Ceann Chlochair

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Bosca Geografaíocht PholaitiúilCeann Chlochair
Ceann Chlochair (ga)
Clogherhead (en) Cuir in eagar ar Wikidata

Cuir in eagar ar Wikidata

Suíomh
Map
 53°47′30″N 6°14′20″W / 53.7917°N 6.2389°W / 53.7917; -6.2389
Stát ceannasachÉire
Cúige ÉireannachCúige Laighean
Contae in ÉirinnContae Lú Cuir in eagar ar Wikidata
Daonra
Iomlán2,145 (2016) Cuir in eagar ar Wikidata
Tíreolaíocht
Airde41 m Cuir in eagar ar Wikidata
Logainm.ie132307

Is baile cósta é Ceann Chlochair[1] (Béarla: Clogherhead)[2] atá suite i gContae Lú. Ciallaíonn an t-ainm ‘ceann tíre creagach’.[2] Tá sé i mbailte fearainn Clochar agus Baile na gCailleach.[3] Is paróiste dlí é Clochar.[4] Is iad Tearmann Feichín agus Áth na gCasán an dá shráidbhaile is gaire do Cheann Chlochair.[3] Is é Droichead Átha an baile is gaire.[3] De réir dhaonáireamh 2016, is é daonra Ceann Chlochair ná 2,145.[5]

Stair[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá fothracha meánaoiseacha eaglais ar chnoc beag clochach i sráidbhaile Ceann Chlochair.[6] Deirtear gur tógadh an eaglais ar shuíomh mhainistir ón 6ú haois a bhunaigh Naomh Nectan, nia Naomh Pádraig.[6] San am atá caite, tugadh Clochar nó Cill Chlochair ar an sráidbhaile Ceann Chlochair.[6] Chiallaigh an t-ainm Cill Chlochair 'Eaglais na háite clochach'.[6]

Geilleagar[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá iascaireacht ar cheann de na príomhthionscail sa sráidbhaile.[3] D’fhorbair Ceann Chlochair ar dtús mar shráidbhaile beag iascaireachta.[7] Leanann cuan Ceann Chlochair, ar a dtugtar Port Oirialla (Béarla: Port Oriel)[8], ag feidhmiú go príomha mar chalafort iascaireachta.[7] Feabhsaíodh an cuan le déanaí, ag soláthar áiseanna do chabhlaigh mhóra iascaireachta agus do shlatiascairí farraige.[7]

Táirgtear salann sáile Oirialla i bPort Oirialla. Bunaíodh an comhlacht i 2010.[9] Úsáideann níos mó ná 250 bialanna, óstáin, cuideachtaí lónadóireachta agus comhlachtaí bia salann sáile Oirialla.[9] I 2016, fuair siad sonrúcháin tionscnaimh faoi chosaint.[9] Táirgtear Mianraí Mara Oirialla i bPort Oirialla freisin. Bunaíodh an comhlacht i 2012.[10] Fuair siad sonrúcháin tionscnaimh faoi chosaint i 2016 freisin.[11]

Is ceann scríbe turasóireachta é Ceann Chlochair.[12] Meallann féilte áitiúla ar nós ‘Seafood Rocks’ go leor cuairteoirí chuig an sráidbhaile.[7] Tá páirceanna carbhán i gCeann Chlochair freisin a chuireann lóistín ar fáil do thurasóirí.[7]

Trá Cheann Chlochair

Áiseanna[cuir in eagar | athraigh foinse]

Trá Cheann Chlochair[cuir in eagar | athraigh foinse]

Stáisiún bád tarrthála INRBT

Tá dhá thrá i gCeann Chlochair. Tá trá Cheann Chlochair suite sa sráidbhaile. Is trá bratach ghorm é a chiallaíonn go bhfuil cáilíocht uisce den scoth aige agus go gcoinníonn sé caighdeáin eile ar nós caighdeáin sábháilteachta.[13] Tá ionad eachtraíochta suite ar an trá a sholáthraíonn réimse gníomhaíochtaí bunaithe ar thalamh agus ar uisce cosúil le curachóireacht, cadhcáil, boghdóireacht, dreapadóireacht agus sórbáil.[14] Chomh maith le sin, tá stáisiún bád tarrthála INRBT suite ag an trá.[15] Seasann INRBT d'Institiúid Náisiúnta Ríoga na mBád Tarrthála. Tá sé ag feidhmiú i gCeann Chlochair ó shocraigh an INRBT stáisiún bád tarrthála a bhunú i 1899.[15] I 1993, scartáladh teach an bháid toisc go raibh sé róbheag agus tógadh ceann nua chun freastal ar mhéid an bháid tarrthála nua.[15] Bhí an bád tarrthála níos mó seo i bhfeidhm ó 1993 go dtí 2019.[16] I 2019, fuair stáisiún bád tarrthála INRBT bád tarrthála nua leis na teicneolaíochtaí is déanaí.[16] Is é an bád tarrthála seo an bád tarrthála gníomhach sa stáisiún anois.[15]

