Caithréim Chellacháin Chaisil

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
WD Bosca Sonraí LeabharCaithréim Chellacháin Chaisil
Cineálcroinic Cuir in eagar ar Wikidata

Dréacht bréagstairiúil Gaelach den 12ú haois is ea Caithréim Chellacháin Chaisil.[n 1] Scríobhadh é is dócha am éigin idir 1127 and 1134,[n 2] arna choimisiúnú ag Cormac Mac Carthaigh, rí na Mumhan agus éilitheoir ar theideal Ard-Rí na hÉireann.

Is beathaisnéis shinsear Chormaic den 10ú haois, Ceallachán Caisil, é an scéal seo de réir dealraimh, ach le fírinne is dréacht bolscaireachta é.[1] Scríobhadh é mar aisfhreagra Eoghanacht ar an gcroinic Cogad Gáedel re Gallaib leis an Dál gCais/Uí Bhriain, ach ag tabhairt an chúrsaí reatha pholaitiúil le fios ina bhfuil na hiar-chéilí comhraic úd anois ina gcomhghuaillithe in aghaidh Thoirdhealbhaigh Uí Chonchúir, le béim ar leith ar chomhar idir Ceallachán Caisil agus Cinnéide mac Lorcáin in éadan a gcomh-namhaid, na Lochlannaigh.[2]

Caomhnaítear cóip den scéal i Leabhar Leasa Mhóir, chomh maith le roinnt lámhscríbhinní eile.[3] Foilsíodh an t-eagrán is déanaí ag Alexander Bugge sa bhliain 1905, bunaithe are an téacs le fáil i Leabhar Leasa Mhóir agus R.I.A. 23 H 18 (707), le leaganacha criticiúla ó Egerton 106 luaite anois is arís.[3]

Nótaí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. Deir Donnchadh Ó Corráin gur thug Eugene O'Curry an teideal seo don scéal agus é á thras-scríobhadh. Níl teideal ar bith air sa chóip is luaite i Leabhar Leasa Mhóir. Faightear teidil éagsúla don scéal i lámhscríbhinní níos déanaí, ina roinntear an scéal de ghnáth ina dhá leath, faoi theidil Cathughadh Ceallachain re Lochlannuibh agus Toruigheacht na tTaoiseach air Cheallachain (Ó Corráin, 'Caithréim' lch. 1 (fn 1))
  2. De réir Chaoimhín Breatnaigh (lch. 222), is amhlaidh gur scríobhadh é idir 1127 agus 1134, agus Letitia Campbell (lch. 288), idir 1128 agus 1131.

Foinsí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  • Breatnach, Caoimhín (2005). "Historical tales" Medieval Ireland. An Encyclopedia: 221–222.. 
  • Campbell, Letitia (2005). "Mac Carthaig, Cormac (fl. 1138)" Medieval Ireland. An Encyclopedia: 288–289. 
  • Flanagan, Marie Therese (2008). "Prehistoric and Early Ireland" I: 899–933. Oxford: Oxford University Press. 
  • Ó Corráin, Donnchad. "Caithréim Chellacháin Chaisil: History or Propaganda?". Ériu 25: 1–69. Acadamh Ríoga na hÉireann. JSTOR 30008432. 

Naisc sheachtracha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. Campbell, lch. 288
  2. Flanagan, lch. 919
  3. 3.0 3.1 Ó Corráin, ll.1–3