An difríocht idir athruithe ar: "An Bhealarúis"

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Content deleted Content added
m robot Adding: ky:Беларусь
m robot Modifying: cy:Belarws
Líne 76: Líne 76:
[[cu:Бѣла Рѹсь]]
[[cu:Бѣла Рѹсь]]
[[cv:Белоруси]]
[[cv:Белоруси]]
[[cy:Belarus]]
[[cy:Belarws]]
[[da:Hviderusland]]
[[da:Hviderusland]]
[[de:Weißrussland]]
[[de:Weißrussland]]
Líne 144: Líne 144:
[[roa-rup:Arusia albã]]
[[roa-rup:Arusia albã]]
[[ru:Белоруссия]]
[[ru:Белоруссия]]
[[ru-sib:Беларусь]]
[[sa:बेलारूस]]
[[sa:बेलारूस]]
[[scn:Bielorussia]]
[[scn:Bielorussia]]

Leagan ó 12:01, 21 Meán Fómhair 2007

Teimpléad:Bosca Sonraí Tíre

Tír ata suite in Oirthear na hEorpa í an Bhealarúis. Is í Minsc príomhchathair na tíre agus is iad Brest, Grodno, Gomel, Mogilev agus Vitebsk na cathair thábhachtach eile atá ann. Tá teoireannacha leis An Rúis, An Ucráin, An Pholainn, An Liotuáin agus An Laitvia. Is é Poblacht na Bealarúise (Bealarúisis: Рэспубліка Беларусь, Łacinka: Respublika Biełaruś, Rúisis: Республика Беларусь, Respublika Belarus) an t-ainm oifigiúl, ach úsáidtear An Bhealarúis (Беларусь) de gnáth. Tá an tír clúdaithe le foraoisí agus tá 9.755.000 daoine ina gcónaí ann.

San am atá caite, bhí an Bhealarúis ball de a lán tíre éagsúla mar Diúcacht na Polatsk, Ard-Diúcacht na Liotuáine, Comhlathas na Phólainne-Liotuáine agus Impireacht na Rúise. Ach faoi dheireadh, i 1922, tháinig an Bhealarúis chun bheith ina bhall d’Aontas na Sóivéadach mar Phoblacht Sóivéadach Sóisialach na Bealarúise. D’fhógair an poblacht a ceannasacht go hoigigiúil ar an 27ú lá de Lúnasa 1990, agus tar éis críoch an Aontais Sóivéadach, ar an 25ú lá de Lúnasa 1991, d’fhógair siad a neamhspláchas mar Phoblacht na Bealarúise. Uachtarán an Stáit a bhíodh Alexander Lukashenko ó 1994 go dtí an lá inniu. Faoi láthair, tá an Bhealarúis i gcomhchainteanna leis an Rúis chun a ngeilleagar a suimeáiliú, i measc rudaí eile, mar pháirt de phlean leis an ainm "Aontas na Rúise agus na Bealarúise".

Tá an tír fós ag fulaingt faoi héifeachtaí mar gheall ar astitime núicléiche de thubaiste Chernobyl a tharla san Ucráin.

Stair

Idir an 6ú haois agus an 8ú haois, bhí an tír, anois mar a dtugtar An Bhealarúis, áitrithe mar na Slavaigh. Tá siad fós i gceannas ar an dtír. De réir a chéile, tháinig na Slavaigh Oirtherach Luath ar na Varangians agus bhí siad eagraithe faoi Stát an Rúis – bhí sé sin go formhór sa nuacheantar ina dtugtar "Polatsk", i dtuaisceart na tíre. Sa 13ú aois, bhí a lán damáiste déanta nuair a dhearna na Mongólaigh ionradh ar an stát. Faoi dheireadh, d’éirigh cuid mhór den Rús isteach in Ard-Diúcacht na Liotuáine. Bhí formhór talaimh na diúcachta timpeall Kernavė, Trakai, Vilnius agus Somogitia. Le linn na hama seo, bhí bunús na gcríoch Bhealarúis go síthiúil, ach bhí an diúcacht í féin i gcogaidh go minic. Bhí buaithe cáiliúla ag an diúcacht i gcoinne na Mongólaigh san oirthear, i gcoinne na Túirceaigh sa deisceart agus i gcoinne na Ridire Teutonic san iarthar. Faoin 15ú haois, shin Ard-Diúcacht na Liotuáine trasna cuid mhór de Thuaisceart na hEorpa, ón Mhuir Bhailt go dtí an Mhuir Dhubh.