Edmund Edward Fournier D'Albe
.png)  | |
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | 1868 Londain, England |
| Bás | 29 Meitheamh 1933 64/65 bliana d'aois St Albans, England |
| Gníomhaíocht | |
| Réimse oibre | Fisic, réaltfhisic agus ceimic |
| Gairm | fisiceoir, réaltfhisiceoir, ceimiceoir |
| Fostóir | Ollscoil Birmingham |
Fisiceoir, réaltfhisiceoir agus poitigéir Éireannach ab ea Edmund Edward Fournier d'Albe (1868 – 29 Meitheamh 1933, St. Albans, an RA). Bhí sé ina ollamh ollscoile agus tharraing se clú air féin i staidéar agus mhuscail sé spéis an phobail san leictreamaighnéadas, chomh maith le tús na réaltfhisice. Bhain sé triail as feabhas a chur ar an raidió agus ar an teilifís.
Ina theannta sin, bhí suim aige i gceisteanna faoin neamhbhásmhaireacht agus bhí suim aige i bparaishíceolaíocht agus spioradáltachas.[1] Bhí sé ar dhuine de bhunaitheoirí an Phain-Cheilteachais .
Saol agus slí bheatha[cuir in eagar | athraigh foinse]
Ba de theaghlach Cailvíneach Francach é Fournier d'Albe a chuaigh ar imirce go hÉirinn tar éis Fhorógra Nantes a bheith chúlghairthe i 1685. Rugadh i Londain é sa bhliain 1868. Fisiceoir agus innealtóir teileagraif ab ea a athair, Edward Herman Fournier d'Albe.
Bhí sé ina Chúntóir ag George Francis Fitzgerald i gColáiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath le linn bhlianta deiridh an 19ú haois. In 1899, mhúin sé matamaitic i gColáiste na hOllscoile, Baile Átha Cliath. Bhí sé ina léachtóir cúnta le fisic in Ollscoil Birmingham ag tosú i 1910, agus i mí Dheireadh Fómhair 1914 chuaigh sé ag múineadh in Ollscoil an Phuinseáb i Lahore. D'éirigh sé as i 1927 tar éis stróc a d'fhág pairilis ar a lámh, ach lean sé air ag scríobh sna réimsí a roghnaigh sé. Ba é Fournier d'Albe aireagóir an optafón agus d'oibrigh sé mar chúntóir don fhisiceoir Oliver Lodge.[1] D'oibrigh sé ar feadh trí bliana mar rúnaí ag rannóg Bhaile Átha Cliath den Society for Psychical Research.[1]
Thacaigh sé le spioradachas ar dtús tar éis dó a bheith cinnte faoi obair William Crookes leis an spioradaí Florence Cook. Mar sin féin, faoi 1921 bhí amhras air faoin spioradaíocht fhisiciúil tar éis cleasaíochta a bhrath ón spioradaí Kathleen Goligher ach chreid sé hcumhacht osnádúrtha.[1][2] I 1920, d’aistrigh sé Phänomene der Materialisierung le hAlbert von Schrenck-Notzing go Béarla, agus i 1923 scríobh sé beathaisnéis Crookes.[2]
Athbheochan Cheilteach[cuir in eagar | athraigh foinse]
Ba é an chéad bhaint a bhí ag Fournier d’Albe ná tríd an bhFeis Ceoil, féile cheoil bhliantúil chun ceol na hÉireann a chur chun cinn. Tionóladh an chéad cheann i mBaile Átha Cliath in 1897, agus toghadh é mar Chláraitheoir na Feise mar gheall ar a scil i mbainistíocht gnó. Mar thoscaire de chuid na Feise, d’fhreastail sé ar fhéilte ceoil agus liteartha eile amháil Eisteddfod Genedlaethol Cymru (Gaeilge: Eisteddfod Náisiúnta na Breataine Bige).
Ar ordú ón Chumann Feis Ceoil thaistil sé go dtí an Bhreatain Bheag, áit ar ghlacadh isteach san ord Gorsedd Cymru é.[3] : 52
Sa bhliain 1898, bhí ionadaíocht ag Na Garbhchríocha, an Bhreatain Bheag, an Bhriotáin, agus Oileán Mhanann ag an bhFeis Ceoil a reáchtáladh i mBéal Feirste, agus bhain Fournier d'Albe leas as an ócáid chun coiste sealadach a bhunú. Bunaíodh an coiste seo chun Comhdháil Phain-Cheilteach a eagrú i mBaile Átha Cliath.
