Cathair Mhic Neachtain
| Cathair Mhic Neachtain | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Sonraí | |||
| Cineál | Suíomh seandálaíochta  | ||
.jpg)
Is ráth é Cathair Mhic Neachtain suite taobh ó dheas de Bhaile Uí Bheacháin sa Bhoirinn i gContae an Chláir. Sa ráth féin, nó i bhfoirgneamh lámh leis, bhíodh scoil dlí mór le rá Uí Dhuibhdábhoireann.[1] Is Séadchomhartha Náisiúnta na hÉireann é an ráth.
Suíomh
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tá an ráth suite gar de bhóthar idir na sráidbhailte Baile Uí Bheacháin agus Cill Fhionnúrach, é i mbaile fearainn Chathair Mhic Neachtain i bparóiste sibhialta Ráth Boirne.
Stair
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ba bhreithem ó oidhreacht Uí Lochlainn (a dúradh gur "Ríthe Bhoirne" sa mheánaois iad) í clann Uí Dhuibhdábhoireann. Tá fianaise scríofa ar an gclann a théann siar go dtí an bhliain 1364 ar a laghadh.[2]
Cé gur measadh le tamall fada anuas go raibh an scoil suite laistigh den ráth féin, moltar anois go bhfuarthas í i bhfoirgneamh eile 870 m siar ó dheas, dath ainm Cabhail Tighe Breac. Is dócha go raibh foirgneamh cónaithe lasistigh den rath ag an am. Ba é seo ceann-áit Uí Dhuibhdábhoireann.[3]: 139–41
Bhíodh daoine cónaithe sa ráth go dtí an 17ú haois ar a laghad. Tá gníomhas ann as an mbliain 1606 a leagan amach roinnt réadmhaoine idir dhá oidhre den chlann.[3]: 139–41
Cúr síos
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ta an caiseal 30 méadar ar trastomhas. Tá an urlár laistigh níos airde ná an talamh lasmuigh, is dócha de bharr smionagair bailithe I gcaitheamh ama. Taobh istigh tá cúig fhoirgneamh dhronuilleogacha déanta as cloch.[3]: 139–41
Tá teach geata neamhghnách ann, le dhá stór den 15ú haois. Cé nach bhfuil ann anois ach fothrach, tá an dís ar marthain cur síos agus pictiúirí den 19ú agus luath-20ú haoiseanna.[3]: 141
Sa ghleann cúng 3 km ar fad, ag dul thoir ó thuaidh go dtí siar ó dheas, faightear ar a laghad ceithre chaiseal eile, go leor banrach agus ballaí éagsúla, le pobal mhór ann.[3]: 139–41
Rinne seandálaithe fiosrú ar an scoil dlí sa bhliain 2007. Is teach le stór amháin é le trí sheomra agus lochta, tógtha is dócha sa 16ú haois. Fuarthas ann le déanaí píosa scláta le litir amháin scríofa air, fianaise bheag b'fhéidir gur scoil go domhain a bhí ann.[3]: 141
Naisc sheachtracha
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Info, Leabharlann Chontae an Chláir
- The O'Davorens of Cahermacnaughten, Burren, Co. Clare le George U. Macnamara, Leabharlann Chontae an Chláir
- Eolas faoi tochailt 2008 Curtha i gcartlann 2017-06-18 ar an Wayback Machine
- Cahermacnaghten: investigating Gaelic estates in: Burren Landscape and Settlement (PDF)
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ D. Blair Gibson (27ú Lúnasa 2012). "From Chiefdom to State in Early Ireland": 244–5. Cambridge University Press.
- ↑ Annála Chonnacht 1364.8: Gilla na Naem h. Duib da Borenn ollam Corcumruadh re brethemnus do ec in hoc annao
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Carthy, Hugh (2011). "Burren Archaeology". The Collins Press.