An difríocht idir athruithe ar: "Colmán mac Baotáin"
WD clib: Mobile edit Mobile web edit Advanced mobile edit |
No edit summary |
||
Líne 2: | Líne 2: | ||
[[Ard-Rí na hÉireann]] de réir roinnt ríliostaí ba ea '''Colmán mac Baotáin''' ([[Sean-Ghaeilge]] '''Colmán mac Báetáin'''), aitheanta fosta mar Colmán Ríomhaí (''Colmán Rímid''<ref>[http://dil.ie/35311 2 rímid], ríomhaí, ríomhaire, áiritheoir</ref>) (bás [[604]]). Ball de [[Cineál Eoghain|Chineál Eoghain]] ba ea é, agus bhí sé i gcoróin i n[[Aileach]] ón mbliain 578 go dtí 602.<ref>Tugtar réimeas 24 bliana do sna [[Sioncronachtaí Laud]]</ref> [[Báetán mac Muirchertaig]] (bás 572), a mheastar freisin gurbh Ard-Rí é, ba ea a athair.<ref>T.M. Charles-Edwards, ''Early Christian Ireland'', Aguisín V</ref> |
[[Ard-Rí na hÉireann]] de réir roinnt ríliostaí ba ea '''Colmán mac Baotáin''' ([[Sean-Ghaeilge]] '''Colmán mac Báetáin'''), aitheanta fosta mar Colmán Ríomhaí (''Colmán Rímid''<ref>[http://dil.ie/35311 2 rímid], ríomhaí, ríomhaire, áiritheoir</ref>) (bás [[604]]). Ball de [[Cineál Eoghain|Chineál Eoghain]] ba ea é, agus bhí sé i gcoróin i n[[Aileach]] ón mbliain 578 go dtí 602.<ref>Tugtar réimeas 24 bliana do sna [[Sioncronachtaí Laud]]</ref> [[Báetán mac Muirchertaig]] (bás 572), a mheastar freisin gurbh Ard-Rí é, ba ea a athair.<ref>T.M. Charles-Edwards, ''Early Christian Ireland'', Aguisín V</ref> |
||
Dáileadh ard-ríogacht na hÉireann rotated idir Cineál Eoghain agus [[Cineál Chonaill]] i ndeireadh na 6ú haoise.<ref>Charles-Edwards, ll. 494-495</ref> Deirtear gur roinn sé an tArd-Ríogacht le [[Áed Sláine|hAodh Sláine]], taifeadta sna hannála don bhliain 598.<ref>[[Annála Uladh]], AU 598.5</ref><ref>[[Annála Tiarnaigh]], AT 596.3</ref><ref>Tugtar réimeas 6 |
Dáileadh ard-ríogacht na hÉireann rotated idir Cineál Eoghain agus [[Cineál Chonaill]] i ndeireadh na 6ú haoise.<ref>Charles-Edwards, ll. 494-495</ref> Deirtear gur roinn sé an tArd-Ríogacht le [[Áed Sláine|hAodh Sláine]], taifeadta sna hannála don bhliain 598.<ref>[[Annála Uladh]], AU 598.5</ref><ref>[[Annála Tiarnaigh]], AT 596.3</ref><ref>Tugtar réimeas 6 bliana dóibh i [[Sioncronachtaí Laud]], 7 mbliaina sa [[Leabhar Laighneach]]</ref> Fágtar ar lár iad áfach sa ríliosta is luaite, ''[[Baile Chuinn Chétchathaig|Buile Choinn Chéadchathaigh]]'', dán den 7ú haois. D'fhéadfadh é go raibh [[Fiachnae mac Báetáin|Fiachna mac Baotáin]] na nUlad i ndáiríre an tArd-Rí ag an am.<ref>Charles-Edwards, ll. 499-500</ref> |
||
Sa bhliain [[602]], chloígh Colmán a céile comhraic den Chineál Chonaill, [[Conall Cú mac Áedo|Conall Cú mac Aodha]] (bás 604) ag [[Cath Cúl Sleamhna]] (i [[Ráth Bhoth]]) agus theith Conall.<ref>AU 601.3, 602.2</ref><ref>AT 600.2</ref> Maraíodh Colmán sa bhliain 604 ag duine dá mhuintir, Lochán ''Dialmana''.<ref>[[Annála Uladh]], AU 604.1</ref><ref>[[Annála Tiarnaigh]], AT 602.1</ref> Insítear i n[[Annála Uladh]] fair seo:<ref>AU 604.1</ref> |
Sa bhliain [[602]], chloígh Colmán a céile comhraic den Chineál Chonaill, [[Conall Cú mac Áedo|Conall Cú mac Aodha]] (bás 604) ag [[Cath Cúl Sleamhna]] (i [[Ráth Bhoth]]) agus theith Conall.<ref>AU 601.3, 602.2</ref><ref>AT 600.2</ref> Maraíodh Colmán sa bhliain 604 ag duine dá mhuintir, Lochán ''Dialmana''.<ref>[[Annála Uladh]], AU 604.1</ref><ref>[[Annála Tiarnaigh]], AT 602.1</ref> Insítear i n[[Annála Uladh]] fair seo:<ref>AU 604.1</ref> |
Leagan ó 20:16, 7 Meán Fómhair 2021
Beathaisnéis | |
---|---|
Breith | 6 haois |
