Achtainíd

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Mhol Enrico Fermi go mbeadh eilimintí trasúránacha ann sa bhliain 1934.

Is iad na hachtainídí nó na hachtanóidigh na dúile ceimiceacha ón achtainiam (dúil uimhir a 89) go dtí an láirinciam (dúil uimhir a 103), nó, de réir tuisceana eile, ón tóiriam (dúil uimhir a 90) go dtí an láirinciam. Fuair an tsraith seo de dhúile a hainm ón achtainiam, pé scéal é. Is dúile f-bhloic iad na hachtainídí, agus iad suite taobh thíos de na lantainídí i dtábla peiriadach na ndúl. An chuid is mó de na lantainídí, is í an ghnáthuimhir ocsaídiúcháin a bhíonn acu sna comhdhúile ná +3; na hachtainídí, áfach, bíonn siad níos éagsúla ó thaobh a bhfiúis de. Dúile radaighníomhacha iad na hachtainídí go léir, is é sin, níl iseatóip chobhsaí acu, ach tá úráiniam agus tóiriam le fáil sa dúlra, ós rud é go bhfuil iseatóip chomh fadsaolach acu. Cuid mhór de na hachtainídí eile is dúile saorga daondéanta iad, is é sin, níl teacht orthu sa dúlra, agus is éigean iad a tháirgeadh in imoibreoirí núicléacha.

Is ionann "na hachtanóidigh" agus "na hachtainídí". Uaireanta, chloisfeá gurb é an difríocht nach n-áirítear an t-achtainiam féin ar na "hachtainídí" ach gurb ionann na "hachtanóidigh" agus na hachtainídí in éineacht leis an lantanam. Ní thacaíonn polasaí oifigiúil Chumann Idirnáisiúnta na gCeimiceoirí (IUPAC) i gcúrsaí téarmaíochta leis an tuiscint seo, áfach.

Is iad na hachtainídí ná: