An difríocht idir athruithe ar: "Ríocht Dheasumhan"
m Bhog Ériugena an leathanach Deasmhumhain go Deasumhan: logainm.ie |
mNo edit summary |
||
Líne 11: | Líne 11: | ||
|year_leader2 = 1558–1596 |
|year_leader2 = 1558–1596 |
||
}}--> |
}}--> |
||
Ríocht stairiúil i n-iardheisceart na hÉireann ab ea ''' |
Ríocht stairiúil i n-iardheisceart na hÉireann ab ea '''Deasumhain''' nó Deasmhumhain. Bunaíodh sa bhliain 1118 í ag rí Tadhg Mac Cárthaigh, nuair a roinneadh go hoifigiúil [[Ríocht na Mumhan]] i n'''Deasumhain''' agus [[Tuadhmhumhain|i dTuamhan]] le [[Conradh Ghleann Maghair]]. Bhí inti [[Contae Chorcaí]] agus formhór de [[Contae Chiarraí|Chontae Chiarraí]]. Faoi cheannas [[Mic Carthaigh]] a bhí sí, agus i measc clann eile sa ríocht, bhí [[Uí Shuilleabháin]] agus [[Uí Dhonnabháin]]. |
||
[[Íomhá:MacCarthy.png|mion|120px|Mac Cárthaigh]] |
[[Íomhá:MacCarthy.png|mion|120px|Mac Cárthaigh]] |
||
[[Íomhá:Sword of Nuada.png|mion|120px|Claíomh Nuadha]] |
[[Íomhá:Sword of Nuada.png|mion|120px|Claíomh Nuadha]] |
||
Chloígh na [[ionradh Angla-Normannach|hAngla-Normannaigh]] taobh oirthir |
Chloígh na [[ionradh Angla-Normannach|hAngla-Normannaigh]] taobh oirthir '''Dheasumhan''' sa 12ú haois agus d'éirigh siad ina n[[Iarlaí Deasmhumhan|Iarlaí Deasumhan]], faoi cheannas na [[FitzGerald]] agus [[Fitzmaurice]]. Ghéill rí Dheasumhan, Diarmaid Mac Cárthaigh, do [[Henry II England]], ach mhair an taobh iarthair mar ríocht Ghaelach leath-neamhspleách. A bhuíochas le bua [[Fínghin Mac Carthaigh|Fhínghin Mhic Cárthaigh]] in éadan na n-Angla-Normannach i g[[Cath Callainn]] sa bhliain 1261, caomhnaítear neamhspleáchas Dheasumhan. I ndiaidh an [[Cogadh Naoi mBliana (Éire)|Chogaidh Naoi mBliana]] sna 1590í, thángthas Deasumhan mar chuid de [[Ríocht na hÉireann]]. |
||
[[Íomhá:FitzGerald arms.svg|mion|120px]] |
[[Íomhá:FitzGerald arms.svg|mion|120px]] |
||
[[Íomhá:Arms of Ireland (historical).svg|mion|120px]] |
[[Íomhá:Arms of Ireland (historical).svg|mion|120px]] |
||
Bhunaigh ríthe |
Bhunaigh ríthe Dheasumhan suíomhanna amhail is [[Caisleán na Blarnan]], [[Caisleán Bhaile Uí Chairbre]], [[Mainistir Mhucrois]] agus [[Cill Chré]]. |
||
[[Íomhá:Ireland 1450.png|mion|200px]] |
[[Íomhá:Ireland 1450.png|mion|200px]] |
Leagan ó 15:12, 1 Lúnasa 2021
Ríocht stairiúil i n-iardheisceart na hÉireann ab ea Deasumhain nó Deasmhumhain. Bunaíodh sa bhliain 1118 í ag rí Tadhg Mac Cárthaigh, nuair a roinneadh go hoifigiúil Ríocht na Mumhan i nDeasumhain agus i dTuamhan le Conradh Ghleann Maghair. Bhí inti Contae Chorcaí agus formhór de Chontae Chiarraí. Faoi cheannas Mic Carthaigh a bhí sí, agus i measc clann eile sa ríocht, bhí Uí Shuilleabháin agus Uí Dhonnabháin.
Chloígh na hAngla-Normannaigh taobh oirthir Dheasumhan sa 12ú haois agus d'éirigh siad ina nIarlaí Deasumhan, faoi cheannas na FitzGerald agus Fitzmaurice. Ghéill rí Dheasumhan, Diarmaid Mac Cárthaigh, do Henry II England, ach mhair an taobh iarthair mar ríocht Ghaelach leath-neamhspleách. A bhuíochas le bua Fhínghin Mhic Cárthaigh in éadan na n-Angla-Normannach i gCath Callainn sa bhliain 1261, caomhnaítear neamhspleáchas Dheasumhan. I ndiaidh an Chogaidh Naoi mBliana sna 1590í, thángthas Deasumhan mar chuid de Ríocht na hÉireann.
Bhunaigh ríthe Dheasumhan suíomhanna amhail is Caisleán na Blarnan, Caisleán Bhaile Uí Chairbre, Mainistir Mhucrois agus Cill Chré.
Tagairtí
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |