View source for Pí (uimhir)

{{WD Bosca Sonraí Uimhir}}

{| class="infobox" style="width:20em;font-size:90%;"
|-
| colspan="2" style="text-align:center;font-size:90%"| [[Íomhá:Greek lc pi icon.svg|160px]]<br />Chuirtear an uimhir '''Pi''' in úil mar seo <math>\pi</math>
|-
! Uimhirchóras
! Luach <math>\pi</math>
|-
|[[Dénártha]]
| 11.00100 10000 11111 10110…<ref> [http://books.google.com/books?id=aaStYSe6WVcC&pg=PT165&dq=11.001001+different-number-bases&ei=FBXiStjlIZKalASsgoWjDA#v=onepage&q=11.001001%20different-number-bases&f=false|The handbook of formulas and tables for signal processing, Alexander D. Poularikas. lth.9]</ref>
|-
| [[Deachúil]]
| 3.14159 26535 89793 23846 26433 83279 50288…
|-
| [[Heicsidheachúil]]
| 3.243F6 A8885 A308D 31319…<ref>{{cite web | url = http://www.super-computing.org/pi-hexa_current.html | teideal = Sample digits for hexa decimal digits of pi | date = Dec. 6, 2002 | dátarochtana = 2010-01-08 | archivedate = 2010-01-09 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20100109130527/http://www.super-computing.org/pi-hexa_current.html }}</ref>
|-
| Neastachán na [[Réaduimhir]]
| 3, <sup>22</sup>⁄<sub>7</sub>, <sup>333</sup>⁄<sub>106</sub>, <sup>355</sup>⁄<sub>113</sub>, <sup>103993</sup>/<sub>33102</sub>, ...
<small>(Liosta in ord cruinneas)</small> 
|-
| [[Triantánacht]]
|<math>\pi</math> [[radian]]s = 180 [[Céim]]
|-
| colspan="2" | <hr>
|-
| colspan="2" style="text-align:center;"| {{Uimhreacha éagóimheasta}}
|}
Is [[uimhir]] í '''Pí''' a bhaineann leis an gcóimheas idir [[imlíne]] agus [[Trastomhas|thrastomhas]] an [[Ciorcal|chiorcail]], cothrom le 3.14159... Is é sin le rá:

<math>\mathbb{\pi} = \frac {\mbox{Imlíne an Chiorcail}}{\mbox{Trastomhas an Chiorcail}}    </math>

=== Tréithe ===
Tá pí beagnach cothrom le 22/7 i dtéarmaí codán agus le 3.142 i dtéarmaí deachúlacha.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.tearma.ie/q/p%C3%AD/ga/|teideal="pí"|work=téarma.ie|dátarochtana=2023-03-14}}</ref>  Le déanaí, trí fhoirmle shimplí mhatamaiticiúil, aimsíodh luach <math>\pi</math> chuig 10 milliún ionad deachúil le ríomhaire.<ref>{{Luaigh foilseachán|author=Hussey, Matt|date=2011|title=Fréamh an Eolais|volume=Coiscéim}}</ref>

Is tairiseach é <math>\pi</math> (ní athraíonn sé pé achar ciorcal atá i gceist), agus [[uimhir éagóimheasta]] atá ann (Is é sin le rá, nach féidir <math>\pi</math>  a léiriú san fhoirm: <math>\frac{a}{b}</math> nuair [[réaduimhir|réaduimhreacha]] iad a agus b).

=== Stair ===
I bhfad ó shin thugtaí 3 mar luach do phí. Sa [[An Bhablóin|Bhablóin]], tugadh luach 3 1/8 ar phí. Trí gharmheastacháin leanúnacha polagán inscríofa is imscríofa, chruthaigh [[Airciméidéas]] gur (223/71) < <math>\pi</math> < ( 22/7), nó 3.1408 < <math>\pi</math> < 3.14285. 

Bhí garmheastachán ag na Sínigh timpeall 500 AD: 3550/113 = 3.1415929.... 

==== 'Lá π' ====
Ceiliúrtar 'Lá π' ar 14 Márta gach bliain''',''' deis ceiliúradh a dhéanamh ar an tairiseach matamaitice, ós rud é go scríobhtar an dáta 3/14 i Meiriceá agus cuimhneamh ar cheann de na hiarrachtaí is míchlúití a tugadh riamh ar reachtaíocht, i mí Feabhra 1897, an Bille um Phí de chuid [[Indiana]], creid nó ná creid.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Indiana Pi Bill|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Indiana_Pi_Bill&oldid=1123640218|journal=Wikipedia|date=2022-11-24|language=en}}</ref>

== Féach freisin ==

* [[Pí (litir)]]

== Tagairtí ==
{{Reflist}}

[[Catagóir:Matamaitic]]
[[Catagóir:Uimhreacha]]