Bás | 604 (Féilire Ghréagóra) |
Ardrí na hÉireann | |
598 – 604 ← Aodh mac Ainmhireach – Aodh Fuariodhnach → | |
Gníomhaíocht | |
Gairm | monarc |
Teaghlach | |
Teaghlach | Cineál Eoghain |
Páiste | Fín |
Athair | Baotán mac Muircheartaigh |
Ard-Rí na hÉireann de réir roinnt ríliostaí ba ea Colmán mac Baotáin (Sean-Ghaeilge Colmán mac Báetáin), aitheanta fosta mar Colmán Ríomhaí (Colmán Rímid[1]) (bás 604). Ball de Chineál Eoghain ba ea é, agus bhí sé i gcoróin i nAileach ón mbliain 578 go dtí 602.[2] Báetán mac Muirchertaig (bás 572), a mheastar freisin gurbh Ard-Rí é, ba ea a athair.[3]
Dáileadh ard-ríogacht na hÉireann rotated idir Cineál Eoghain agus Cineál Chonaill i ndeireadh na 6ú haoise.[4] Deirtear gur roinn sé an tArd-Ríogacht le hAodh Sláine, taifeadta sna hannála don bhliain 598.[5][6][7] Fágtar ar lár iad áfach sa ríliosta is luaite, Buile Choinn Chéadchathaigh, dán den 7ú haois. D'fhéadfadh é go raibh Fiachna mac Baotáin na nUlad i ndáiríre an tArd-Rí ag an am.[8]
Sa bhliain 602, chloígh Colmán a céile comhraic den Chineál Chonaill, Conall Cú mac Aodha (bás 604) ag Cath Cúl Sleamhna (i Ráth Bhoth) agus theith Conall.[9][10] Maraíodh Colmán sa bhliain 604 ag duine dá mhuintir, Lochán Dialmana.[11][12] Insítear i nAnnála Uladh fair seo:[13]
- Cedu righe, cedu recht
- ce(du) nert for righradha,
- inid Colman Rimidh ri
- ro-m-bi Lochan Dithnadha
- Cén dú[14] ríocht, cén dú reacht
- cén dú neart ar ríora
- óir is é Colmán Ríomhaí rí
- a mharaigh Lochán Dithnadha
Máthair Aldfrith mac Oswiu ba ea a iníon, nó b'fhéidir a ghariníon, Fín.[15] Ceann Faoladh mac Ailealla (bás 679), file, ba ea a nia.[16] Throid a dheartháir Maol Umha (bás 610) ag Cath Degsastan, áit a deirtear gur mharaigh sé rí Æthelfrith Bernicia.
Báetán mac Muirchertaig | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Colmán Rímid | Máel Umai | Fergus | Forannán | Ailill | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fín ingen Colman | Oswiu of Northumbria | Cenél Forgusa | Hui Forannáin | Cenn Fáelad mac Aillila | Sabina | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aldfrith Northumbria | Cuthburh Wessex | Cuthbert of Lindisfarne | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Osred | Offa | Osric | Osana | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Foinsí
- Corpus of Electronic Texts
- Annála Uladh, Part 1, G100001A
- Annála Tiarnaigh, G100002
- Charles-Edwards, T.M., Early Christian Ireland. Cambridge University Press, Cambridge, 2000. ISBN 0-521-36395-0
- Byrne, Francis John (2001), Irish Kings and High-Kings, Dublin: Four Courts Press, ISBN 978-1-85182-196-9
- "The Exogamous Marriages of Oswiu of Northumbria". The Heroic Age, issue 9.
Tagairtí
- ↑ 2 rímid, ríomhaí, ríomhaire, áiritheoir
- ↑ Tugtar réimeas 24 bliana do sna Sioncronachtaí Laud
- ↑ T.M. Charles-Edwards, Early Christian Ireland, Aguisín V
- ↑ Charles-Edwards, ll. 494-495
- ↑ Annála Uladh, AU 598.5
- ↑ Annála Tiarnaigh, AT 596.3
- ↑ Tugtar réimeas 6 bliana dóibh i Sioncronachtaí Laud, 7 mbliaina sa Leabhar Laighneach
- ↑ Charles-Edwards, ll. 499-500
- ↑ AU 601.3, 602.2
- ↑ AT 600.2
- ↑ Annála Uladh, AU 604.1
- ↑ Annála Tiarnaigh, AT 602.1
- ↑ AU 604.1
- ↑ dú Lit, le brí cóir, fiú srl, ar teanglann FGB
- ↑ Francis J.Byrne, Irish Kings and High-Kings, lch. 260
- ↑ "Aldfrith of Northumbria and the Irish genealogies" (1991).
Réamhtheachtaí Áed mac Ainmuirech |
Comh-Ard-Rí na hÉireann 595-600 |
Comharba Áed Uaridnach |