Úsáideoir:S.macken6
is mac léinn Gaeilge agus tíreolaíocht mé in Ollscoil Chathair Baile Átha Cliath.
Glas Naíon[cuir in eagar | athraigh foinse]
| Glasnevin
Irish: Glas Naíon | |
|---|---|
| Bruachbhaile | |
| Glas Naíon | |
| Comhordanáidí: 53°22′19″N 6°16′02″, 53°22′19″N 6°16′02″W | |
| Tír | Éire |
| Cúige | Laighean |
| contae | Baile Átha Cliath |
| Údarás Áitiúil | Comhairle Cathrach BÁC |
Tíreolaíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tá Glas Naíon suite ar an tuaisceart den cathair Baile Átha Cliath (trí chiliméadar ó thuaidh den lar an gcathrach). Is bruachbhaile mór i dtuaisceart Baile Átha Cliath é Glas Naíon.
Bhí an ceantar socraithe in aice leis an abhann Tolka, agus ó cheann ceann na blianta, d’fhás an ceantar ar an an thuaidh agus ó dheas den abhainn. Anois, troimaigh dhá shruthán tríd an fochós freisin, sruthán amhain taobh thiar an reilig agus an sruthán eile tríd an thuadh.
Timpeall Glas Naíon, tá cúpla ceantar; tá Fionnghlas sa thuadh, Baile Munna agus Santraibh san taobh thoir thuaidh, Fhionnbhrú san oirthear, Baile Phib agus Droim Condrach ar an taobh theas agus Cabrach ar an taobh thiar. I gcursaí polaitiúil, tá Glas Naíon sa dáilcheantair “Dublin Central” agus “Dublin North-West”.[1]
Stair[cuir in eagar | athraigh foinse]
Sa 6ú haois, bhunaigh Naomh Mobhi (Berchan) mainistir. Tar éis an 6ú haois, bhí an ceantar ag dul tríd tréimhse an fháis agus chuir na Lochlannaigh stad air an fás sa 8ú haois mar rhuathar na Lochlannaigh an mainistir agus an sráidbhaile. Sa bhliain 822, bhí Glas Naíon páirt sa ghráinseach “Christchurch”. Chuaigh na Normanaigh agus Rí Henry 2 sa bhliain 1171 agus thóg siad an ceantar agus thug siad an talamh go dtí daoine i bhfabhar riail Normanaigh. Sa bhliain 1240, togaíodh eaglais nua ar an áit céanna den chéad eaglais a togadh Naomh Mobhi.
Ag an deireadh an mheánaois, thóg an Eaglais Sasanaigh an ionad reiligiúnach agus chuaigh an eaglais chun raice. Thogadh John Rogerson an chéad “Big House” sa cheantar faoi ainm “The Glen/Glasnevin house”. Sa bhliain 1707, chuaigh teaghlaigh Protastúnach isteach agus bhí eaglais protastúnach in áit den eaglais Chaitliceach. D’ainmnigh siad an eaglais in onóir do thabhairt Naomh Mobhi.
Sna 1830í, bhí 1,000 duine ina gcónaí i nGlas Naíon agus bhí an áit páirt sa bharúntacht “An Chúlóg”. B’fhuiar an ceantar an teideal Baile Faireann sa bhliain 1878 agus i 1900 bhí an áit páirt sa ceathrach faoi an Gníomhú Teorainneacha Bhaile Átha Cliath. Idir 1914 agus 1930, chruthaigh na cónaitheoirí an ailtireacht infheicthe inniu,mar shampla, na bóthire le tithe brící dearga. Lhuasghéaraigh an Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath an próiseas freisin.[2]
Baile Glas Naíon[cuir in eagar | athraigh foinse]
Anois, tá an sráidbhile níos mó agus tá a lán áiteanna seanulacha. Tá gach saigheas duine i do chónaí i nGlas Naíon, teaghlaigh óige, daoine aosta agus mic léinn ag freastal Ollscoill Cathrach Baile Átha Cliath.
Garraithe Náisiúnta na Lus[cuir in eagar | athraigh foinse]
Sa bhliain 1975, dhíol Thomas Ticknell do theach and do talamh chuig an rialtas agus thug siad an áít don ‘Royal Dublin Society’. Tá 48 acra isteach an garraithe in aice leis an abhainn Tolka agus an reilig sa ceantair. Anois, tá foirgneamh taighde nua le leachtlannaí agus an coláiste Teagasc suite isteach an garraithe freisin. [3]
Reilig Glas Naíon[cuir in eagar | athraigh foinse]
D’oscail an reilig sa bhliain 1832 agus tá a lán gnáth daoine agus daoine stairiúil sa reilig. Tá a lán daoine cáiliúil a glacadh páirt mhór i gcúrsaí stáire na hÉireann, mar shampla Michael Collins, Éamonn DeValera, Aurthur Griffith, Jeremiah O’Donavan Rossa agus Charles Stewart Parnell. Aithin a lán daoine an reilig faoi an leasainm “the dead centre of Dublin” mar tá mílte agus mílte daoine curtha sa reilig. D’osclaíodh páirt nua faoi ainm “Naomh Paul” mar níl spás sa sean-rheilig.[4]
Coirnéal Uí Airt (Harts Corner)[cuir in eagar | athraigh foinse]
Is é an coirnéal an tús den ceantar Glas Naíon nuair atá tú ag dul isteach ó Bhaile Phib. is áit sainiúil í mar thagann an ainm ón teach tabháirne ar an coirnéal. Is rud suimiúil sa ceantair Baile Átha Cliath.
Oispidéal Bons Secours[cuir in eagar | athraigh foinse]
D’oscail an oispidéal sa bhliain 1951. Roimhe an oispidéal, bhí Dr. Delany agus Dr.Helsam i diobh chónaí sa theach le do theaghlaigh. Bhí an teach faoi ainm “Delville”. Bhí Dr.Delany agus Dr.Helsam compánach oideachas i gColáiste na Trínóide. D’fhuiar Delany bás sa bhliain 1768 agus chuiagh do bhean chéile air áis go dtí Sasana agus dhíol sí an teach.
Eaglais Pirimid (Church of our Lady of Delours)[cuir in eagar | athraigh foinse]
Is paroiste é Glas Naíon sa déanacht Fine Gall iardheisceart. Sa 20ú haois, bhí an eaglais air sráid Berkeley bhogadh suas an bóthar, in aice leis an abhainn Tolka. Eaglais adhmaid a bhí iontu, agus d’úsáid na daoine áitiúil an leasainm “the woodener”. Sa bhliain 1972, thógadh an séipéal pirimid agus tá siad anseo anois.
Met Éireann[cuir in eagar | athraigh foinse]
Thógadh an nua ceanncheathrú le Met Éireann ar cnoc Glas Naíon sa bhliain 1975. Tá an foirgneamh cruth pirimid freisin, cosúil leis an eaglais, síos an bóthar, agus an dath agus stíl ailtireacht den oifigí chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath.
Ascaill Uí Ghríofa[cuir in eagar | athraigh foinse]
Is í bóthar níos fhada sa ceantar, tá an bóthar ag dul trid na ceantair Glas Naíon, Droim Condrach agus Mairíne. Thagann an ainm ón Arthur Griffith, polaiteoir náisiúnach. Bhí sé bunatheoir agus Uachtarán Sinn Féin agus Uachtarán Dáil Éireann. Tá sé curtha sa reilig Glas Naíon.
Áiseanna agus spórt[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tá club an mhór CLG i nGlas Naíon, Na Fianna is ainm den club. Tá cúpla clubanna sacair sa ceantair freisin, tá Tolka Rovers, Glasnevin FC agus Glasnaion FC ann. Imríonn Tolka Rovers cispheil freisin, tá Tolka isteach an comhrá faoi na gclubanna níos fearr sa tír. Bhí Charlevile Lawn Tennis Club suite i gcabrach, ach sa bhliain 1904, chuaigh an chlub go dtí Glas Naíon. Tá daoine ag imirt haca le Botanic Hockey Club freisin. Tá trúpa gasógaí níos sine sa domhain suite ar bóthar Bhaile Gall.
Tá lá bunscoile agus meanscoile sa ceantar freisin agus Ollscoil Cathair Baile Átha Cliath.
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ joseph w doyle (may 2013). "Ten Dozen Waters: The Rivers and Streams of County Dublin (7 ed.). Dublin: Rath Eanna Research. p. 19".
- ↑ "Library Ireland" (2018). Dáta rochtana: 1ú la Nollaig.
- ↑ "botanic gardens" (2018). Dáta rochtana: 1ú lá Nollaig.
- ↑ "[www.glasnevinmuseum.ie Glasnevin Cemetery]" (2018). Dáta rochtana: 1ú lá Nollaig.