Richard Hunne

Richard Hunne

Beathaisnéis
Breith	15 haois
Bás	1514 (Féilire Ghréagóra)
Siocair bháis	Dúnbhású
Gníomhaíocht
Gairm	táilliúir

Ba tháilliúir trádála é Richard Hunne i gCathair Londain le linn blianta tosaigh réimeas Anraí VIII (1509-1547). Tar éis aighnis lena shagart faoi shochraid a mhic naíonán, d'fhéach Hunne le cúirteanna dlí coiteann Shasana a úsáid chun cur i gcoinne údarás na heaglaise. Mar fhreagra air sin, ghabh oifigigh na heaglaise é le triail a chur air i gcúirt eaglasta ar chúisimh caipitil na heiriceachta .

I mí na Nollag 1514, agus é ag fanacht ar a thriail, fuarthas Hunne marbh ina chillín, agus bhí amhras ann gur mharaigh oifigigh na heaglaise é. Chruthaigh a bhás fearg fhorleathan i gcoinne na cléire, agus ar feadh míonna, bhí cúrsaí polaitíochta agus creidimh suaite go maith ina dhiaidh sin.

Saol

Sa bhliain 1511, bhí aighneas ag Hunne le reachtaire an tséipéil Naomh Muire Matfelon i Whitechapel, Thomas Dryffield, a d'éiligh bráillín iompair a naíonáin mhairbh Stephen mar dhleacht báis. Nuair a dhiúltaigh Hunne, á rá gur leis féin an bráillín agus nach leis an naíonán, chuir Dryffield an dlí air an bhliain dar gcionn ag Lambeth agus chaill Hunne. An bhliain dar gcionn arís chuir Hunne an dlí ar a shagart chúnta, Henry Marshall agus ansin ar Dryffield féin agus ar dhaoine eile, an séiléir Charles Joseph ina measc. Thug reachtaire Naomh Muire Matfelon cás i leith Hunne as táille na marbhlainne agus bhí ar Hunne teacht os comhair cúirte. sé le feiceáil sa Chúirt Éisteachta de chuid na hEaglaise, faoi cheannas Cuthbert Tunstall, seansailéir d'Ardeaspag Canterbury, i mí Aibreáin 1512. Fuair an chúirt i bhfabhar an reachtaire.

Ar 27 Nollaig 1512, d'fhreastail Hunne ar easparta ag an eaglais chéanna agus dhiúltaigh an sagart dul ar aghaidh leis an tseirbhís go dtí gur fhág Hunne. De réir cuntais Hunne in Acts and Monuments le John Foxe, bhéic an sagart "Hunne, thou art accursed and standest accursed !", rud a chiallaíonn leis seo go raibh Hunne curtha faoi choinnealbhá ag an gcúirt eaglasta. I mí Eanáir 1513, d’fhreagair Hunne trí dhlí a chur in aghaidh an tsagairt as clúmhilleadh, ag éileamh go raibh a cháil agus a ghnó scriosta ag líomhaint an tsagairt. Chomh maith leis sin, chuir sé cúis praemunire in aghaidh chúirt na heaglaise ina raibh sé díothaithe agus d’áitigh sé gur ó thoscaireacht Phápach a tháinig a údarás agus, dá bhrí sin, gur cúirt eachtrach a bhí ann nach raibh cead dlíthiúil aici thar shaoránaigh Rí Shasana. Ghníomhaigh Hunne ina éadan trí dhlí a chur in aghaidh an tsagairt as clúmhilleadh, ag éileamh go raibh a cháil agus a ghnó scriosta ag líomhaint an tsagairt. Chomh maith leis sin, chuir sé cúis praemunire in aghaidh na cúirte eaglaise ina raibh sé curtha os comhair agus d’áitigh sé gur ó thoscaireacht Phápach a tháinig a údarás agus, dá bhrí sin, gur cúirt eachtrach a bhí ann nach raibh cead dlíthiúil aici thar shaoránaigh Rí Shasana.

Sean-Ardeaglais Naomh Pól

D'fhreagair cléir Londain trí Hunne a chúiseamh arís, an uair seo le heiriceacht. Cuireadh Hunne ansin chuig Túr na Lollardach de Shean-Ardeaglais Naomh Pól, tar éis ruathar a dhéanamh ar a theach i mí Dheireadh Fómhair 1514 nuair a thángthas ar Bhíobla i mBéarla a raibh réamhrá ann a bhí fabhrach do theagasc Wycliffe.

Fuarthas Hunne crochta ina chillín ar an 4 Nollaig 1514, agus bhí amhras faoi na himthosca. Bhí fearg fhorleathan in aghaidh na cléire i measc mhuintir Chathair Londan i gcoinne na cléire.

Chuaigh an Eaglais ar aghaidh le triail eiriceachta Hunne in ainneoin a bháis, agus ciontaíodh é go cuí. Dódh a chorp ag an stáca an 20 Nollaig."

Bhí lucht cáinte Hunne ag maíomh gur chuir sé lámh ina bhás féin, ach ní raibh siad in ann sin a chur ina luí ar ghiúiré an chróinéara, a chuir William Horsey, seansailéir Easpag Londan, i mí Feabhra 1515, agus beirt oifigeach eaglaise eile de bharr Hunne a dhúnmharthú.

Lean an ghéarchéim pholaitiúil agus reiligiúnach ag dul i méid. Scríobh an tEaspag FitzJames as Londain chuig Seansailéir an Rí, an tArdeaspag Wolsey, ag iarraidh air cur ina luí ar an Rí cosc a chur ar Horsey a chur ar a thriail. Dúirt sé nach bhfaigheadh Horsey triail chothrom mar gheall ar neart na mothúchán poiblí a bhí ag éirí in aghaidh na hEaglaise: "...if my chancellor be tried by any twelve men in London, they be so maliciously set in favor of heretical depravity that they will cast and condemn my clerk though he be as innocent as Abel."Sa deireadh, rinne an rí idirghabháil chun an scéal a mhúchadh.

Coinníodh Horsey i bpríosún go dtí gur laghdaigh an fhearg i Londain. Ansin tugadh os comhair cúirte sibhialta é, ach bhí ordú tugtha ag an Rí Anraí dá ard-aturnae a chinntiú go ndéanfaí an cás a dhíbhe mar gheall ar easpa fianaise. Scaoileadh Horsey saor, ach chuir a scaoileadh saor leis an bhfearg phoiblí, agus tháinig Parlaimint níos mó agus níos mó i gceist."féachaint chuige gur briseadh an cás as a phost ar fhorais nach raibh dóthain fianaise ann. Chuaigh Horsey saor in aisce, ach bhí an fhearg phoiblí níos measa mar gheall ar a scaoileadh saor, agus tháinig Parlaimint níos mó agus níos mó i gceist.

Chun an scéal a cheansú, chuaigh Wolsey os comhair na Parlaiminte agus ar a ghlúine rinne sé leithscéal leo ar son an chléir. Ba í aidhm dhíreach Wolsey, áfach, ná a dhéanamh cinnte go n-aontódh an Pharlaimint go ndéanfaí an cás a thriail sa Róimh. Ansin, rinne an rí idirghabháil, ag diúltú do thogra Wolsey agus ag rá go raibh cinneadh déanta cheana féin ag ceannaire an ríochta agus nach raibh sé de cheart ag aon duine a chinneadh a shárú ach Dia féin.

Ina dhiaidh sin ghearr Wolsey fíneáil ar Horsey agus dhíbir sé 160 míle as an bpríomhchathair é. Bhí Horsey ina chónaí amach an chuid eile dá shaol i ngreim ag an mbochtaineacht.

Naisc sheachtracha

• Seimineár Staire.AG TACÚ LE MÚINEADH NA STAIRE TRÍ GHAEILGE ACMHAINNÍ DO MHÚINTEOIRÍ.
• The Richard Hunne Affair a detailed account & analysis