An difríocht idir athruithe ar: "Paindéim COVID-19"

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Content deleted Content added
No edit summary
Líne 4: Líne 4:
D’fhógair an [[Eagraíocht Dhomhanda Sláinte]] (EDS) ráig éigeandála idirnáisiúnta sláinte poiblí ar an imní idirnáisiúnta an 30 Eanáir 2020 agus d’aithin sí í mar phaindéim an 11 Márta 2020.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.who.int/news/item/30-01-2020-statement-on-the-second-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov)|teideal=Statement on the second meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV)|language=en|work=www.who.int|dátarochtana=2021-01-23}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/coronavirus-china-live-updates/2020/02/05/114ced8a-479c-11ea-bc78-8a18f7afcee7_story.html|teideal=Hundreds of evacuees to be held on bases in California; Hong Kong and Taiwan restrict travel from mainland China|údar=Shibani Mahtani, Miriam Berger, Siobhán O'Grady, Marisa Iati|language=en-US|work=Washington Post|dátarochtana=2021-01-23}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020|teideal=WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19 - 11 March 2020|language=en|work=www.who.int|dátarochtana=2021-01-23}}</ref>
D’fhógair an [[Eagraíocht Dhomhanda Sláinte]] (EDS) ráig éigeandála idirnáisiúnta sláinte poiblí ar an imní idirnáisiúnta an 30 Eanáir 2020 agus d’aithin sí í mar phaindéim an 11 Márta 2020.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.who.int/news/item/30-01-2020-statement-on-the-second-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov)|teideal=Statement on the second meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV)|language=en|work=www.who.int|dátarochtana=2021-01-23}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/coronavirus-china-live-updates/2020/02/05/114ced8a-479c-11ea-bc78-8a18f7afcee7_story.html|teideal=Hundreds of evacuees to be held on bases in California; Hong Kong and Taiwan restrict travel from mainland China|údar=Shibani Mahtani, Miriam Berger, Siobhán O'Grady, Marisa Iati|language=en-US|work=Washington Post|dátarochtana=2021-01-23}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020|teideal=WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19 - 11 March 2020|language=en|work=www.who.int|dátarochtana=2021-01-23}}</ref>


Ón 27 Aibreán 2021 amach, tuairiscíodh níos mó ná 147 milliún cás ar fud 220 tír agus críoch,<ref>{{Lua idirlín|url=https://coronavirus.1point3acres.com/en|teideal=Global COVID-19 Tracker & Interactive Charts {{!}} Real Time Updates & Digestable Information for Everyone {{!}} 1Point3Acres|work=coronavirus.1point3acres.com|dátarochtana=2021-01-23}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.worldometers.info/coronavirus/|teideal=Coronavirus Update (Live): 99,258,916 Cases and 2,127,874 Deaths from COVID-19 Virus Pandemic - Worldometer|language=en|work=www.worldometers.info|dátarochtana=2021-01-23}}</ref> agus fuair níos mó ná 3 milliún duine bás dá bharr. Tá níos mó ná 85 milliún duine tar éis biseach a fháil.<ref>{{Lua idirlín|url=https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6|teideal=ArcGIS Dashboards|work=gisanddata.maps.arcgis.com|dátarochtana=2021-01-23}}</ref> Is iad [[Stáit Chónaidhme na Micrinéise]] an tír is déanaí a thuairisc cás den phaindéim ar 8 Eanáir 2021.
Ón 9 Bealtaine 2021 amach, tuairiscíodh níos mó ná 157 milliún cás ar fud 220 tír agus críoch,<ref>{{Lua idirlín|url=https://coronavirus.1point3acres.com/en|teideal=Global COVID-19 Tracker & Interactive Charts {{!}} Real Time Updates & Digestable Information for Everyone {{!}} 1Point3Acres|work=coronavirus.1point3acres.com|dátarochtana=2021-01-23}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.worldometers.info/coronavirus/|teideal=Coronavirus Update (Live): 99,258,916 Cases and 2,127,874 Deaths from COVID-19 Virus Pandemic - Worldometer|language=en|work=www.worldometers.info|dátarochtana=2021-01-23}}</ref> agus fuair níos mó ná 3 milliún duine bás dá bharr. Tá níos mó ná 93 milliún duine tar éis biseach a fháil.<ref>{{Lua idirlín|url=https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6|teideal=ArcGIS Dashboards|work=gisanddata.maps.arcgis.com|dátarochtana=2021-01-23}}</ref> Is iad [[Stáit Chónaidhme na Micrinéise]] an tír is déanaí a thuairisc cás den phaindéim ar 8 Eanáir 2021.


== Cúlra ==
== Cúlra ==

Leagan ó 22:37, 9 Bealtaine 2021

Scaipeadh na phaindéim Cóivid-19 idir na blianta 2019 go 2021, a thosaigh in Wuhan na Síne.

██ Níos mó ná 10,000,000 cás dearbhaithe

██ 1,000,000–9,999,999 cás dearbhaithe

██ 100,000-999,999 cás dearbhaithe

██ 10,000–99,999 cás dearbhaithe

██ 1,000–9,999 cás dearbhaithe

██ 100–999 cás dearbhaithe

██ 1–99 cás dearbhaithe

██ Sonraí nach bhfuil ar fáil

Is paindéim leanúnach de ghalar coróinvíreas 2019 (COVID-19) é Paindéim COVID-19 (nó Cóivid-19). Sainaithníodh den chéad uair í i mí na Nollag 2019 in Wuhan, príomhchathair chúige Hubei na Síne.

D’fhógair an Eagraíocht Dhomhanda Sláinte (EDS) ráig éigeandála idirnáisiúnta sláinte poiblí ar an imní idirnáisiúnta an 30 Eanáir 2020 agus d’aithin sí í mar phaindéim an 11 Márta 2020.[1][2][3]

Ón 9 Bealtaine 2021 amach, tuairiscíodh níos mó ná 157 milliún cás ar fud 220 tír agus críoch,[4][5] agus fuair níos mó ná 3 milliún duine bás dá bharr. Tá níos mó ná 93 milliún duine tar éis biseach a fháil.[6] Is iad Stáit Chónaidhme na Micrinéise an tír is déanaí a thuairisc cás den phaindéim ar 8 Eanáir 2021.

Cúlra

Iarmhairtí

Mar thoradh ar an bpaindéim, bhí cur isteach mór socheacnamaíoch domhanda,[7] imeachtaí spóirt, reiligiúnacha, polaitiúla agus cultúrtha a chur siar nó a chealú.[8] Dúnadh scoileanna agus ollscoileanna ar bhonn náisiúnta nó áitiúil i 197 tír, ag dul i bhfeidhm ar thart ar 99.9 faoin gcéad de dhaonra mac léinn an domhain.[9]

Bhí mífhaisnéis faoin víreas scaipthe ar líne,[10][11] agus tharla eachtraí de sheineafóibe agus idirdhealú i gcoinne mhuintir na Síne agus i gcoinne iad siúd a fheictear a bheith Síneach nó gur as ceantair a bhfuil rátaí arda ionfhabhtaithe iad.[12][13][14][15]

Comharthaí COVID-19
Daoine a bhfuil an coróinvíreas orthu san ospidéal in Teheran san Iaráin
Íomhá:2020 coronavirus task force.jpg
Tascfhórsa na hIodáile i mbun oibre i gcoinne ráig an choróinvíris sa tír úd
Ag díghalrú na sráideanna sa Téaváin
Scrúdú sláinte ag Aerfort Linate, Milano na hIodáile
Seilfeanna folmha nach mór san Astráil
Ionfhabhtaíodh a lán daoine le Cóivid-19 ar bord longa crúsála, breis is 700 duine ar an Diamond Princess (sa ghrianghraf)

