Tánaiste

Tánaiste

Sealbhóir	Leo Varadkar ó 27 Meitheamh 2020
Cónaithe	Baile Átha Cliath
Ceaptha ag	Uachtarán na hÉireann
Dlínse	Éire
Stáit	Éire
Sainordú	5 bliain
Cruthú	29 Nollaig 1937

Is é an Tánaiste leascheannaire rialtais na hÉireann, nó an tOireachtas mar a thugtar air. Caithfidh an Taoiseach, an Tánaiste agus an tAire Airgeadais bheith ina mbaill de Dháil Éireann, an teach ísle san Oireachtas. Ceaptar an Tánaiste ag Uachtarán na hÉireann, tar éis ainmníocht ón Taoiseach. D'fheidhmeodh an Tánaiste thar ceann an Taoisigh dá bhfaigheadh seisean bás nó dá gcuirfí ó chumas é, go dtí go gceapfaí Taoiseach nua.

Téarma

Tá bunús an nóis le fáil i seanchóras na nGael. Bhíodh Tánaiste ainmnithe ag Taoisigh chun a n-áit a ghlacadh dá marófaí iad nó dá dtarlódh rud ar bith a chuirfeadh cosc orthu a ndualgais a chomhlíonadh. Sa dóigh sin bhíothas ag súil nach mbeadh achrann nuair a bheadh comharba le piocadh. D'imigh an focal isteach sa Bhéarla sna 1530dí mar tanist a raibh an chiall "comharba tofa Taoisigh Ghaelaigh" leis. An chiall liteartha a bhí leis roimhe seo ná "comhthreommhar, sa dara háit", ón tSeanGhaeilge tanaise "comharba roghnaithe". "An té a bhfuiltear ag feitheamh leis' is bunchiall don fhocal ó tani-hessio na Ceiltise.

Stair

Cruthaíodh an oifig seo i 1937, in áit oifig an Leas-Uachtarán na hArd-Chomhairle a bhí ann i ré an Saorstát. Bunaíodh an oifig mar pháirt den bhunreacht nua Bunreacht na hÉireann. Ba é Seán T. Ó Ceallaigh, ó Fhianna Fáil, an chéad Tánaiste ar 29 Nollaig, 1937. Sa lá atá inniu ann, is coitianta go bhfaigheann ceannaire an dara páirtí is mó sa comhrialtas an post tábhachtach seo.

Liosta Tánaistí

Bhí trí théarma san oifig ag Seán F. Lemass (Fianna Fáil) agus Risteard Mac An Earraigh (Lucht Oibre). Bhí dhá théarma ag Liam Ó Neachtain (Lucht Oibre), agus téarma amháin ag na daoine eile.

Uimh	An Tánaiste	As	Go dtí	Páirtí
1	Seán T. Ó Ceallaigh	29 Nollaig, 1937	14 Meitheamh, 1945	Fianna Fáil
2	Seán F. Lemass	14 Meitheamh, 1945	18 Feabhra, 1948	Fianna Fáil
3	Liam Ó Neachtain	18 Feabhra, 1948	13 Meitheamh, 1951	Lucht Oibre
(2)	Seán F. Lemass	13 Meitheamh, 1951	2 Meitheamh, 1954	Fianna Fáil
(3)	Liam Ó Neachtain	2 Meitheamh, 1954	20 Márta, 1957	Lucht Oibre
(2)	Seán F. Lemass	20 Márta, 1957	23 Meitheamh, 1959	Fianna Fáil
4	Seán Mac an tSaoi	23 Meitheamh, 1959	21 Aibreán, 1965	Fianna Fáil
5	Proinsias Mac Aodhagáin	21 Aibreán, 1965	2 Iúil, 1969	Fianna Fáil
6	Erskine Childers	2 Iúil, 1969	14 Márta, 1973	Fianna Fáil
7	Breandán Mac Fheorais	14 Márta, 1973	5 Iúil, 1977	Lucht Oibre
8	Seoirse Ó Colla	5 Iúil, 1977	30 Meitheamh, 1981	Fianna Fáil
9	Micheál Ó Laoire	30 Meitheamh, 1981	9 Márta, 1982	Lucht Oibre
10	Réamann Mac Searraigh	9 Márta, 1982	14 Nollaig, 1982	Fianna Fáil
11	Risteard Mac An Earraigh	14 Nollaig, 1982	20 Eanáir, 1987	Lucht Oibre
12	Peadar de Barra	20 Eanáir, 1987	10 Márta, 1987	Fine Gael
13	Brian Ó Luineacháin	10 Márta, 1987	31 Deireadh Fómhair, 1990	Fianna Fáil
14	Seán P. Mac Uilliam	13 Samhain, 1990	12 Eanáir, 1993	Fianna Fáil
(11)	Risteard Mac An Earraigh	12 Eanáir, 1993	17 Samhain, 1994	Lucht Oibre
15	Parthalán Ó hEachthairn	19 Samhain, 1994	15 Nollaig, 1994	Fianna Fáil
(11)	Risteard Mac An Earraigh	15 Nollaig, 1994	26 Meitheamh, 1997	Lucht Oibre
16	Máire Ní Áirne	26 Meitheamh, 1997	13 Meán Fómhair, 2006	An Páirtí Daonlathach
17	Mícheál Mac Dubhghaill	13 Meán Fómhair, 2006	14 Meitheamh, 2007	An Páirtí Daonlathach
18	Brian Ó Comhain	14 Meitheamh, 2007	7 Bealtaine, 2008	Fianna Fáil
19	Máire Ní Chochláinn	7 Bealtaine, 2008	9 Márta, 2011	Fianna Fáil
20	Éamon Mac Giollamóir	9 Márta, 2011	4 Iúil, 2014	Lucht Oibre
21	Joan Burton	4 Iúil, 2014	6 Meitheamh, 2016	Lucht Oibre
22	Frances Fitzgerald	6 Meitheamh, 2016	28 Samhain, 2017	Fine Gael
23	Síomón Ó Cómhanaigh	30 Samhain, 2017	27 Neitheamh, 2020	Fine Gael
24	Leo Varadkar	27 Meitheamh, 2020	anois	Fine Gael