Páipéir Phentagon

Páipéir Phentagon

Cineál	research project (en)
Tír	Stáit Aontaithe Mheiriceá

Léarscáil CIA de ghníomhaíochtaí easaontacha san Ind-Sín, a foilsíodh mar chuid de na Páipéir Phentagon

Cnuasach an-mhór cáipéisí de chuid Roinn Cosanta na Stát Aontaithe is ea na Páipéir Phentagon (Teideal oifigiúil: Report of the Office of the Secretary of Defense Vietnam Task Force), maidir le baint pholaitiúil agus mhíleata na Stát Aontaithe i Vítneam ó 1945 go 1967, agus an Cogadh a bhí ann sna 1960idí.

Pléadh leis na cáipéisí faoi rún daingean ar dtús. Ach sa bhliain 1971, scaoil an t-iriseoir Daniel Ellsberg scéal faoi sa The New York Times. Níos déanaí i 1996, dúirt alt in The New York Times gur léirigh na Pentagon Papers, i measc rudaí eile, go raibh Uachtaránacht Riarachán Johnson ag insint bréag go sistéamach; "systematically lied, not only to the public but also to Congress."

Rinneadh scannán de scéal Daniel Ellsberg sa bhliain 2003. I mí an Mheithimh 2011, rinneadh iomlán na bPáipéar Pentagon a dhearbhú agus a scaoileadh go poiblí.

Go sonrach, nocht na páipéir gur mhéadaigh na SA raon feidhme a ghníomhartha i gCogadh Vítneam go rúnda le buamáil na Cambóide agus Laos in aice láimhe, ruathair cósta ar Vítneam Thuaidh, chomh maith le hionsaithe Cór Mara na Stát Aontaithe an Chóir Mhuirí, nár tuairiscíodh aon cheann díobh sa meáin phríomhshrutha. Mar gheall ar a nochtadh faisnéise sna Páipéir Phentagon, cúisíodh Ellsberg i dtosach as comhcheilg, spiaireacht agus goid maoine rialtais, ach díbheadh na cúisimh ina dhiaidh sin tar éis d’ionchúisitheoirí a bhí ag fiosrú scannal Watergate a fháil amach gur ordaigh na baill foirne i dTeach Bán Nixon an méid sin- ar a dtugtar Pluiméirí an Tí Bháin chun iarrachtaí neamhdhleathacha a dhéanamh chun drochmheas a thabhairt ar Ellsberg.

Clár ábhair

Chruthaigh an Rúnaí Cosanta Robert McNamara Tascfhórsa Staidéir Vítneam ar an 17 Meitheamh, 1967, chun “stair chiclipéideach Chogadh Vítneam ” a scríobh. Mhaígh McNamara go raibh sé ag iarraidh taifead i scríbhinn a fhágáil do staraithe, chun earráidí beartais i riaracháin sa todhchaí a chosc. McNamara claimed that he wanted to leave a written record for historians, to prevent policy errors in future administrations. Cé go ndúirt Les Gelb, Stiúrthóir Pleanála Beartais sa Pheinteagán ag an am, nár úsáid McNamara ach amháin chun nuair a bhí se ag breathnú siar. Dúirt McNamara le daoine eile, mar shampla Dean Rusk, nár iarr sé ach bailiúchán doiciméad seachas na staidéir a fuair sé. Cibé cúiseanna a bhí leis, rinne McNamara faillí an tUachtarán Lyndon Johnson nó an Rúnaí Stáit Dean Rusk a chur ar an eolas faoin staidéar. D'éiligh tuarascáil amháin go raibh sé beartaithe ag McNamara an obair a thabhairt dá chara Robert F. Kennedy, a lorg ainmniúchán uachtaránachta na nDaonlathach i 1968 . Shéan McNamara é seo ina dhiaidh sin, cé gur admhaigh sé gur chóir go mbeadh sé curtha ar an eolas ag Johnson agus Rusk.

In ionad staraithe reatha na Roinne Cosanta a úsáid, sannadh McNamara a dhlúthchabhair agus an Rúnaí Cúnta Cosanta John T. McNaughton chun na páipéir a bhailiú. Fuair McNaughton bás i dtimpiste eitleáin mí tar éis don obair a bheith tosnaithe i mí an Mheithimh 1967, ach lean an tionscadal faoi stiúir oifigeach na Roinne Cosanta Leslie H. Gelb. Thirty-six analysts—half of them active-duty military officers, the rest academics and civilian federal employees—worked on the study. D'oibrigh tríocha sé anailísí - a leath acu ina n-oifigigh mhíleata gníomhacha ar dualgas, an chuid eile d’acadóirí agus fostaithe cónaidhme sibhialta - ar an staidéar. D'úsáid na hanailísithe na comhaid a bhí ann cheana in Oifig an Rúnaí Cosanta . D’fhonn an staidéar a choinneáil faoi rún ó dhaoine eile, lena n-áirítear an Comhairleoir Slándála Náisiúnta Walt W. Rostow, ní dhearna siad aon agallaimh ná comhairliúcháin leis na fórsaí armtha, leis an Teach Bán, nó le gníomhaireachtaí cónaidhme eile.

D’fhág McNamara an Roinn Cosanta i mí Feabhra 1968, agus fuair a chomharba Clark M. Clifford an staidéar críochnaithe an 15 Eanáir, 1969, cúig lá roimh insealbhú Richard Nixon, cé gur mhaígh Clifford nár léigh sé riamh é. Is éard a bhí sa staidéar 3,000 leathanach d’anailís stairiúil agus 4,000 leathanach de dhoiciméid bhunaidh an rialtais i 47 imleabhar, agus rangaíodh é mar “Faoi Rún Daingean - Cigilteach'' (Béarla:("TopSecret- Sensitive). (Ní ainmniúchán slándála oifigiúil é "Sensitive"; chiallaigh sé gur cheart rochtain ar an staidéar a rialú. ) D’fhoilsigh an tascfhórsa 15 chóip; fuair an mheitheal mhachnaimh RAND Corporation dhá cheann de na cóipeanna ó Ghelb, Morton Halperin agus Paul Warnke, le rochtain deonaithe má cheadaíonn beirt ar a laghad den triúr.

Cuspóir iarbhír Chogadh Vítneam: Srianadh na Síne

Mar a leag Rúnaí Cosanta na Stát Aontaithe Robert McNamara amach é, ba iarracht straitéiseach fhadtéarmach é Beartas Srianta na Síne sna Stáit Aontaithe chun Béising a thimpeallú leis an USSR, a stáit satailíte, chomh maith le:
a) Fronta na Seapáine-na Cóiré, b) Fronta na hIndia-na Pacastáine, agus c) Fronta Oirdheisceart na hÁise

Cé go ndúirt an tUachtarán Johnson gurbh é aidhm Chogadh Vítneam ná "Vítneam Theas neamhspleách, neamh-Chumannach ” a dhaingniú, luaigh meabhrán i mí Eanáir 1965 ón Rúnaí Cosanta McNamara gurb é an bonn cirt bunúsach é “gan cabhrú le cara, ach an tSín a bheith ceansaithe". Ar 3 Samhain, 1965, sheol McNamara meabhrán chuig an Uachtarán Johnson, inar mhínigh sé na “mórchinntí beartais maidir lenár gcúrsa gníomhaíochta i Vítneam”. Tosaíonn an meabhrán tríd an réasúnaíocht atá taobh thiar de bhuamáil Vítneam Thuaidh a nochtadh i mí Feabhra 1965: The February decision to bomb North Vietnam and the July approval of Phase I deployments make sense only if they are in support of a long-run United States policy to contain China.}}

Chuir McNamara ina leith na Síne go raibh sí ag iarraidh mianta impiriúla a bhaint amach cosúil le mianta na Gearmáine Naitsíoch agus na Seapáine Impiriúla. Dar le McNamara, bhí na Sínigh i mbun comhcheilge chun “an Áise go léir a eagrú” i gcoinne na Stát Aontaithe:(Béarla: "organize all of Asia" against the United States:) China—like Germany in 1917, like Germany in the West and Japan in the East in the late 30s, and like the USSR in 1947—looms as a major power threatening to undercut our importance and effectiveness in the world and, more remotely but more menacingly, to organize all of Asia against us}}

Chun na Sínigh a thimpeallú, bhí sé mar aidhm ag na Stáit Aontaithe “trí fhronta” a bhunú mar chuid d’iarracht “fadtéarmach chun na Síne a choimeád faoi smacht”: There are three fronts to a long-run effort to contain China (realizing that the USSR "contains" China on the north and northwest):

(a) the Japan–Korea front;

(b) the India–Pakistan front; and

(c) the Southeast Asia front}}

D'admhaigh McNamara, áfach, go mbeadh gá le híobairt mhór ar am, airgead agus saol Mheiriceá i gceist d’fhonn an tSín a bheith faoi srian.

Gnóthaí inmheánacha Vítneam

Amlíne

1950  (1950 ) : Chuir na Stáit Aontaithe trealamh míleata ar scála mór ar fáil do na Francaigh agus iad ag troid i gcoinne an chumannach Viet Minh.}} 1954 (1954): The United States began to engage in "acts of sabotage and terror warfare" in the defense of South Vietnam against communist North Vietnam 1954  (1954 ) : Thosaigh na Stáit Aontaithe ag gabháil do “ghníomhartha sabaitéireachta agus cogaíochta sceimhlitheoireachta” i gcosaint Vítneam Theas i gcoinne Vítneam Thuaidh cumannach 1955  (1955 ) : Thug na Stáit Aontaithe spreagadh agus cúnamh díreach d’ardú Uachtarán Vítneam Theas Ngô Đình Diệm i gcumhacht 1963  (1963 ) : Thug na Stáit Aontaithe spreagadh agus cúnamh díreach do threascairt Uachtarán Vítneam Theas Ngô Đình Diệm. Lúnasa  2,   1964   (1964-08-02 ) : Tar éis eachtra Mhurascaill Tonkin, rinne na Stáit Aontaithe mí-ionramháil ar thuairim an phobail agus iad ag ullmhú don chogaíocht oscailte i gcoinne táthcheangail na gcumannaithe ar Vítneam Theas

