Jump to content

Fosfairít

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Fosfairít pheileodiach, Foirmiú Fosfairia, Simplot Mine, Idaho. 4.6 cm ar leithead.
Fosfairít pheileodiach iontaiseach, (4.7 cm ar fud), Cúige Yunnan Cúige, an tSín.

Is éard is fosfairít, carraig fosfáitefosfáit charraige ann ná carraig dhríodair neamh-dhráimh, ina mbíonn méideanna arda de mhianraí fosfáit. Athraíonn méid na fosfáite san fhosfairít (nó grád na carraige fosfáite) go mór, ó 4%[1] go dtí 20% peantocsaíd fhosfair (P2O5).[2] Cuirtear an charraig fosfáite saibhrithe (nó "beinifíthe") go 28% ar a laghad ar an margadh, go minic níos mó ná 30% P2O5. Tarlaíonn sé seo trí níocháin, scagadh, dí-aoladh, scaradh maighnéadach nó snámhacht. Sé sin, i gcomparáid le níos lú ná 0.2% an meán-mhéid fosfair sna carraigeacha collafáin dríodair. Tá an fhosfáit i láthair mar fluar-apaitít Ca5(PO4)3F, de ghnáth i maiseanna cripticriostalta (gránmhéideanna <1 μm) dá ngairtear deascáin d'apaitíte dríodair de bhunadh neamhchinnte. Tá sí i láthair freisin mar hiodrocsa-apaitít Ca5(PO4)3OH nó Ca10(PO4)6(OH)2, a bhíonn díscaoilte go minic ó chnámha agus fiacla veirteabracha, cé gur féidir le fluar-apaitít a thionscnamh ó fhéitheacha hidriteirmeacha. Is minic a bhíonn deascán fosfairíte i sraitheanna fairsing, a chlúdaíonn i ndiaidh a chéile na mílte ciliméadar cearnach de screamh an Domhain.[3]