In éineacht le Robert Boyd White, tá sé curtha síos dó gurb é a chruthaigh an chéad aistriúchán sa bhliain 1908 ar théacs Gaeilge go Esperanto — sliocht as Leabhar Leasa Mhóir dar teideal Eachtra Laoghaire Mic Criomthain go maighe.[4][5]
Saothair roghnaithe[cuir in eagar | athraigh foinse]
- An Foclóir Béarla-Gaeilge agus Frásaí, Baile Átha Cliath: An Comhlachas Ceilteach, 1903.
- Teoiric na Leictreon: Réamhrá Coitianta ar Theoiric Nua an Leictreachais agus na Maighnéadais, Londain, Nua Eabhrac, Bombay: Longmans, Green, and Co., 1906.
- Dhá Shaol Nua, Londain, Nua Eabhrac, Bombay, Calcúta: Longmans, Green, and Co., 1907.
- Solas Nua ar Neamhbhásmhaireacht, Londain, Nua Eabhrac: Longmans, Green, and Co., 1908.
- Wonders of Physical Science, Londain: Macmillan and Co., 1910.
- Ceimic Chomhaimseartha: Suirbhé ar Staid Láithreach, Modhanna agus Claonadh na hEolaíochta Ceimiceacha, Nua Eabhrac, D. Van Nostrand Co., 1911.
- The Goligher Circle, Bealtaine go Lúnasa 1921, Londain: John M. Watkins, 1922.
- Saol Sir William Crookes, OM, FRS, Londain: TF Unwin, 1923.
- An Ghné Ghealach; Réamhrá ar Iontais an tSeiléiniam, Londain: TF Unwin, 1924.
- Hephæstus; nó, The Soul of the Machine, Nua Eabhrac, EP Dutton & Co, 1925.
- Cén chaoi a bhfuil tú? Roinnt Léirmheasanna ar an Todhchaí , Nua Eabhrac, EP Dutton & Company, 1925.
Saothair aistrithe aige[cuir in eagar | athraigh foinse]
- Trasna an Sahára le Gluaisteán. GM Haardt agus L. Audouin-Dubreuil; TF Unwin, 1924. Arna aistriú ag EE Fournier d'Albe.
- Na Spéartha. Jean-Henri Fabre ; Cuideachta JB Lippincott, 1924. Arna aistriú ag EE Fournier d'Albe.
- Feiniméin Ábhartha. Albert von Schrenck-Notzing ; Kegan Paul & Company, 1920. Arna aistriú ag EE Fournier d'Albe.
- Aislingí Réalteolaí. Camille Flammarion ; Nua Eabhrac: Appleton, 1923. Arna aistriú ó Rêves étoilés ag EE Fournier d'Albe.
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Brock, William Hodson. (2008). William Crookes (1832–1919) and the Commercialization of Science. Ashgate. pp. 15-16. ISBN 978-0754663225 Earráid leis an lua: Invalid
<ref>tag; name "Brock 2008" defined multiple times with different content - ↑ 2.0 2.1 Wilson, Leigh. (2012). Modernism and Magic: Experiments with Spiritualism, Theosophy and the Occult. Edinburgh University Press. p. 98. ISBN 978-0748627691
- ↑ De Barra (2018). "The Coming of the Celts, AD 1860: Celtic Nationalism in Ireland and Wales". Notre Dame: University of Notre Dame Press. ISBN 9780268103378.
- ↑ “Dictionary of Irish Biography - Cambridge University Press”. dib.cambridge.org. Dáta rochtana: 2018-04-12.
- ↑ “FOURNIER D'ALBE, Edmund Edward (1868–1933)” (ga). ainm.ie. Dáta rochtana: 2018-04-12.
- Ainm Beatha, Dúlra 132, #3325 (22 Iúil, 1933), lch. 125, .
- Ainm Beatha, Dúlra 132, #3325 (22 Iúil, 1933), pp. 125-126, .
Tuilleadh léitheoireachta[cuir in eagar | athraigh foinse]
Stewart (2017). "E.E. Fournier d'Albe's Fin de siècle: Science, Nationalism and Monistic Philosophy in Britain and Ireland". Cultural and Social History 14 (5): 599–620. doi:.