Roparz Hemon
  | |
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | (fr) Louis Paul Némo 18 Samhain 1900 Brest, An Fhrainc |
| Bás | 29 Meitheamh 1978 77 bliana d'aois Baile Átha Cliath, Éire |
| Áit adhlactha | Brest |
| Faisnéis phearsanta | |
| Scoil a d'fhreastail sé/sí | Scoil Lycée Ollscoil Leeds lycée Saint-Louis Dámh na nEalaíon Pháras |
| Céim acadúil | agrégation |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | foclóirí, file, Easparantóir, scríbhneoir |
| Fostóir | Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath (1947–) Radio Rennes Bretagne (1940–1944) Scoil Lycée (1925–1939) |
| Ainm cleite | Pendaran |
| Teangacha | Esperanto agus An Bhriotáinis |
| Ghlac sé/sí páirt i | |
| 1940 | WWII Axis collaboration in France (en)  |
| Saothar | |
Saothar suntasach
| |
| Eile | |
| Máthair | Julie Foricher |
| Ciontaíodh i | Indignité nationale (en) (1946) |
 | |
Údar agus scoláire Briotánach ab ea Louis-Paul Némo (18 Samhain 1900 – 29 Meitheamh 1978), nó Roparz Hemon mar is fearr aithne air. Bhí sé ina údar ar lear mór foclóirí, graiméar, dánta agus gearrscéalta. Bhunaigh sé freisin Gwalarn, iris liteartha i mBriotáinis inar fhoilsigh go leor údar óg a gcéad scríbhinní le linn na 1920idí agus na 1930idí.
Saol agus saothair[cuir in eagar | athraigh foinse]
Bhí Hemon in Arm na Fraince ag tús an Dara Cogadh Domhanda, áit ar ghortaigh na Gearmánaigh é agus ar thóg na Gearmánaigh ina phríosúnach é.
Ar ais i mBrest i Lúnasa 1940, thosaigh sé ag foilsiú Gwalarn arís. I mí na Samhna, ceapadh é mar stiúrthóir clár ag Radio Roazhon-Breizh, craolachán seachtainiúil sa Bhriotáinis a bhunaigh an Propagandastaffel . Ó 1941 i leith, stiúraigh sé an foilseachán seachtainiúil Arvor . I mí Dheireadh Fómhair 1942, cheap Leo Weisgerber Hemon chun cuidiú le bunú "Institiúid Cheilteach na Briotáine". Chuir Hemon seirbhísí eile ar fáil do na Gearmánaigh, cosúil le cuidiú le comhaid a thiomsú i gcoinne préfetRipert.
Ag an Saoradh, theith Hemon go dtí an Ghearmáin, áit ar cuireadh i bpríosún é. Tar éis bliana príosúin chuir stát na Fraince pianbhreith deich mbliana de " dégradation nationale " air as an gcion " Indignité nationale " . Shocraigh sé mar sin dul ar deoraíocht go hÉirinn . D'oibrigh sé ann d' Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath.[1] Ní rachadh sé ar ais go dtí an Bhriotáin choíche. Ina ainneoin sin ar fad níor stop sé ag obair don Bhriotáinis riamh, agus scríobh sé A Historical Morphology and Syntax of Breton i 1975 mar shampla. Chruthaigh sé an iris Ar Bed Keltiek a bhí cosúil le Kannadig Gwalarn nó Arvor . Fuair sé bás i 1978. Cuireadh é i mBrest.
Ionsaí ar a cháil[cuir in eagar | athraigh foinse]
Mar thoradh ar an gcáil a bhí ar Hemon mar scoláire, ainmníodh institiúidí sa Bhriotáin ina dhiaidh. Sa bhliain 2000 d'éirigh conspóid níos measa ná sin, nuair a rinneadh taighde agus poiblíocht ar ról Hemon mar chomhoibritheoir le linn na Forghabhála. Nochtadh freisin cuid de na ráitis a rinne sé le linn an chogaidh, go háirithe na tuairimí frith-Fhrainceach a cuireadh in iúl inNi hon unan. Mar thoradh air sin, b'éigean don scoil Briotáinise, nó Diwan in Le Relecq-Kerhuon, agus lárionad cultúrtha Guingamp, a bhí ainmnithe i ndiaidh Hemon, a n-ainmneacha a athrú.
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ “Hemon, Roparz”. DIAS.