Paindéim choróinvíreas COVID-19 de réir tíre agus críche

Tír Cásanna Básanna Téarnamh
An Domhan 157,703,626 3,283,422 93,714,151
Stáit Aontaithe Mheiriceá 32,871,052 587,507 -
An India 22,296,414 242,362 17,930,960
An Bhrasaíl 15,150,628 419,393 13,677,668
An Fhrainc 5,747,214 106,101 -
An Tuirc 4,998,089 42,465 4,662,328
An Rúis 4,863,514 112,622 4,480,360
An Ríocht Aontaithe 4,431,043 127,598 -
An Iodáil 4,102,921 122,694 3,590,107
An Spáinn 3,567,408 78,792 -
An Ghearmáin 3,448,182 84,285 3,061,083
An Airgintín 2,879,614 62,087 2,541,942
An Cholóim 2,787,303 71,799 2,602,489
An Pholainn 2,768,034 65,897 2,462,036
An Iaráin 2,438,193 70,532 1,907,190
Meicsiceo 2,329,534 215,113 1,714,995
An Úcráin 2,038,248 42,950 1,596,829
Peiriú 1,768,186 60,013 1,714,995
An Indinéis 1,651,794 44,939 1,506,599
An tSeic 1,620,206 29,002 1,537,362
An Afraic Theas 1,577,200 54,237 1,502,986
An Ísiltír 1,417,722 16,695 -
Ceanada 1,192,427 24,066 1,084,029
An tSile 1,179,722 26,020 1,113,463
An Rómáin 1,049,539 27,683 979,445
An Iaráic 1,031,322 15,257 905,301
Na hOileáin Fhilipíneacha 1,013,618 16,916 925,027
An Bheilg 976,088 24,065 -
An tSualainn 953,254 13,968 -
Iosrael 838,372 6,361 830,441
An Phortaingéil 836,033 16,974 795,326
An Phacastáin 820,823 17,811 711,465
An Ungáir 779,348 27,540 510,379
An Bhanglaidéis 759,132 11,450 681,175
An Iordáin 708,265 8,754 678,175
An tSeirbia 687,944 6,337 -
An Eilvéis 659,974 10,027 317,600+
An Ostair 623,201 10,260 591,525
An tSeapáin 602,862 10,361 531,069
An Liobáin 528,457 7,345 464,660
Aontas na nÉimíríochtaí Arabacha 525,567 1,596 506,020
Maracó 511,912 9,032 411,912
An Araib Shádach 422,316 7,018 405,607
An Mhalaeisia 408,713 1,506 377,980
An Bhulgáir 406,192 16,609 342,226
Eacuadór 393,048 18,907 329,582
An tSlóvaic 384,317 11,886 -
Panama 365,619 6,248 355,499
An Bhealarúis 363,732 2,592 354,212
Neipeal 359,610 3,475 289,783
An Ghréig 352,027 10,764 -
An Chróit 339,412 7,315 319,962
An Chasacstáin 332,369 3,796 284,371
An Asarbaiseáin 323,841 4,617 298,949
An tSeoirsia 315,913 4,207 296,532
An Túinéis 315,600 11,122 269,653
An Bholaiv 310,572 13,082 255,928
An Phalaistín 299,736 3,317 279,652
Cuáit 269,681 1,535 252,888
Paragua 269,353 6,002 221,631
An Phoblacht Dhoiminiceach 269,958 3,517 230,975
Cósta Ríce 265,486 3,365 212,525
An Aetóip 261,0580 3,840 206,870
An Danmhairg 257,505 2,495 244,364
An Liotuáin 255,384 4,019 229,667
An Mholdóiv 252,413 5,929 242,796
Éire (na 26 Chontae) 252,303 4,919 -
An tSlóivéin 245,159 4,285 -
An Éigipt 235,140 13,779 175,928
Guatamala 233,696 7,695 211,572
An Airméin 218,681 4,209 203,307
Hondúras 218,330 5,585 81,160
Uragua 216,146 3,032 187,153
Catar 210,070 496 199,444
Veiniséala 202,758 2,226 185,312
An Bhoisnia-Heirseagaivéin 200,693 8,790 164,717
Óman 199,344 2,083 181,696
Bairéin 184,697 670 172,006
An Libia 179,697 3,063 165,931
An Nigéir 165,340 2,065 155,454
An Chéinia 162,666 2,865 110,653
An Mhacadóin Thuaidh 153,891 5,079 137,664
Maenmar 142,947 3,210 132,013
An Albáin 126,183 2,256 93,173
An Ailgéir 117,192 3,093 81,538
An Eastóin 108,937 931 85,900
An Chóiré Theas 104,736 1,740 96,196
An Laitvia 103,588 1,922 94,101
Pórtó Ríce 98,917 2,126 -
An Iorua 97,410 673 54,004
Srí Lanca 93,128 575 90,021
An Chosaiv 92,198 1,894 76,402
Gána 90,649 744 88,159
An tSín (mórthír) 90,217 4,636 85,394
An tSaimbia 88,730 1,215 84,825
An Chirgeastáin 88,700 1,500 84,979
An Úisbéiceastáin 83,050 630 81,135
An Fhionlainn 78,672 846 31,000+
Cúba 74,212 421 69,868
Montainéagró 70,658 926 61,264
Poblacht Mhósaimbíc 67,466 772 55,651
An tSalvadóir 64,431 2,003 61,640
Lucsamburg 61,073 741 56,864
Singeapór 60,184 30 60,022
An Afganastáin 56,294 2,470 50,013
An Chipir 44,991 254 -
An Namaib 42,771 498 39,694
An Cósta Eabhair 42,074 229 37,797
Uganda 40,867 335 40,449
an tSeineagáil 38,705 1,051 37,321
Iamáice 38,391 562 16,814
An tSiombáib 36,882 1,523 34,686
Camarún 35,714 551 32,594
An Bhotsuáin 35,554 506 33,903
An Mhaláiv 33,525 1,116 30,156
An tSúdáin 29,661 2,028 23,990
An Astráil 29,240 909 -
Málta 28,938 388 27,418
An Téalainn 28,863 94 27,426
Poblacht Dhaonlathach an Chongó 26,737 712 22,432
Oileáin Mhaildíve 23,524 66 20,722
Madagascar 23,424 381 21,636
Angóla 21,914 532 20,190
Ruanda 21,370 301 19,741
An Ghuine 19,084 113 16,132
An Ghabúin 18,777 111 16,074
Polainéis na Fraince 18,607 141 5,167
An tSiria 18,498 1,239 12,377
An Mháratáin 17,658 447 16,938
Ríocht eSuaitíní 17,274 664 15,981
Rinn Verde 16,555 163 6,425
An Táidsíceastáin 13,308 90 13,218
An Abcáis 12,931 203 12,390
Háítí 12,732 251 9,923
Buircíne Fasó 12,450 145 11,998
an Bheilís 12,399 316 12,024
Curaçao 11,934 94 9,527
Hong Cong 11,705 209 11,302
Andóra 11,591 113 11,050
Leosóta 10,530 309 5,552
An tSomáil 10,369 453 4,564
An tSúdáin Theas 9,768 106 8,2155
An Ghuáin 9,732 218 8,602
Mailí 9,330 368 6,603
Suranam 9,074 177 8,564
Arúba 8,985 82 8,336
Tóga 8,918 104 7,225
Na Bahámaí 8,600 181 7,415
Oileán na Tríonóide agus Tobága 7,865 141 7,573
Guam 7,751 133 6,707
Beinin 6,818 90 5,552
An Ghuine Mheánchriosach 6,780 101 6,244
Nicearagua 6,489 174 4,225
Diobúití 6,294 63 5,854
An Íoslainn 6,411 29 6,280
Poblacht na hAfraice Láir 6,411 88 5,112
Na Séiséil 6,373 28 5,277
An Chipir Thuaidh 6,239 31 5,468
An Ghaimbia 5,898 174 3,537
An Mhongóil 5,610 9 3,947
Poblacht an Chongó 5,118 90 3,887
Níger 5,226 191 4,851
San Mairíne 5,060 90 4,909
Sead 4,810 170 4,416
San Lucia 4,534 74 4,357
Giobráltar 4,283 94 4,185
Siarra Leon 3,947 79 2,789
Nua-Ghuine Phapua 2,658 36 846
Oileáin Chomóra 3,601 146 3,423
Guine-Bissau 3,518 54 2,426
Barbadós 3,471 39 3,285
Poblacht Éimin 3,418 751 1,534
Geirsí 3,225 69 3,162
An Oiséit Theas 2,587 60+ 1,729
Nua-Ghuine Phapua 2,658 36 846
Lichtinstéin 2,638 56 2,548
An Bhurúin 2,626 6 773
Vítneam 2,714 35 2,445
An Eiritré 2,326 7 1719
Oileáin na dTurcach agus Caicos 2,290 15 2.124
São Tomé agus Príncipe 2,123 34 1,945
Sint Maarten 2,101 27 2,055
An Nua-Shéalainn 2,043 26 1,945
An Libéir 2,023 85 1,890
Monacó 1,981 26 1,754
Críoch Shomáile 1,808 66 1,431
An Chambóid 1,788 4 999
San Uinseann agus na Greanáidíní 1,703 10 1,529
Oileán Mhanann 1,091 25 431
Antigua agus Barbúda 1,080 28 715
An Téaváin 1,009 10 969
An Bhútáin 921 1 875
Geansaí 821 14 806
Beirmiúda 773 12 709
Oileáin Fharó 661 1 659
Oileán Mhuirís 641 10 590
La Réunion 407 0 237
Bonaire 492 5 417
Oileáin Cayman 475 2 442
Mayotte 254 4 117
An Tíomór Thoir 252 0 118
Brúiné 188 3 182
Martinique 158 8 73
Doiminice 156 0 141
Greanáda 148 1 147
Guadalúip 145 8 67
Anguilla 99 0 49
Guáin na Fraince 96 3 16
Fidsí 67 2 64
Oileáin Fháclainne 63 0 62
An Antartaice 58 0 0
Laos 52 0 49
Macau 49 0 49
San Críostóir-Nimheas 45 0 44
An Ghraonlainn 31 0 31
Cathair na Vatacáine 29 0 27
Saint-Pierre-et-Miquelon 25 0 25
Sint Eustatius 20 0 20
Montsarat 20 1 18
Oileáin Sholamón 20 0 18
Saba 7 0 6
Oileáin Marshall 4 0 4
Samó Mheiriceá 4 0 3
Samó 4 0 2
Vanuatú 4 1 3
Stáit Chónaidhme na Micrinéise 1 0 1
An Tansáin - - -