Trá Phort[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá an trá eile suite cúpla ciliméadar ó thuaidh ó Cheann Chlochair. Tugtar trá Phort air. Is trá bratach ghorm é freisin.[17] Bíonn gardaí tarrthála ar dualgas ar an dá thrá i rith míonna an tsamhraidh.[17]

An Ceann Tíre[cuir in eagar | athraigh foinse]

Is é ceann tíre Ceann Chlochair an t-aon cheann tíre ard carraigeach ar an gcósta thoir idir Sléibhte Mhúrna agus Binn Éadair i gContae Bhaile Átha Cliath.[18] Is Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta é an ceann tíre.[18] Tá sé liostaithe freisin mar limistéar sáráilleachta nádúrtha.[18] Tá roinnt cosán neamhfhoirmiúil thar an gceann tíre idir an sráidbhaile agus Port Oirialla.[18] Tugann siad seo deis duit siúl thar an gceann tíre.

Halla Pobail[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá halla pobail i gCeann Chlochair. Is í an foirgneamh seo an iarscoil náisiúnta a ndearnadh athchóiriú uirthi.[7] Éascaíonn an halla gníomhaíochtaí sóisialta éagsúla.[7] Is gníomhaíochtaí a bhíonn ar siúl sa halla faoi láthair ná biongó agus damhsa.[19]

Áiseanna eile[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá áiseanna agus seirbhísí eile i gCeann Chlochair freisin ar nós tithe tábhairne, bialann ghasta, siopa áise, ionad sláinte agus cógaslann.[7]

Spórt[cuir in eagar | athraigh foinse]

Dreadnots CLG
Eaglais Naomh Mícheál

Cumann Lúthchleas Gael (CLG)[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá Dreadnots CLG suite díreach taobh amuigh de shráidbhaile Ceann Chlochair. Tá foireann peile na bhfear agus foireann peile na mban acu.[20] Tá foirne peile buachaillí agus cailíní faoi aois acu freisin.[20] Tugadh Naomh Mícheál orthu uair amháin ach fuair siad an t-ainm Dreadnots ina dhiaidh sin.[20] Bunaíodh an club i 1887.[20] Tá sé ar cheann de na clubanna is sine i gContae Lú.[20] I 1887, bhí siad ar cheann de cheithre fhoireann is fiche a chuir isteach ar chéad Chraobh Chontae Lú.[20] I 1978, atheagraíodh craobh an chontae agus cuireadh an club sa chraobh idirmheánach.[20] Ó shin i leith, tá ceithre chraobh idirmheánacha buaite acu.[21] Shroich siad an cluiche ceannais craobh sinsear i 2012 agus 2014 freisin.[22] Gach samhraidh tarlaíonn 'Cúl Camps' sa pháirc peil.[23]

Reiligiún[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá Eaglais Naomh Mícheál suite díreach taobh amuigh de shráidbhaile Ceann Chlochair. Tógadh an séipéal i 1853.[24] Tógadh Eaglais Naomh Mícheál ar an suíomh céanna le sean eaglais.[24] Tógadh é timpeall an tseanstruchtúir.[24] Tógadh an eaglais nua ag saoir chloiche áitiúla ag baint úsáide as cloch a cairéalaíodh ón gCeann ag cuan Ceann Chlochair.[24] Cuireadh an chloch ar bháid agus tugadh chun na trá í.[24] Ón áit sin, tharraing muintir na háite an chloch chuig an suíomh ag úsáid chapaill agus cairteacha.[24]

Oideachas[cuir in eagar | athraigh foinse]

Na Naíonraí[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá dhá naíonra i gCeann Chlochair.[25]Tá an bheirt acu lonnaithe i sráidbhaile Ceann Chlochair.[25]

An Bhunscoil[cuir in eagar | athraigh foinse]

Scoil Náisiúnta Baile na gCailleach is ainm don bhunscoil. Bunaíodh an chéad scoil in aice le heaglais Naomh Mícheál.[26] Chuaigh an scoil isteach sa chóras na scoileanna náisiúnta nua i 1832.[26] I 1897, d’aistrigh 75 dalta go foirgneamh nua.[26] Bhí ceithre sheomra san fhoirgneamh.[26] Bhí dhá scoil san fhoirgneamh, ceann do bhuachaillí agus ceann do chailíní.[26] Cónascadh an dá scoil i 1958.[26] Ba é seo foirgneamh na scoile ar feadh 91 bliana go dtí 1988.[26] I 1988, bhog baill fhoirne agus daltaí isteach i bhfoirgneamh scoile nua.[26] Seo an foirgneamh atá in úsáid inniu. Tá an scoil suite i lár an tsráidbhaile. Tá 319 dalta sa scoil faoi láthair.[27]

