Colette (scríbhneoir)

Colette
	;
Ainm sa teanga dhúchais	(fr) Sidonie-Gabrielle-Claudine Colette; (fr) Sidonie-Gabrielle Colette
Beathaisnéis
Breith	(fr) Sidonie-Gabrielle Colette ; 28 Eanáir 1873; Saint-Sauveur-en-Puisaye, An Fhrainc
Bás	3 Lúnasa 1954 ; 81 bliana d'aois; 1ú arrondissement de Pháras, An Fhrainc
Áit adhlactha	Grave of Colette (en) ; Reilig Père-Lachaise, 4 48° 51′ 38″ N, 2° 23′ 26″ E / 48.8606°N,2.390632°E
Uachtarán Académie Goncourt
	1949 – 1954 ; ← Lucien Descaves – Roland Dorgelès →
Faisnéis phearsanta
Áit chónaithe	Maison de Colette à Besançon (en) ; Maison natale de Colette (en)
Teanga dhúchais	an Ghearmáinis
Lámhcheannas	Deasógacht
Gníomhaíocht
Gairm	úrscéalaí, gearrscéalaí, drámadóir, scríbhneoir próis, aisteoir, scríbhneoir scripte, iriseoir, leabhrógaí, ghostwriter (en) , scríbhneoir
Fostóir	Le Figaro
Ball de	Académie Goncourt (1944–); Academie Royale de Langue et de littérature Françaises (en) (1935–1954)
Ainm cleite	Colette Pavic
Teangacha	An Fhraincis
Saothar
	Saothar suntasach (1910) The Vagabond (en) ; (1920) Chéri; (1922) The House of Claudine (en) ; (1923) Green Wheat (en) ; (1933) La Chatte (en) ; (1944) Gigi (en) ;
Suíomh a chartlainne	Institute for Contemporary Publishing Archives (en) [ 81CLT] ;
Teaghlach
Céile	Maurice Goudeket ; Henry Gauthier-Villars (1893–1906); Henry de Jouvenel (1912–1923)
Páirtí	Mathilde de Morny ; Bertrand de Jouvenel
Páiste	Colette de Jouvenel; ( Henry de Jouvenel)
Athair	Jules Colette (en)
	Gradam a fuarthas Commandeur de la Légion d'honneur‎; Officier de la Légion d'honneur; Ard-Oifigeach den Légion d'honneur; Chevalier de la Légion d'honneur‎ ;
	Síniú

Úrscéalaí Francach, mímeadóir, drámadóir agus iriseoir ba ea Sidonie-Gabrielle Colette (28 Eanáir 1873 – 3 Lúnasa 1954). Tugtar Colette uirthi de ghnáth. Bhí sí ar dhuine de na scríbhneoirí is suntasaí sa 20ú haois i litríocht na Fraince; mar scríbhneoir ceannródaíoch, thuill sé clú dó féin i gcúrsaí na mban; ag an am céanna, tharraing sí scannal go leor le linn a saoil, bean na Belle Eopoque gan náire.

Colette sa gheamaireacht « Rêve d'Égypte » sa Moulin-Rouge in 1907, grianghraf le Léopold-Émile Reutlinger.

Beatha

Rugadh Colette i Saint-Sauveur-en-Puisaye, i mBourgogne i lár na Fraince. Phós sí Henry Gauthier-Villars, ar a dtugtaí Willy, a bhí ina scríbhneoir agus ina fhoilsitheoir. Scríobh sí sraith úrscéalta Claudine (1895–1903), a bhain cáil ollmhór amach ag an am. Ach rinneadh dúshaothrú uirthi, agus fágadh gan pingin gan bonn í

Tar éis colscaradh ó Willy, ghlac Colette a neamhspleáchas mar aisteoir sa cabaret agus mar mímeadóir.

Tháinig an t-úrscéal, La Vagabonde, amach sa bhliain 2010. Scríobh sí go leor ina dhiaidh sin, dírithe ar an saol pósta, gnéasacht agus ról na mban sa tsochaí, téamaí a bhí réabhlóideach ag an am. Bhí clú an fheiminigh uirthi, ach ní sí ró-tógtha leis an bhfeimineachas i ndáiríre.

