Jump to content

Méadú an Aontais Eorpaigh

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Críocha na gComhphobal Eorpach/an Aontais Eorpaigh i n-ord aontachais

Le haontachas ballstát nua, tá líon na dtíortha san Aontas Eorpach (AE) méadaithe de réir a chéile ar feadh a staire.

Chun éirí ina ball den AE, caithfear tír is iarrthóir na coinníollacha a glacadh atá leagtha amach i gcritéir Chóbanhávan (ainmnithe as an gcruinniú mullaigh i gCóbanhávan i mí Meitheamh 1993). Éilíonn na critéir seo:

  • rialtas seasmhach daonlathach
  • meas ar forlámhas an dlí
  • na saoirsí agus forais a bhaineann leo siúd.

Dar le Conradh Maastricht, caithfidh gach ballstát agus Parlaimint na hEorpa bheith ar aon tuairim chun méadú éigin a ghlacadh.

Luaitear scaití an próiséas méadaithe mar lánpháirtiú na hEorpa. Úsáidtear an téarma seo chun comhchuibhiú diaidh ar ndiaidh na ndlíthe náisiúnta a léiriú.

I dtosach báire, bunaíodh réamhtheachtaí an AE, Comhphobal Eacnamaíochta na hEorpa,[n 1] ag na Sé Laistigh sa bhliain 1958, le teacht i bhfeidhm Chonradh na Róimhe. Ó shin i leith, tá ballraíocht an AE méadaithe go seacht is fiche, agus an ball is déanaí ná an Chróit, a tháinig isteach i mí Iúil 2013. Tharla an méadú críche is déanaí nuair a tógadh Mayotte isteach san AE sa bhliain 2014. D'éirigh Campione d'Italia ina bhall d'aontas custam an AE sa bhliain 2020. Is iad a leanas na críocha a tharraing siar as an AE: an Ailgéir i ndiaidh neamhspleáchais sa bhliain 1962; an Ghraonlainn sa bhliain 1985; agus an Ríocht Aontaithe sa bhliain 2020.

Idirbheartaíochtaí aontachais

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá idirbheartaíochtaí aontachais ar siúl i láthair na huaire leis na tíortha a leanas:

Thosaigh idirbheartaíocht leis an Tuirc i mí Dheireadh Fómhair 2005,[1] ach chuir an tAE stopadh leo ó mhí na Nollag 2016,[2][3][4] de dheasca meathlúchán ó thaobh daonlathais, forlámhas an dlí agus ceart bunúsach de.[2][5][6]

Bronnadh stádas iarrthóra ar an mBoisnia agus an Heirseagaivéin agus ar an Seoirsia i mí na Nollag 2022[7][8] agus mí na Nollag 2023,[9] faoi seach ach iarraidh orthu tuilleadh leasuithe a chur i réim.

Thug an Chosaiv iarratas ballraíochta isteach i mí na Nollag 2022.[10] Níl an AE ar aon intinn áfach maidir le Kosovo, ní aithníonn cúig bhallstát a neamhspleáchas.

Nótaí

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  1. ↑ Deir Airteagal 1 den Chonradh ar an Aontas Eorpach:"Fothófar an tAontas ar an gConradh seo agus ar an gConradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (dá ngairtear "na Conarthaí" anseo feasta). Beidh an stádas dlí céanna ag an dá Chonradh sin. Gabhfaidh an tAontas ionad an Chomhphobail Eorpaigh agus tiocfaidh sé i gcomharbas air."

Tagairtí

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  1. ↑ "Turkey 2006 Progress Report". Coimisiún Eorpach (8ú Samhain 2006). Dáta rochtana: 15ú Iúil 2024.
  2. ↑ 2.0 2.1 "EU says won't expand Turkey membership talks". Agence France-Presse (13ú Nollaig 2016). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2019-12-30. Dáta rochtana: 21ú Samhain 2019.
  3. ↑ "Enlargement and Stabilisation and Association process - Council conclusions (10555/18)". Consilium. General Secretariat of the Council (26ú Meitheamh 2018). Dáta rochtana: 16ú Iúil 2024.
  4. ↑ "Council conclusions on Enlargement (16707/23)". Dáta rochtana: 13ú Iúil 2024.
  5. ↑ Uras, Umut (20ú Meán Fómhair 2023). "Is Turkey's bid for EU membership over?". Al Jazeera. Dáta rochtana: 21d Deireadh Fómhair 2023.
  6. ↑ "Enlargement: Türkiye". Consilium. General Secretariat of the Council. Dáta rochtana: 27ú Meitheamh 2024.
  7. ↑ "'Huge, historic move': EU grants Bosnia and Herzegovina Candidate Status". Sarajevo Times. Dáta rochtana: 24ú nollaig 2022.
  8. ↑ "Enlargement: Bosnia and Herzegovina". Consilium (4ú Bealtaine 2024). Dáta rochtana: 27ú Meitheamh 2024.
  9. ↑ "Enlargement: Georgia". Consilium (7ú Feabhra 2024). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2025-01-14. Dáta rochtana: 27ú Meitheamh 2024.
  10. ↑ Xhabafti, Erion (14ú Nollaig 2022). "Kosovo leaders sign application request to join EU". Associated Press. Dáta rochtana: 14ú Nollaig 2022.
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Méadú_an_Aontais_Eorpaigh&oldid=1284141"