Jump to content

Giúdachas Leasaitheach

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Bosca Sonraí EagraíochtaGiúdachas Leasaitheach
(he) יהדות רפורמית Cuir in eagar ar Wikidata
lang=ga
Cuir in eagar ar Wikidata

ManaTikkun olam Cuir in eagar ar Wikidata
Sonraí
CineálJewish religious movements (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Reiligiúnan Giúdachas Cuir in eagar ar Wikidata
Stair
Dáta a bunaíodh19 haois

Is sainchreideamh mór Giúdach é an Giúdachas Leasaitheach, ar a dtugtar freisin an Giúdachas Liobrálach nó an Giúdachas Forásach, a leagann béim ar nádúr éabhlóideach an Ghiúdachais, ar fheabhas a ghnéithe eiticiúla i gcomparáid lena chuid deasghnátha, agus an creideamh i gcuardach leanúnach ar fhírinne agus ar an eolas, atá fite fuaite go dlúth le réasúnaíocht dhaonna agus gan a bheith teoranta don diafanacht ag Sliabh Shíonáí. Snáithe an-liobrálach den Ghiúdachas, bíonn béim níos lú ar urramú deasghnátha agus pearsanta, breathnaítear ar halakha (dlí Giúdach) mar neamhcheangailteach agus ar an nGiúdach aonair mar uathrialach, agus bíonn a lucht leanúna leathanaigeanta roimh thionchair sheachtracha agus luachanna forásacha.

Tá bunús an Ghiúdachais Leasaithigh le fáil sa Ghearmáin sa 19ú haois, áit ar chuir Raibí Abraham Geiger agus a chomhghleacaithe a phrionsabail luatha le chéile. Ó na 1970idí i leith, ghlac an ghluaiseacht le beartas cuimsitheachta agus inghlacthachta, ag tabhairt cuireadh don oiread agus is féidir páirt a ghlacadh ina pobail seachas cloí le soiléireacht dhian theoiriciúil. Aithnítear go láidir é le cláir oibre forásacha agus liobrálacha i dtéarmaí polaitiúla agus sóisialta, go príomha faoin rúibric thraidisiúnta Ghiúdach tikkun olam ("deisiú an domhain"). Is mana lárnach de chuid an Ghiúdachais Leasaithigh é Tikkun olam, agus tá gníomh dearfach a dhéanamh ar a shon féin ar cheann de na príomhbhealaí do lucht leanúna a gcuid cleamhnachta a chur in iúl. Tá an lárionad is suntasaí ag an ngluaiseacht inniu i Meiriceá Thuaidh.