Grá

Bhí Colette i ngrá arís agus arís eile i rith a saoil, agus bhí a gréasán caidreamh chomh casta agus a bhí sé paiseanta. D'éirigh sí ina bean "neamhspleách" (ó 1906 ar aghaidh). Déghnéasach agus duine an-ghnaíúi, mheall sí grá ó fhir agus ó mhná araon, rud a bhí neamhchoitianta ag an am.

💔 Henry Gauthier-Villars ("Willy")

Ba é a céad fhear céile Henry Gauthier-Villars, ar a dtugtaí Willy, foilsitheoir agus banaí par excellence. Cé gur chuir sé Colette i mbun scríbhneoireachta, rinne sé dúshaothrú uirthi trína saothair a fhoilsiú faoina ainm féin. Bhí an caidreamh lán le mí-ionracas agus le mí-úsáid, agus ar deireadh scar siad i 1906.

❤️ Mathilde de Morny ("Missy")

Tar éis di scaradh ó Willy, thosaigh Colette caidreamh paiseanta le Mathilde de Morny, ar a dtugtaí Missy. Ba dhuine uasal agus ealaíontóir í Missy. Tharraing an caidreamh conspóid ag an am, agus nuair a rinne siad pógadh ar stáitse in 1907 agus Colette leath-nocht (i dráma darbh ainm Rêve d’Égypte),tharla círéib san amharclann, an Moulin-Rouge .

💍 Henry de Jouvenel

Phós Colette arís i 1912, an uair seo le Henry de Jouvenel, iriseoir agus polaiteoir. Bhí siad le chéile ar feadh roinnt blianta, ach bhí fadhbanna acu, go háirithe nuair a thosaigh Colette caidreamh le mac Henry féin ó phósadh eile—Bertrand de Jouvenel, a bhí 16 bliana d’aois ag an am.^[1]

💞 Maurice Goudeket

Ba é an fear ba dhílse di Maurice Goudeket, léirmheastóir ealaíne; phós sí é i 1935. Cé go raibh sé i bhfad níos óige ná Colette, bhí siad an-dlúth, agus sheas sé léi go dtí lá a báis. Giúdach ba ea Goudeket, agus le linn an Dara Cogadh Domhanda, gabh na Naitsithe é i bPáras. Rinne Colette gach iarracht é a scaoileadh saor agus d'éirigh léi faoi dheireadh.

Ag rith is ag rás

Ní hamháin go raibh Colette i ngrá le daoine, ach bhí sí i ngrá leis an saol, leis an dúlra, agus leis an ealaín. Bhí an grá lárnach ina saol agus ina cuid scríbhneoireachta. Léirigh sí an grá mar rud ilghnéitheach, paiseanta agus casta ina cuid saothar, go háirithe i Chéri agus Le Blé en herbe.

Oidhreacht

Ba bhall d’Académie Goncourt í agus bhí sí ar dhuine de na chéad mhná a bhain cáil amach i saol na litríochta sa Fhrainc. Bhásaigh sí i 1954 agus cuireadh í i reilig Père Lachaise i bPáras.

Bhí sochraid ollmhór uirthi; tugadh sochraid Stáit di fiú, an chéad bhean riamh a bhfuair an onóir seo sa bhFrainc.

Saothar

I measc a cuid saothar is cáiliúla tá:

Chéri (1920) – scéal faoi chaidreamh idir bean aibí agus fear óg.
Le Blé en herbe (1923) – úrscéal a phléann fás agus aibíocht gnéasach.
Gigi (1944) – scéal faoina óige agus an grá, a spreag an scannán cáiliúil den ainm céanna.

Féach freisin

Tagairtí

↑ "Colette" (as fr) (2025-03-28). Wikipédia.

[1] "Colette" (as fr) (2025-03-28). Wikipédia.

[1]