Blianta sular tharla eachtra Murascaill Tonkin an 2 Lúnasa, 1964, bhí rialtas na SA páirteach go hindíreach i ngnóthaí Vítneam trí chomhairleoirí nó (pearsanra míleata) a sheoladh chun saighdiúirí Vítneam Theas a oiliúint:

• Faoin Uachtarán Harry S. Truman, thug rialtas na SA cúnamh don Fhrainc ina chogadh i gcoinne na Viet Minh faoi stiúir na gcumannach le linn Chéad Chogadh na hInd-Síne .
• Faoin Uachtarán Dwight D. Eisenhower, bhí “ról díreach ag rialtas na SA sa chliseadh deiridh ar shocrú na Ginéive ” i 1954 trí thacú le Vítneam Theas nua agus an bonn a bhaint faoi cheilt ón thír chumannach Vítneam Thuaidh.
• Faoin Uachtarán John F. Kennedy, d’athraigh rialtas na SA a bheartas i dtreo Vítneam ó “chearrbhachas” teoranta go “tiomantas” leathan.
• Faoin Uachtarán Johnson, thosaigh rialtas na SA ag cur oibríochtaí míleata ceilte i gcoinne Vítneam Thuaidh cumannach, mar chosaint ar Vítneam Theas.

Ról na Stát Aontaithe i dteacht chun cinnn an Uachtaráin Diem

Beannaíonn Uachtarán na Stát Aontaithe Dwight D. Eisenhower Uachtarán Vítneam Theas Ngo Dinh Diem, ar thacaigh na Stáit Aontaithe leis teacht i gcumhacht, de réir Pháipéir Phentagon.

I gcuid de Pháipéir Phentagon dar teideal “Tiomantais agus Cláir Kennedy,” (Béarla:"Kennedy Commitments and Programs," ) chuir na Stáit Aontaithe tiomantas Mheiriceá i leith chruthú Vítneam Theas. Mar a admhaíonn na páipéir:

Comhlacht an Uachtaráin Diệm tar éis dó a bheith feallmharaithe i coup d'état ii Vítneam Theas 1963, a fuair tacaíocht ó rialtas na Stát Aontaithe

I bhfo-alt dar teideal "Tiomantas Speisialta Meiriceánach do Vítneam", leag na páipéir béim arís ar an ról atá ag na Stáit Aontaithe:

Go sonrach, sheol na Stáit Aontaithe trealamh agus soláthairtí ar luach US $ 28.4 milliún chun cabhrú le réimeas Diem a arm a neartú. Ina theannta sin, chuir na Stáit Aontaithe oiliúint ar 32,000 fear ó Gharda Sibhialta Vítneam Theas ar chostas US $ 12.7 milliún. Bhíothas ag súil go mbeadh réimeas Diem, tar éis dó méid suntasach cúnaimh a fháil ó na SA, in ann an Viet Cong a sheasamh.

Shainaithin na páipéir an Ginearál Edward Lansdale, a d’fhóin in Oifig na Seirbhísí Straitéiseacha (OSS) agus a d’oibrigh don Lár-Ghníomhaireacht Faisnéise (CIA), mar “phríomhfhigiúr” i mbunú Diem mar Uachtarán Vítneam Theas, agus a thug tacaíocht de réimeas Diem ina dhiaidh sin. Mar a scríobh Lansdale i meabhrán 1961: "Ní mór dúinn (na SA) tacú le Ngo Dinh Diem go dtí gur féidir le feidhmeannas láidir eile duine a chur ina áit go dlíthiúil." (Béarla: "We (the U.S.) must support Ngo Dinh Diem until another strong executive can replace him legally.")

Ról na Stát Aontaithe i dtréimhse réimeas Diem

De réir na bPáipéar Pentagon, bhí ról lárnach ag rialtas na SA i coup d'état i Vítneam Theas sa bhliain 1963, inar feallmharaíodh Diem. Agus "teagmháil folaitheach" á choinneáil acu le ginearáil Vítneaimis ag pleanáil coup, ghearr na SA a gcabhair don Uachtarán Diem agus thacaigh siad go hoscailte le rialtas comharbais sa rud ar a thug na húdair "Vítneam gan cheannaire go bunúsach": (Béarla: "essentially leaderless Vietnam":)