Fána na Nua-Shéalainne
Tá stair an-spéisiúil ag ainmhithe na Nua-Shéalainne, atá mar chuid dá bithra, toisc, roimh theacht daoine, níos lú ná 900 bliain ó shin, bhí an tír saor ó mhamaigh den chuid is mó, seachas iad siúd a d’fhéadfadh snámh ann (rónta, mór-rónta, agus, amach ón gcósta, míolta móra) nó ag eitilt ann (ialtóga), ach chomh fada leis an Méicéineach bhí Mamach Saint Bathans ann, ag tabhairt le tuiscint go raibh mamaigh i láthair ó bhris an t-oileán ó mhórchríocha eile. Chiallaigh sé seo go raibh feithidí nó éin á n-áitiú ag na nideoga éiceolaíocha go léir a áitíonn mamaigh in áiteanna eile, rud a d’fhág go raibh líon neamhghnách mór éan gan eitilt, lena n-áirítear an cíobhaí, an weka, an moa (atá díofa anois), agus an cacapó
Mar gheall ar an easpa creachadóirí caitheann fiú na hialtóga an chuid is mó dá gcuid ama ar an talamh. Tá thart ar 60 speiceas laghairte ann freisin (30 an ceann de gheiceo agus de scinc), ceithre speiceas frog (iad uile neamhchoitianta agus i mbaol) agus an tuatára (reiptílí atá cosúil le madraí ach le ginealach ar leith).
Tá roinnt féileacán eindéimeach sa Nua-Shéalainne, cé gur tugadh isteach go leor speiceas agus téann roinnt speiceas féileacán imirce go dtí an Nua-Shéalainn ó am go chéile. Is eol do Vanessa kershawi dul ar imirce ón Astráil go dtí an Nua-Shéalainn in aimsir imirce láidir san Astráil.[1]
Speicis ionracha[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tháinig daoine trí oileáin an Aigéin Chiúin den chéad uair, i dtonnta éagsúla ag am éigin roimh 1300 AD,[2] ag tabhairt leo an francach Polainéiseach (kiore) agus an madra ceansaithe. Thug na hEorpaigh muca, firéid, easóga, lucha, francaigh, madraí, cait, caoirigh, eallaí agus go leor mamach eile ina dhiaidh sin. Díobh seo, tá tionchar mór ag na francaigh, na firéid, na cait, na heasóga agus na madraí ar fhánaí na Nua-Shéalainne, agus maraíodh go leor speiceas nó bhí siad fágtha i mbaol a dhíothaithe. Tugadh an pasam Trichosurus isteach ón Astráil do thionscal fionnaidh, agus fianna ón Eoraip mar ainmhithe géim, agus rinne an dá ainmhí dochar mór do ghnáthóg foraoise a lán éan.[3]
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ Dingle (1999). "Season-specific directional movement in migratory Australian Butterflies". Australian Journal of Entomology 38: 323–329. doi:.
- ↑ "Rat remains help date New Zealand's colonisation". New Scientist. 4 June 2008. Accessed 2008-06-23
- ↑ T. T. Veblen and G. H. Stewart (1982). "The effects of introduced wild animals on New Zealand forests". Annals of the Association of American Geographers, Vol. 72, No. 3, pp. 372 397.
Tuilleadh léitheoireachta[cuir in eagar | athraigh foinse]
- King, Carolyn M.; Barrett, Priscilla (2005). The Handbook of New Zealand Mammals. Oxford University Press. ISBN 9780195584776.
Naisc sheachtracha[cuir in eagar | athraigh foinse]
- Ainmhithe dúchasacha sa Roinn Caomhnaithe
- Fána na Nua-Shéalainne Curtha i gcartlann 2012-05-11 ar an Wayback Machine ag Landcare Research
- Bunachair shonraí ainmhithe Curtha i gcartlann 2012-05-27 ar an Wayback Machine ag Landcare Research