Earra-Ghàidheal
Seanshír in iarthar na hAlban is ea Contae Earra-Ghàidheal (Earraghael i nGaeilge na hÉireann). Is ionann a cheantar agus nuacheantar Chomhairle Earra-Ghàidheal agus Bòd seachas Eilean Bhóid agus ceantar Bhaile Eilidh, ach tá na ceantair A' Mhorbhairne agus Àird nam Murchan de chuid Chomhairle na Gàidhealtachd san áireamh.
Is é an chéad choilíneacht Ghaelach in Albain é, agus is ionann a cheantar agus Dál Riata den chuid is mó. Tá a lán láithreán stairiúil ann, mar shampla ag Dún Athad.
Cuimsíonn Earra-Ghàidheal Earra-Ghàidheal Meadhanach, Latharn, na leithinisí Cinn Tìre agus Cómhghall, agus na hoileáin (Íle, Diúra, Colbhasa, Muile, Giogha).
Is iad na bailte is mó ann ná an t-Óban, Inbhir Aora, Ceann Loch Gilb, agus Ceann Loch Chille Chiaráin.
Bailte[cuir in eagar | athraigh foinse]
- Achadh a’ Chóis, An Apainn, Aird Fheárna, Áird Laoigh, An Áird Uaine, An t-Árar, Áth na Crá, Achadh na Mara, Áird an t-Sionnaich, Achadh na Croise, An Annaid, Áird Dealanais, Áird an Aiseig, Áird an t-Sáilein, Áird Fheárnail, Áird Mhéanais, Áird Phádraig, Aisginis, Achadh an Droighinn
- Bealach an t-Suidhe, Bun Abha, Baile Eilidh, Baile Bhóid, Baile nan Stiúbhartach, Baile na Gréine, Am Barra Calltainn, Am Baile Bóidheach, Am Barra Calltainn, Baile Meadhonach
- Cnapadal, An Cárn Dubh, Cárdainn Ros, An Cárn Bán, An Cladach, Caol an t-Snáimh, A' Chonghail, An Cúl Phort, Creag an Dóbhrain, An Críonan, Ceann a' Gheárr-loch, Camas nam Muclach, Cill Bheiridh, Cille Mhártainn, Cill Mhunna, Cill Mheallaird, Ceann Loch Gilb, Ceann Loch Goibhle, Na Caoil Bhódach, An Cladach, An Cúl Phort, Cearrara, Cill Chréanain
- Dail Abhaich, Dail Mháilidh, An Dún Beag, Dún Omhain, Drochaid Urchaidh, Dún a' Choin Duibh, Dún Cholla, Dún Eibhinn, Dún Galláin, Dún Meadhonach, Dún Tealtaig, Dún Uragaig
- An Fhúirneis
- Gleann Dá Ruadhail, An Gearasdan
- Meadarloch, Machaire Shanais
- Loch Obha, An Loch Geárr, Lus
- An t-Óban, Ormsaraidh, An Oitir
- Port a' Mhadaidh, Port MhicEamailinn
- An Rubha, Rubha Áird Driseig, Ros Neimhidh, An Rubha Bhódaich
- Srath Chura, An Socach, An t-Srón, Sgalasaig, Sgairinis
- Taigh a' Chladaich, Tairbeart Loch Laomainn, Taigh an Uillt, Taigh a' Bhealaich, Taigh na Bruaich, Tórr an Tuirc, Tollard
Tíreolaíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]
- An Áird, Abhainn Urchaidh, Áird nam Murchan
- Beinn a' Chaolais, Beinn a' Chaisteil, Beinn Dóbhrain, Beinn Íme, A' Bheinn Bhuidhe, Beinn Mhúrlaig, Beinn Narnain, Beinn Mheadhain, Beinn an Lochain, Beinn Artair, Beinn Luibhean, Beinn Dómhnaich, Binnein an Fhidhleir, Beinn Bheula, Beinn Lochain, Bac Beag, Bac Mór, Beinn Reithe, Beul na h-Uamha, Buc-Innis
- Cárn Glas, Clach Bheinn, Cruach na Beinne, Coire Bhreacain, Creiginis, Cearrara, Na Caoil Bhódach, Cairn na Burgh Mór, Cairn na Burgh Beag, A' Chrois, Beinn Chorranach, Cnoc Coinnich, Cruach nam Mult, Cruach nan Capull, Clach Bheinn, Cara, Caisteal an Stalcaire, Ceann a' Gheárr-loch, Coire Bhreacain,Ceardach, Clár-Innis, Craobh-Innis
- Dún da Ghaoithe, Dubh Artach, Dún Add, Dúnan Amhlaidh, Dún Channuill
- Eilean Bhóid, Eileach an Naoimh, Eilean Mhic Chrion, Eilean MhicAsgain, Eilean Dá Bhárr, Eilean Dubh, Eilean Dearg, Eilean Deargannan, Eilean Darach, Eilean a' Bhó, Eilean-a-beithich
- Flada, Fraoch Eilean
- Garbh Eileaich, Garbh Eileach, Gleann a' Chró, Gleann Urchaidh, An Gearr Loch, Giogha, Gleann Freóin
- Innis Chonachain, Innis Mheárnaig, Innis, Inbhir Aora, Innis na Cailleach, Clár-Innis, Innis Chonachain, Innis Fada, Innis Inbhir Dhughlais, Innis na Móna, Innis Mheadhran, Innis Taigh a' Mhanaich
- An Linne Latharnach, Lungaigh, An Loch Sianta, Lios Mór, Loch Obha, Loch Eich, Loch Eite, Loch Fíne, Loch Gilb, Loch Goill, An Linne Dhubh, Loch Laomainn, Loch Long, Lunga, Luinn
- Mullach Coire a' Chuir
- Páirc Náiseanta Loch Laomainn agus nan Trosaichean
- Rathad Iarainn nan Eilean
- Stob an Eas, Stob na Boine Druim-fhinn, Sandaigh, Saoil, Siuna
- Tom nan Gamhna, Tom Molach, Tír Fearghais, Treisinis, Torr-Innis, Torsa