John Wycliffe

John Wycliffe

Beathaisnéis
Breith	1320í Hipswell, England
Bás	31 Nollaig 1384 55/64 bliana d'aois Lutterworth, England
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	An Protastúnachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Coláiste Merton, Oxford Coláiste na Banríona, Oxford
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Fealsúnacht, diagacht, aistriú agus sagartacht
Gairm	diagaire, aistritheoir an Bhíobla, fealsamh, aistritheoir, scríbhneoir
Fostóir	Ollscoil Oxford
Mac/iníon léinn	Robert Alyngton (en)
Teangacha	An Laidin, Béarla agus Meán-Bhéarla

Sasanach, leasaitheoir Críostaí, sagart Caitliceach, agus ollamh diagachta in Ollscoil Oxford ab ea John Wycliffe (litrithe freisin mar Wyclif, Wickliffe, srl; 1328 – 31 Nollaig 1384)

Creidtear go traidisiúnta gur mhol Wycliffe nó go ndearna sé aistriúchán dúchasach ar an Vulgáid Laidine go Meán-Bhéarla, cé gur íoslaghdaigh scoláireacht le déanaí a mhéid abhcóideachta nó a rannpháirtíochta de bharr easpa fianaise dhíreach chomhaimseartha.  : 7–8 

Bhí tionchar aige mar easaontóir laistigh den sagartacht Chaitliceach sa 14ú haois. Rinneadh easaontóir tionchair de laistigh den tsagartacht Chaitliceach i rith an 14ú haois, agus meastar go minic gur réamhtheachtaí tábhachtach é don Phrotastúnachas. Chiallaigh a theoiric tiarnas nach raibh fir i bpeaca marfach i dteideal údarás a fheidhmiú san eaglais nó sa stát, ná maoin a bheith acu féin. D'áitigh Wycliffe ar bhochtaineacht radacach na cléire go léir.

Tréithríodh Wycliffe mar "réalta an tráthnóna" an scolaíochais agus mar réalta na maidine nó stella matutina an Reifirméisin Shasanaigh.

Ghlac cuid de leantóirí déanacha Wycliffe, ar tugadh 'Lollardaigh' orthu go tarcaisneach ag a gcomhghleacaithe ag a gcomhaimsirí ortadocsacha sa 15ú agus sa 16ú haois, le roinnt de na creidimh a ceanglaíodh le Wycliff, amhail buanna diagachta, réamhchinniúint íolbhriseadh, agus nóisean an chaesaraphápairis, agus a thug ar roinnt adhradh na naomh, na sacraimintí, Aifrinn éagnairce, tras-substaintiú, manachas , agus an dlisteanacht nó ról na pápachta a cheistiú.

Luathshaol agus gairm

An luathshaol

Rugadh Wycliffe i sráidbhaile Hipswell, in aice le Richmond ar an Trian Thuaidh de Yorkshire, Sasana, timpeall na 1320í. Is gnách go dtugtar dáta breithe 1324 dó ach ní luann Hudson agus Kenny ach i dtaifid "suggest he was born in the mid-1320s". Deir Conti gur rugadh é "before 1331".

Fuair Wycliffe a luathoideachas gar dá bhaile. Ní fios cathain a tháinig sé go hOxford ar dtús, a raibh baint chomh dlúth sin aige leis go dtí deireadh a shaoil, ach is eol go raibh sé in Oxford timpeall na bliana 1345. Ardeaspag Canterbury ab ea Thomas Bradwardine agus luaigh sé ina leabhar On the Cause of God against the Pelagians, gur chuaigh an saothar seo i gcion go mór ar chreideamh John Wycliffe óig. mar a rinne an Phlá Mhór, a shroich Sasana i samhradh na bliana 1348.. Ó na tagairtí a rinne sé dó go minic níos déanaí sa saol is cosúil go ndearna sé dul i bhfeidhm go domhain agus go leanúnach air. Dar le Robert Vaughn, ba é an éifeacht ná a very gloomy views in regard to the condition and prospects of the human race a thabhairt do Wycliffe. I Meán Fómhair 1351, rinneadh sagart de Wycliffe. Bheadh Wycliffe ag Oxford le linn chíréib Lá Fhéile Scholastica, inar maraíodh seasca a trí mac léinn agus roinnt de mhuintir an bhaile. Timpeall na bliana 1354, chas Wycliffe ar bheirt fhear Waldásach a bhí tar éis taisteal ó Phíodmant go Sasana chun an fíor-Soiscéal a scaipeadh sa Bhreatain, dar leo. Tríd, fuair sé léargas luachmhar ar chreideamh Waldásach agus ar theagasc Peter Waldo, a mbeadh tionchar aige ina dhiaidh sin ar go leor dá thuairimí diagachta.

