An difríocht idir athruithe ar: "An tAcht um Rialtas na hÉireann (1920)"
mNo edit summary |
Bhí an t-alt go hiomlán mícheart, d'athraigh mé é. |
||
Líne 1: | Líne 1: | ||
Is é an t'''Acht Rialtais Éireann''' an t-acht a chur Rialtas na Breataine i bhfeidhm i [[1920]]. Tá aithne ar an acht mar an '''Cheathrú Bille Féin-Riail''' chomh maith. Reachtaíodh é tar éis an gealltanais a rinne rialtas na Breataine reacht féin-rial a chur i bhfeidhm tar éis an [[Chéad Cogadh Domhanda|Chéid Cogadh Domhanda]]. Bhí an-chonspóid ag baint leis an acht seo toisc go raibh sé in aithne ag an rialtas Éire ar fad a chur faoi riail an rialtas nua a chruthóidh, agus bhí na hAontaachtithe dian i gcoinne sin. Bhunaigh na h[[Óglaigh Uladh]] mar thoradh. Sa deireadh, thug an rialtas rogha chuig na Sé Chontae san Oir-thuaisceart le chéile dá mba mhaith leo a bheith faoi riail [[Baile Átha Cliath]]. Ach bhí conspóid ag baint le seo chomh maith, cheap náisiúnaithe go raibh méid an-mhór daoine sna Sé Contae sin ar mhaith leo a bheith faoi rialtas i mBaile Átha Cliath. Chomh maith, cheap [[náisiúnachas|náisiúnaithe]] nach ceart aon chuid d'Éireann a scairt ó chuid eile. |
|||
Reachtaigh rialtas na [[an Bhreatain|Breataine]] an t'''Acht Rialtais Éireann''' i [[1921]], tar éis [[Cogadh na Saoirse in Éirinn|Chogaidh na Saoirse]]. De réir an achta, thabharfaí saoirse d'[[Éire|Éireann]], ach thabharfaí rogha do sé chontaethe de chuid [[Cúige Uladh|Chúige Uladh]], ar a dtabharfaí [[Tuaisceart Éireann]], fanacht laistigh den [[an Ríocht Aontaithe|Ríocht Aontaithe]]. Bheadh an chuid a saorófaí, a raibh 26 chontaethe inti, mar [[Saorstát Éireann|Shaorstát Éireann]], agus níos déanaí mar [[Poblacht na hÉireann|Phoblacht na hÉireann]]. |
|||
Sa deireadh, ámh, thosaigh [[Cogadh na Saoirse]] in Éirinn agus thit an Rialtas Féin-Riail beagnach sula gcruthaíodh é. Bhí an chéad rialtas chun a bhailliú i [[1921]] ach sa thoghchán, bhuaigh [[Sinn Féin]] gach de na suíochán sa deisceart na hÉireann agus ní raibh siad ann ag an gcruinniú. Ní raibh ann ach dhá [[aontachtaí]] ó [[Coláiste na Tríonóide|Choláiste na Tríonóide]]. Vótálaigh an rialtas é féin as bheith i [[1921]] tar éis an [[Conradh Angla-Éireannach]], agus bhunaigh an [[Saorstát Éireann]] ina áit. |
|||
{{stumpa}} |
{{stumpa}} |
Leagan ó 19:34, 31 Nollaig 2005
Is é an tAcht Rialtais Éireann an t-acht a chur Rialtas na Breataine i bhfeidhm i 1920. Tá aithne ar an acht mar an Cheathrú Bille Féin-Riail chomh maith. Reachtaíodh é tar éis an gealltanais a rinne rialtas na Breataine reacht féin-rial a chur i bhfeidhm tar éis an Chéid Cogadh Domhanda. Bhí an-chonspóid ag baint leis an acht seo toisc go raibh sé in aithne ag an rialtas Éire ar fad a chur faoi riail an rialtas nua a chruthóidh, agus bhí na hAontaachtithe dian i gcoinne sin. Bhunaigh na hÓglaigh Uladh mar thoradh. Sa deireadh, thug an rialtas rogha chuig na Sé Chontae san Oir-thuaisceart le chéile dá mba mhaith leo a bheith faoi riail Baile Átha Cliath. Ach bhí conspóid ag baint le seo chomh maith, cheap náisiúnaithe go raibh méid an-mhór daoine sna Sé Contae sin ar mhaith leo a bheith faoi rialtas i mBaile Átha Cliath. Chomh maith, cheap náisiúnaithe nach ceart aon chuid d'Éireann a scairt ó chuid eile.
Sa deireadh, ámh, thosaigh Cogadh na Saoirse in Éirinn agus thit an Rialtas Féin-Riail beagnach sula gcruthaíodh é. Bhí an chéad rialtas chun a bhailliú i 1921 ach sa thoghchán, bhuaigh Sinn Féin gach de na suíochán sa deisceart na hÉireann agus ní raibh siad ann ag an gcruinniú. Ní raibh ann ach dhá aontachtaí ó Choláiste na Tríonóide. Vótálaigh an rialtas é féin as bheith i 1921 tar éis an Conradh Angla-Éireannach, agus bhunaigh an Saorstát Éireann ina áit.
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |