Chí

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Bosca Sonraí GraiféimChí

Cuir in eagar ar Wikidata
CarachtarΧ (litir cáis uachtair)
Unicode: 03A7
ionadaíocht TeX: X
chlib HTML: Χ

χ (litir cáis íochtair)
Unicode: 03C7
ionadaíocht TeX: \chi
chlib HTML: χ
Cuir in eagar ar Wikidata
Cineállitir Ghréagach agus IPA symbol (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Ball dean aibítir Ghréagach agus Aibítir Idirnáisiúnta Foghraíochta Cuir in eagar ar Wikidata
 < Cuir in eagar ar Wikidata   Cuir in eagar ar Wikidata
An Aibítir Ghréagach
Α α Alfa Β β Béite
Γ γ Gáma Δ δ Deilte
Ε ε Eipsealón Ζ ζ Zéite
Η η Éite Θ θ Téite
Ι ι Ióta Κ κ Capa
Λ λ Lambda Μ μ
Ν ν Ξ ξ
Ο ο Oimiocrón Π π
Ρ ρ Σ σ ς Sigme
Τ τ Υ υ Upsalón
Φ φ Χ χ Chí
Ψ ψ Ω ω Óimige
An Ársa Litir Ghréagach
Ϝ ϝ Ϛ ϛ Stigme
Ͱ ͱ Héite Ϻ ϻ Sain
Ϟ ϟ Copa Ϡ ϡ Saimpí
Ϸ ϸ Seó

Is é Chi (Χ ina cheannlitir, χ ina litir bheag) an dara litir is fiche in aibítir na Gréigise. Bíodh sé mar consain phléascach choguasach séimhithe sa sean Gréigis /kʰ/.

I nGréigis Koine agus sna canúintí níos déanaí d'athraigh sé go consan cuimilteach chomh maith le Θ agus Φ. In Gréigis an lae inniu, tá dhá fhuaimniú áirithe aige: I ndiaidh gutaí tosaigh agus gutaí airde ([e] nó [i]) fuaimnítear é mar cuimilteach carballach neamhghlórach [ç], cosúil leis an "ich" sa Ghearmáinis nó cosúil leis an "h" i fuaimniú áirithe as Béarla mar hew agus human. I ndiaidh gutaí íseal agus gutaí cúil ([a], [o] nó [u]) agus consain, fuaimnítear é mar cuimilteach choguasach neamhghlórach ([x]), an "ach" sa Ghearmáinis.

Tá luach 600 aige i gcóras na n-uimhreacha Gréigise.

Tá Chí mar bhunús d'ainm an struchtúr chiastaic an focal Béarla "Chiasmus" (croseagar).

Uaireanta úsáidtear Chi nó X chun giorrúcháin a dhéanamh ar ainm An Chríost as Béarla mar shampla Xmas in ionad "christmas".

Sa teangeolaíocht tá sé mar shiombail i gcomhair cuimilteach úbhalaigh gan guth.

Úsáidtear é go minic sna staitisticí freisin.