Taisteal[cuir in eagar | athraigh foinse]

Nascann bealach Bus Éireann 168 Droichead Átha, Ceann Chlochair agus Dún Dealgan.[28] Feidhmíonn an tseirbhís seo Luan go Domhnach.[28]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. Ceann Chlochair/Clogherhead | logainm.ie” (ga). Bunachar Logainmneacha na hÉireann (Logainm.ie). An Coimisiún Logainmneacha. Dáta rochtana: 2023-06-22.
  2. 2.0 2.1 "Ceann Chlochair/Clogherhead" (en). Logainm.ie. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 Latitude.to. "GPS coordinates of Clogherhead, Ireland. Latitude: 53.8000 Longitude: -6.2333" (en). Latitude.to, maps, geolocated articles, latitude longitude coordinate conversion.. Dáta rochtana: 2020-12-01.[nasc briste go buan]
  4. "Louth civil parishes". www.johngrenham.com. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  5. "Clogherhead (Louth, All Towns, Ireland) - Population Statistics, Charts, Map, Location, Weather and Web Information". www.citypopulation.de. Dáta rochtana: 2020-12-01.
  6. 6.0 6.1 6.2 6.3 Ed Hannon-Visions of the Past (2016-09-03). "Mullagh Church, Louth, Ireland" (en-US). Visions Of The Past. Dáta rochtana: 2020-12-02.
  7. 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 "Clogherhead". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2021-06-02. Dáta rochtana: 2020-12-04.
  8. "Port Oirialla/Port Oriel" (en). Logainm.ie. Dáta rochtana: 2020-12-04.
  9. 9.0 9.1 9.2 "Oriel Sea Salt, 25% lower Sodium, Organic Approved. - Oriel Sea Salt". orielseasalt.com. Dáta rochtana: 2020-12-05.
  10. "Oriel Sea Minerals Ltd - Irish Company Info - SoloCheck". www.solocheck.ie. Dáta rochtana: 2020-12-05.
  11. "Protected Designations of Origin - Oriel Sea Minerals" (en). www.gov.ie. Dáta rochtana: 2020-12-05.
  12. "About Us – Ashling Park" (en-US). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2020-12-04. Dáta rochtana: 2020-12-05.
  13. David Lynch (09-06-2020). "Three Louth beaches claim Blue Flag status". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2020-11-26. Dáta rochtana: 2020-12-03.
  14. "Celtic Adventures" (en). Visit Louth. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2021-01-24. Dáta rochtana: 2020-12-04.
  15. 15.0 15.1 15.2 15.3 "Station history | RNLI" (en). rnli.org. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2020-10-31. Dáta rochtana: 2020-12-04.
  16. 16.0 16.1 "Clogherhead RNLI welcomes latest €2.5m Shannon class lifeboat to Louth station | RNLI" (en). rnli.org. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2021-03-04. Dáta rochtana: 2020-12-04.
  17. 17.0 17.1 "Coasts & Beaches in Louth" (en). Visit Louth. Dáta rochtana: 2020-12-04.
  18. 18.0 18.1 18.2 18.3 "Coasts & Beaches in Louth" (en). Visit Louth. Dáta rochtana: 2020-12-05.
  19. "Community Centre" (en). Clogherhead Village (2016-04-22). Dáta rochtana: 2020-12-04.
  20. 20.0 20.1 20.2 20.3 20.4 20.5 20.6 "Club History". www.dreadnots.gaa.ie. Dáta rochtana: 2020-12-04.
  21. "HoganStand GAA Football and Hurling". www.hoganstand.com. Dáta rochtana: 2020-12-04.
  22. Joe Carroll (2014-09-29). "O’Connor helps St Pat’s over the line" (en). Irish Examiner. Dáta rochtana: 2020-12-04.
  23. "Season Closed - GAA Cúl Camps Summer 2020" (en). GAA Cúl Camps. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2020-11-27. Dáta rochtana: 2020-12-05.
  24. 24.0 24.1 24.2 24.3 24.4 24.5 "Archbishop to mark 150 years of St Michaels church" (en). independent. Dáta rochtana: 2020-12-03.
  25. 25.0 25.1 Tusla.ie (2019-07). "Early Years Services". Dáta rochtana: 2020-12-04.
  26. 26.0 26.1 26.2 26.3 26.4 26.5 26.6 26.7 "About Us -" (en-US). Dáta rochtana: 2020-12-04.
  27. "Callystown National School, Louth on SchoolDays.ie". www.schooldays.ie. Dáta rochtana: 2020-12-04.
  28. 28.0 28.1 "Bus Éireann Timetable Route 168, Dundalk - Drogheda - Bus Éireann - View Ireland Bus and Coach Timetables & Buy Tickets". www.buseireann.ie. Dáta rochtana: 2020-12-06.