Jump to content

Feabhsaitheoir (bitheolaíocht)

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.

Is éard is feabhsaitheoir ann réigiún gearr ADN ar féidir le músclóirí (próitéiní) nascadh leis chun gur dóichí go dtitfidh tras-scríobh géine áirithe amach.[1][2] Is iondúil go luaitear na próitéiní seo mar fhachtóirí tras-scríofa. D’fhéadfaidís a bheith suite suas le aon mheigiphéire bunanna amháin (1,000,000 péire bunanna) ón ngéin, suas nó síos ón láthair thosaithe.[2][3] Tá na céadta míle feabhsaitheoir i ngéanom an duine.[2] Tá siad le fáil i bprócaróit agus in eocaróit.[4]

Idirghníomhaíonn na próitéin seo leis an meán iompair, rud a earcaíonn polaiméaráis II agus na fachtóirí tras-scríofa ginearálta chun go dtosóidh siad ag tras-scríobh na ngéinte. Tá feabhsaitheoirí le fáil laistigh d’iontróin freisin. Is féidir feabhsaitheoir iompú sa treo eile gan a fheidhmiú a athrú. Is féidir feabhsaitheoir a bhaint amach agus é a chur isteach in áit eile sa chrómasóm, agus rachaidh sé i bhfeidhm go fóill ar thras-scríobh géinte. Sin cúis amháin gur féidir le hiontróin lorg a fhágáil cé nach n-aistrítear iad. Tá feabhsaitheoirí le fáil freisin sa réigiún easónach de ghéin neamhghaolmhar,[5][6][7] agus is féidir leo dul i bhfeidhm ar ghéinte i gcrómasóm eile.[8]

  1. "Going the distance: a current view of enhancer action" (July 1998). Science 281 (5373): 60–3. doi:10.1126/science.281.5373.60. PMID 9679020. 
  2. 2.0 2.1 2.2 "Enhancers: five essential questions" (April 2013). Nature Reviews. Genetics 14 (4): 288–95. doi:10.1038/nrg3458. PMID 23503198. 
  3. "Transcriptional regulatory elements in the human genome" (2006). Annual Review of Genomics and Human Genetics 7: 29–59. doi:10.1146/annurev.genom.7.080505.115623. PMID 16719718. 
  4. "Distant activation of transcription: mechanisms of enhancer action" (December 2012). Molecular and Cellular Biology 32 (24): 4892–7. doi:10.1128/MCB.01127-12. PMID 23045397. PMC:3510544.  Curtha i gcartlann 2019-03-23 ar an Wayback Machine
  5. "Exonic remnants of whole-genome duplication reveal cis-regulatory function of coding exons" (March 2010). Nucleic Acids Research 38 (4): 1071–85. doi:10.1093/nar/gkp1124. PMID 19969543. 
  6. "Coding exons function as tissue-specific enhancers of nearby genes" (June 2012). Genome Research 22 (6): 1059–68. doi:10.1101/gr.133546.111. PMID 22442009. 
  7. "De novo genesis of enhancers in vertebrates" (November 2011). PLoS Biology 9 (11): e1001188. doi:10.1371/journal.pbio.1001188. PMID 22069375. 
  8. "Interchromosomal associations between alternatively expressed loci" (June 2005). Nature 435 (7042): 637–45. doi:10.1038/nature03574. PMID 15880101.