Donnabhán mac Cathail
| Ainm sa teanga dhúchais | (ga) Donnubán mac Cathail |
|---|---|
| Beathaisnéis | |
| Breith | luach anaithnid |
| Bás | 980 |
| Áit chónaithe | Uí Fiodhghinte |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | rialtóir  |
| Teaghlach | |
| Páiste | Cathal mac Donnubáin |
Ceannaire Uí Fiodhghinte de chuid na deichiú haoise ba ea Donnabhán mac Cathail (bás 980)[1] agus b'fhéidir fosta rí Uí Chairbre Aobhdha laistigh ann. Dar leis na foinsí, ní raibh sé ach ina rí an chéad chinn, ach feictear a chlann ina cheannaí an dara cinn. I dteannta sin, ina thásc don bhliain 980, glaoitear rí Reasadha air, teideal ar leith i n-annála Éireann. Sinsear eapainmneach Uí Dhonnabháin is ea é.
Pearsa shuntasach is ea é sa dréacht bolscaireachta Cogad Gáedel re Gallaib (CGG). Bhí cáil Donnabhán amuigh agus é ina comhghuaillí lena athair chéile (mar a cheaptar), Íomhar Luimnigh, rí Lochlannach deireanach Luimnigh, agus le with Maol Muadh mac Brain, rí na Deasmhumhan, in aghaidh Dhál Chais agus iad ag teacht chun cinn faoi cheannas na ndeartháireacha, Mathúin mac Cinnéide, rí Chaisil, agus Brian Bóramha, Ardrí na hÉireann in am trátha. Rinneadh rí Mumhan de Mhaol Muadh a bhí le tacaíocht Donnabháin idir na blianta 976 go 978. Le bua Dhál Cháis ámh, athraíodh go síoraí saol polaitiúil na hÉireann.
Foinsí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- Bugge, Alexander (eag. & aistr.), Caithreim Cellachain Caisil. Christiania: J. Chr. Gundersens Bogtrykkeri. 1905.
- Herbert, Máire and Pádraig Ó Riain (eag. & aistr.), Betha Adamnáin: The Irish Life of Adamnán. Irish Texts Society 54. 1988.
- Todd, James Henthorn (eag. & aistr.), Cogadh Gaedhel re Gallaibh: The War of the Gaedhil with the Gaill. Londain: Longmans. 1867.
- Mac Airt, Seán (eag. & aistr.). Annála Inis Faithlinn (MS. Rawlinson B. 503). Institiúid Ardléinn Bhaile Átha Cliath. 1951. CELT
- Mac Niocaill, Gearóid (eag. & aistr.), Chronicon Scotorum. CELT
- Seán Ó Donnabháin (eag. & aistr.), annála na gCeithre Máistrí. 7 iml. Baile Átha Cliath: Royal Irish Academy. 1848–51. 2a heagrán, 1856. CELT[nasc briste go buan].
- Whitley Stokes (eag. & aistr.), Annála Tiarnaigh. Revue Celtique 16–18. 1895–1897. CELT
- O'Brien, M. A. (eag.), Corpus Genealogiarum Hiberniai i. Baile Átha Cliath. 1962.
- John Collins Mhírois, Pedigree of the O'Donovan family from the earliest times. Lámhscríbhinn páipéir de chuid na 18ú haoise, ag Richard II Ó Donnabháin.
- Sir Richard Cox, 1st Baronet, Carberiae Notitia. 1686. Journal of the Cork Historical and Archaeological Society, , iml XII, dara sraith. 1906. Ll. 142–9
- Cronnelly, Richard F., Irish Family History, Part II: A History of the Clan Eoghan, or Eoghanachts. Baile Átha Cliath: Goodwin, Son, and Nethercott. 1864. Ginealaigh Uí Dhonnabháin, ll. 252–64
- Ó Cléirigh, Cú Choigríche, The O'Clery Book of Genealogies, luath-lár 17ú haois.
- O'Hart, John. Irish Pedigrees. Baile Átha Cliath: James Duffy and Co., 5ú heagrán, 1892.
- Begley, John. The Diocese of Limerick, Ancient and Medieval. Baile Átha Cliath: Browne & Nolan. 1906.
- Green, Alice Stopford, History of the Irish State to 1014. Londain: Macmillan. 1925.
- Lee, Timothy, "The Northmen of Limerick", in Journal of the Royal Historical and Archaeological Association of Ireland, ceathrú sraith, iml. 9, ui. 80 (Iúil. – D. Fomh. 1889): 227–231. JSTOR
- MacCotter, Paul, Colmán of Cloyne: a study. Dublin. 2004.
- —, Medieval Ireland: Territorial, Political and Economic Divisions. Baile Átha Cliath: Four Courts Press. 2008.
- MacNeill, Eoin, Celtic Ireland. Baile Átha Cliath: The Academy Press. 1981. Athchló, réamhrá nua, nótaí le Donnchadh Ó Corráin ón mbun-eagrán le Martin Lester Ltd, 1921.
- Nicholls, K. W., "Some place-names from the Red Book of the Earls of Kildare", in Dinnseanchas 3 (1969), ll. 25–37, 61–3.
- Ó Corráin, Donnchadh, "Caithréim Chellacháin Chaisil: History or Propaganda?", in Ériu 25 (1974): 1–69.
- Ó Corráin, Donnchadh, Ireland Before the Normans. Gill and Macmillan. 1972.
- O'Mahony, John, "A History of the O'Mahony septs of Kinelmeky and Ivagha", in Journal of the Cork Historical and Archaeological Society, iml. 12–16, dara sraith. 1906–1910.
- Ó Murchadha, Diarmuid, Family Names of County Cork. Corcaigh: The Collins Press. 2a heagrán, 1996.
- Wyndham-Quin, Caroline, agus Edwin Windham-Quin, Memoirs of Adare Manor. Oxford: Messrs. Parker. 1865.
- Ireland 1000 A.D. le Denis
- Cur síos ar críocha Uí Fiodhghinte sa Tuamhan le Seán Ó Donnabháin.
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ MacCotter and Begley.
| Réamhtheachtaí Scandlán ua Riacáin |
King of Uí Fidgenti {{{bliain}}} |
Comharba Cairpre mac Cléirchín ? |
| Réamhtheachtaí Flaithrí mac Allamarain ? |
King of Ressad {{{bliain}}} |
Comharba unknown |
 | Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |