 [[lb:Platin]]
-[[lt:Platina]]
 [[lij:Patin]]
-[[jbo:jinmrplati]]
+[[lt:Platina]]
-[[hu:Platina]]
+[[lv:Platīns]]
 [[mk:Платина]]
 [[ml:പ്ലാറ്റിനം]]
 [[ms:Platinum]]
+[[myv:Ашо сырне]]
+[[nds:Platin]]
 [[nl:Platina]]
-[[ja:白金]]
+[[nn:Platina]]
 [[no:Platina]]
-[[nn:Platina]]
 [[oc:Platin]]
-[[nds:Platin]]
 [[pl:Platyna]]
 [[pt:Platina]]
+[[qu:Qullqiya]]
 [[ro:Platină]]
-[[qu:Qullqiya]]
 [[ru:Платина]]
-[[stq:Platin]]
-[[sq:Platini]]
 [[scn:Plàtinu]]
+[[sh:Platina]]
 [[simple:Platinum]]
 [[sk:Platina]]
 [[sl:Platina]]
+[[sq:Platina]]
 [[sr:Платина]]
-[[sh:Platina]]
+[[stq:Platin]]
-[[fi:Platina]]
 [[sv:Platina]]
-[[tl:Platino]]
+[[sw:Platini]]
 [[ta:பிளாட்டினம்]]
-[[th:แพลทินัม]]
 [[tg:Платина]]
+[[th:แพลทินัม]]
+[[tl:Platino]]
 [[tr:Platin]]
-[[uk:Платина]]
 [[ug:Platina]]
+[[uk:Платина]]
 [[vi:Bạch kim]]
-[[zh-yue:白金]]
 [[zh:铂]]
+[[zh-yue:白金]]