Hapax legomenon

I dteangeolaíocht chorpais, is focal nó abairt é hapax legomenon a fheictear ach uair amháin laistigh de chomhthéacs éigin, nó taifead scríofa iomlán de theanga, nó i saothair údair, nó i dtéacs amháin. Is traslitriú (de réir nósanna an Bhéarla) é Hapax legomenon den Ghréigis ἅπαξ λεγόμενον, le brí "ráite uair amháin".^[1] Mar an gcéanna, tá na téarmaí dis, tris agus tetrakis legomenon ann le haghaidh focal a fheictear faoi dhó, trí agus ceathair, ach is níos annaimhe iad.

Is sách coiteann iad hapax legomena, tuartha ag dlí Zipf,^[2] a chuireann in iúl go bhfuil minicíocht focail ar bith i gcorpas ar bith i gcomhréir inbhéartach lena ord sa tábla minicíochta. Más mór é an corpas, beidh that tuairim is 40% go 60% na bhfocal ina hapax legomena, agus 10% go 15% eile ina dis legomena.^[3]

Samplaí

Gaeilge

chomneibi, aidiacht le brí anaithnid, ag cur síos ar lata, a fheictear ach amháin sa téacs Trecheng Breth Féne #169.^[4]

Tagairtí

↑ ἅπαξ. Liddell, Henry George; Scott, Robert; A Greek–English Lexicon at the Perseus Project
↑ Paul Baker, Andrew Hardie, and Tony McEnery, A Glossary of Corpus Linguistics, Edinburgh University Press, 2006, leathanach 81, ISBN 0-7486-2018-4.
↑ András Kornai, Mathematical Linguistics, Springer, 2008, l. 72, ISBN 1-84628-985-8.
↑ "The Triads of Ireland".

[1] ἅπαξ. Liddell, Henry George; Scott, Robert; A Greek–English Lexicon at the Perseus Project

[2] Paul Baker, Andrew Hardie, and Tony McEnery, A Glossary of Corpus Linguistics, Edinburgh University Press, 2006, leathanach 81, ISBN 0-7486-2018-4.

[3] András Kornai, Mathematical Linguistics, Springer, 2008, l. 72, ISBN 1-84628-985-8.

[4] "The Triads of Ireland".

[1]

[2]

[3]

[4]