Féach freisin

Tagairtí

  1. "Statement on the second meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV)" (en). www.who.int. Dáta rochtana: 2021-01-23.
  2. Shibani Mahtani, Miriam Berger, Siobhán O'Grady, Marisa Iati. "Hundreds of evacuees to be held on bases in California; Hong Kong and Taiwan restrict travel from mainland China" (en-US). Washington Post. Dáta rochtana: 2021-01-23.
  3. "WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19 - 11 March 2020" (en). www.who.int. Dáta rochtana: 2021-01-23.
  4. "Global COVID-19 Tracker & Interactive Charts | Real Time Updates & Digestable Information for Everyone | 1Point3Acres". coronavirus.1point3acres.com. Dáta rochtana: 2021-01-23.
  5. "Coronavirus Update (Live): 99,258,916 Cases and 2,127,874 Deaths from COVID-19 Virus Pandemic - Worldometer" (en). www.worldometers.info. Dáta rochtana: 2021-01-23.
  6. "ArcGIS Dashboards". gisanddata.maps.arcgis.com. Dáta rochtana: 2021-01-23.
  7. The Editorial Board (2020-02-29). "Opinion | Here Comes the Coronavirus Pandemic" (en-US). The New York Times. Dáta rochtana: 2021-01-23.
  8. The New York Times (2021-01-21). "A List of What’s Been Canceled Because of the Coronavirus" (en-US). The New York Times. Dáta rochtana: 2021-01-23.
  9. https://plus.google.com/+UNESCO+(2020-03-04).+"Education: From disruption to recovery" (en). UNESCO. Dáta rochtana: 2021-01-23.
  10. Rosie Perper. "As the coronavirus spreads, one study predicts that even the best-case scenario is 15 million dead and a $2.4 trillion hit to global GDP". Business Insider. Dáta rochtana: 2021-01-23.
  11. Rachel Clamp. "Coronavirus and the Black Death: spread of misinformation and xenophobia shows we haven't learned from our past" (en). The Conversation. Dáta rochtana: 2021-01-23.
  12. Sabrina Tavernise, Richard A. Oppel Jr (2020-03-23). "Spit On, Yelled At, Attacked: Chinese-Americans Fear for Their Safety" (en-US). The New York Times. Dáta rochtana: 2021-01-23.
  13. "'They see my blue eyes then jump back' – China sees a new wave of xenophobia" (en). the Guardian (2020-03-29). Dáta rochtana: 2021-01-23.
  14. Jack Burton (2020-03-23). "Thailand increasingly blaming caucasians for coronavirus crisis" (en-TH). The Thaiger. Dáta rochtana: 2021-01-23.
  15. "Foreigners feel the heat of Kenya's coronavirus fears" (en). RFI (2020-03-19). Dáta rochtana: 2021-01-23.