Ionsaí buamála ar Aerfort Chabúl (2021)
| ||||
| ||||
| Cineál | buamáil féinmharaithe coordinated terrorist attack (en)  oll-lámhach  | |||
|---|---|---|---|---|
| Cuid de | Islamic State–Taliban conflict (en) | |||
| Dáta na bliana | 26 Lúnasa 2021 (17:50. UTC+04:30) | |||
| Suíomh | Kabul International Airport, An Afganastáin (en) , Cabúl, An Afganastáin | |||
| Tír | an Afganastáin | |||
| Sprioc | 2021 Kabul Airlift (en) agus Kabul International Airport (en) | |||
| Líon básanna | 182 | |||
| Líon gortaithe | 150 | |||
| Déantóir na coire | Islamic State – Khorasan Province (en) (buamadóir féinmharaithe, sladmharfóir) | |||
| Arm | gléas pléascach arm tine | |||
Maraíodh 182 duine ar a laghad, páistí ina measc, de bharr ionsaí buamála ar Aerfort Chabúl san Afganastáin ar 26 Lúnasa 2021.[1] Bhí aistarraingt trúpaí SAM agus aslonnú ollmhór ar siúl sa tír ag an am. An Stát Ioslamach a rinne an t-ionsaí (tugtar ISIS-K as Khorasan ar an dream seo). An bonn a bhaint ón 'rialtas' Talaban a bhí uathu go príomha, agus greadadh a thabhairt do na Poncánaigh ag an am céanna.[2]
Cúlra
[cuir in eagar | athraigh foinse]Rinne IS scrios ar fud na tíre roimh Lúnasa 2021, Mar shampla, i mBealtaine 2021, maraíodh 68 duine ar a laghad in ionsaí buamála de chuid IS ar scoil do chailíní i gCabúl. Ionsaí seicteach a bhí i gceist.
Bhí tíortha an Iarthair ag féachaint leis na mílte daoine a thabhairt amach as an Afganastáin ag an am - idir a gcuid saoránach féin agus dúchasaigh - tar éis don Talaban teacht i réim. Ach bhí brú ar na Meiriceánaigh fanacht i gCabúl go ceann tamaill eile.[4]
Bhí na mílte duine san aerfort agus lasmuigh agus iad ar fad ag iarraidh na cosa a thabhairt leo as an tír. Ó ghlac an Talaban smacht ar an tír an 15 Lúnasa go dtí 30 Lúnasa 2021, bhí nach mór 120,000 Afganastánach agus eachtrannach tar éis teitheadh ón Afganastáin ar eitiltí a d’eagraigh Stáit Aontaithe Mheiriceá[5] (theith 3.1 milliún in 2021-2022).[6]
Bhí cúrsaí ina gcíor thuathail san aerfort de bharr na sluaite a bhí cruinnithe ansin.[7][8] Bhí na mílte saighdiúir Meiriceánach ag iarraidh teorainn shábháilte a choinneáil thart ar an aerfort d’eitleáin an aslonnaithe. Maraíodh roinnt daoine sa bplódú ag an aerfort fiú, roimh an 26ú Lúnasa.
Imeachtaí
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ar an 25 Lúnasa 2021, thug rialtas SAM rabhadh, go raibh ionsaí sceimhlitheoireachta á bheartú ag Daesh (antoiscigh Ioslamacha). Cuireadh comhairle ar dhaoine a bhí sáinnithe san Afganastáin gan aghaidh a thabhairt ar an aerfort in Kabul de bharr cúrsaí slándála ag dul in olcas.
Tharla an t-ionsaí buamála ar 26 Lúnasa ag Geata Abbey, an tslí isteach go dtí an t-aerfort.[9]
Bhí 13 a bhí ar dualgas do Stáit Aontaithe Mheiriceá ina measc siúd a maraíodh. Chuir an buamálaí é féin den saol.
Thug An Stát Ioslamach le fios go raibh sé mar sprioc ag na buamadóirí féinmharaithe aistritheoirí agus daoine eile a d'oibrigh i gcomhpháirt leis na Meiriceánaigh a mharú sna hionsaithe.
Tháinig An tUachtarán Biden ar an mbosca ar an 26 Lunasa 2021 chun a chuid gníomhartha a chosaint.[3]
Ionsaí de chuid na Stát Aontaithe ar mhisean daonnúil
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ar an 29 Lúnasa, d'ionsaigh drón de chuid na Stát Aontaithe misean daonnúil de chuid Nutrition and Education International i gCabúl. Maraíodh deichniúr, seachtar páistí ina measc. Cheap na fórsaí Meiricéanacha go raibh ISIS-K i bhfolach san áit, ach ní raibh.[10]
Rinneadh iarracht an eachtra a cheilt. Ach tháinig an fhírinne amach trí seachtain níos déanaí, agus foilsíodh físeán den ionsaí.
Féach freisin
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Ionsaí buamála de chuid IS ar scoil i gCabúl, Bealtaine 2021
- Ionsaí de chuid na Stát Aontaithe ar mhisean daonnúil san Afganastáin, 2021
- Cogadh san Afganastáin (2001 - 2021)
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Nuacht RTÉ (2021-08-26). "13 duine maraithe in ionsaí buamála ag Aefort Chabúl" (as ga).
- ↑ curtha i láthair ag Fachtna Ó Drisceoil (2021-08-27). "Tús Áite Dé hAoine 27 Lúnasa 2021" (ga-IE). RTE Radio. Dáta rochtana: 2024-08-26.
- ↑ 3.0 3.1 The White House (2021-08-26). "President Biden Delivers Remarks on the Terror Attack on Hamid Karzai International Airport".
- ↑ Nuacht RTÉ (2021-08-23). "Brú ar Mheiriceánaigh fanacht i gCabúl go ceann tamaill eile" (as ga-IE).
- ↑ "2021 Kabul airlift" (as en) (2023-08-13). Wikipedia.
- ↑ Ruchi Kumar. "Afghans fled for a better future but 2 years later, it’s a dream for most" (en). www.aljazeera.com. Dáta rochtana: 2023-08-25.
- ↑ Máirín Ní Ghadhra (2021). "Cé mhéad dochair atá déanta ag géarchéim na Afganastáine d’uachtaránacht Joe Biden?" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2021-08-30.
- ↑ "Kabul na hAfganastáine fágtha ag Aoife McManus agus í anois slán sábháilte in Islamabad na Pacastáine" (ga-IE). Tuairisc.ie (2021-08-19). Dáta rochtana: 2023-08-25.
- ↑ tuairisc.ie (2021-08-26). "Dhá phléasc tarlaithe lasmuigh d’aerfort Kabul agus daoine maraithe" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2021-08-30.
- ↑ Tús Áite, RnaG (2021-08-30). "Tús Áite: An Afganastáin" (ga-IE). RTE Radio. Dáta rochtana: 2024-08-26.