Gairm san oideachas

Sa bhliain 1356, chríochnaigh Wycliffe a chéim bhaitsiléara ealaíon i gColáiste Merton mar chomhalta sóisearach. An bhliain chéanna sin, scríobh sé tráchtas beag dar teideal The Last Age of the Church. I bhfianaise ghéarleata na plá, a bhí maolaithe le seacht mbliana roimhe sin, tháinig Wycliffe ar an tuairim go marcálfadh deireadh an 14ú haois clabhsúr an domhain. Cé gur bhreathnaigh scríbhneoirí eile an phlá mar bhreithiúnas Dé ar dhaoine peacacha, chonaic Wycliffe í mar cháineadh trom ar chléir neamhfhiúntach. Bhí ráta báis an-ard i measc na cléire, agus dar leis, bhí na daoine a tháinig ina n-ionad gan oideachas nó go raibh míchlú orthu.

Sa bhliain 1361, ceapadh é ina Mháistir ar Choláiste Balliol. An bhliain chéanna, mhol an coláiste é ar pharóiste Fillingham i Lincolnshir, cé gur thug sé cuairt ann go hannamh le linn laethanta saoire fada ó Oxford. Mar gheall air seo, b’éigean dó a phost mar cheannaire Choláiste Balliol a thabhairt suas, ach d’fhan sé ina chónaí in Oxford. Deirtear go raibh seomraí aige i bhfoirgnimh Choláiste na Banríona. Sa bhliain 1362, bronnadh prebend air in Aust, Westbury-on-Trym, a choinnigh sé i dteannta a phaost i bhFillingham.

Sa bhliain 1365, chuir a fheidhmíocht ar Shíomón Islip, Ardeaspag Canterbury, é a chur i gceannas ar Halla Canterbury, áit a raibh dhá fhear dhéag óg ag ullmhú don tsagartacht. I mí na Nollag 1365, cheap Islip Wycliffe é ina mhaor, ach nuair a fuair Islip bás sa bhliain 1366, chuir a chomharba, Simon Langham, fear d’oiliúint mhainistreach, manaigh i gceannas ar an gcoláiste. Sa bhliain 1367, rinne Wycliffe achomharc go dtí an Róimh. Sa bhliain 1371, socraíodh an t-achomharc i gcoinne Wycliffe. Léirigh an eachtra an choimhlint leanúnach idir manaigh nó bráithre agus cléirigh tuata in Oxford ag an am sin.

Sa bhliain 1368, d’éirigh sé as a phost i bhFillingham agus ghlac sé leis an reachtóireacht i Ludgershall, Buckinghamshire, gar do Oxford, rud a chuir ar a chumas a cheangal a bhí aige leis an ollscoil a choinneáil. Deir an traidisiún gur thosaigh sé ar aistriúchán an Bhíobla go Béarla agus é ina shuí i seomra os cionn an phóirse in Eaglais Ludgershall. Sa bhliain 1369, bhain Wycliffe céim bhaitsiléara sa diagacht amach, agus sa bhliain 1372, bronnadh dochtúireacht air. Sa bhliain 1374, fuair sé ceapachán ríoga mar crown living ar Eaglais Naomh Muire i Lutterworth, Leicestershire, áit ar fhan sé go dtí a bhás.